تاکسی خطی با نرخ دربست!


​​​​​​​حمیده امینی‌فرد
خبرنگار
​​​​​​​


ترافیک کلافه کننده این روزهای تهران منجر به بروز تخلفاتی جدید در حوزه تاکسیرانی شده است. برخی رانندگان تاکسی به بهانه ترافیک‌های سنگین بویژه در ساعت‌های پیک سفر، با امتناع از حمل مسافران، به شیوه‌های جدید دور زدن قانون روی آورده‌اند که منجر به افزایش چند برابری نرخ کرایه‌ها شده است. مثلاً کرایه خطی که در روزهای عادی و با تصویب شورای شهر تهران هم اکنون 12 هزار تومان اعلام شده است، برای مسافرانی که ساعت‌ها در انتظار تاکسی در پایانه مورد اشاره ایستاده‌اند تا 40 هزار تومان هم آب می‌خورد. چرا که رانندگان تاکسی با تغییرجایگاه خود در پایانه‌های تاکسی، عملاً مسافران را در شرایطی قرار می‌دهند که به اجبار باید به تاکسی‌های دربستی با نرخ‌های نجومی تن دهند. این نرخ‌ها در فرایندی تأمین می‌شود که رانندگان تاکسی خارج از ایستگاه مشخص می‌کنند. به این شکل که چندین متر بالاتر و خارج از دید رئیس خط و مسافران عادی در نقطه‌ای که از قبل مشخص شده، کمین می‌کنند و مسافران همیشگی که با این ترفند آشنا هستند، در دسته‌های چهار نفری و به‌ صورت دربستی سوار تاکسی می‌شوند. این درحالی است که مسافرانی که از این شیوه خبر ندارند، باید ساعت‌ها در انتظار تاکسی همان خط بایستند و منتظر آمدن تاکسی‌های خیالی شوند که هرگز نخواهند آمد. برخی‌ها هم البته به ناچار به تاکسی‌های دربستی یا حتی گرفتن تاکسی‌های اینترنتی رضایت می‌دهند.
خانم ریاحی یکی از مسافرانی است که بارها با این صحنه مواجه شده. او با بیان اینکه این اتفاق در روز چهارشنبه در ایستگاه سیدخندان افتاده است، می‌گوید: «ظهر چهارشنبه حوالی ساعت 3، صف طولانی برای مسیر پونک ایجاد شده بود. تقریباً یک ساعت و نیم معطل شدم و خبری از تاکسی و ون نشد، در نهایت و از سر ناچاری به صف مسافرانی پیوستم که در این مدت، چند نفره به سوی تاکسی‌های خارج از خط می‌رفتند. چون هیچ مسئول خطی برای شکایت و اعتراض نبود و اگر اصرار به ماندن می‌کردیم تا بلکه سر و کله یک تاکسی خطی پیدا شود، هم وقت و هم سلامتی‌مان را از دست می‌دادیم! چرا که حتی برخی مسافران به خاطر سرمای هوا و ایستادن‌های طولانی بیمار شده بودند.»
او می‌گوید که در این وضعیت مسافران کرایه دربستی را بین خودشان تخس می‌کنند که اگرچه مثلاً به جای 12 هزار تومان، باید 40 هزار تومان بپردازند، اما باز هم به صرفه‌تر از کرایه 160 هزار تومانی برای یک نفر است!
مسافر دیگری از خطی‌های «آریاشهر» به «میدان آزادی» گلایه دارد. او هم به معضل تاکسی‌های دربستی اشاره می‌کند و می‌گوید که حکایت دربستی‌ها از روزهای بارانی به روزهای عادی کشیده شده و همین تخس کردن کرایه‌ها هم در مقایسه با هزینه‌های نجومی تاکسی‌های اینترنتی مقرون به صرفه‌تر است، چون لااقل از معطلی‌های چند ساعته خبری نیست. او البته انتقادی هم به مسافران دارد و می‌گوید:«این شیوه را خودمان پایه‌گذاری کرده‌ایم و تاکسی‌ها هم به جای اینکه ساعت‌ها در ترافیک بمانند و خودروهایشان مستهلک شود، از این پیشنهاد غیرمنصفانه استقبال کرده‌اند. چون در نهایت به سود هر دوی ما تمام می‌شود!»
فرسودگی در تردد در ساعت های پیک ترافیک 
این روایت البته از زبان بسیاری از رانندگان تاکسی رد می‌شود. آنها معتقدند که نباید ماجرا یکطرفه و به نفع مسافران نوشته شود. چرا که آنها از ترافیک‌های چند ساعته تهران و گرانی قطعات خودرو بشدت آسیب دیده‌اند، تا حدی که بعضی روزها از ساعت 4 به بعد تنها 2 تا 3 خط رفته و برگشته‌اند.آقای روزبهانی با بیان اینکه تردد در ساعت‌های پیک بشدت فرسایشی است، می‌گوید: «برخی رانندگان از ساعت 4 به بعد کلاً دربستی می‌برند، چون خطی که می‌رود دیگر برنمی‌گردد، در حالی که راننده حتی 50 هزار تومان هم کاسب نشده، همین تاکسی‌های اینترنتی ثانیه به ثانیه کنتورمی اندازند و کسی هم شاکی نیست. گزینه «عجله دارم» را هم گذاشته‌اند تا بیشترسود کنند. خیلی از این راننده‌ها به جای اینکه کرایه یک مسیر پر ترافیک را بردارند به شمال شهر می‌روند و فقط برای یک تا دو کوچه همین هزینه‌ها را می‌گیرند. برای همین آنجا تاکسی‌های اینترنتی به وفور دیده می‌شود که بعضاً برای چند کوچه بالاتر 70 هزار تومان می‌گیرند و کسی هم شاکی نیست! برخی مسافران هم از کرایه تاکسی‌های خطی گلایه دارند و معتقدند که تاکسی‌های گردشی برایشان به صرفه‌تر است. مسافری می‌گوید: «کم شدن تاکسی‌ها بی‌علت نیست. خیلی‌ها ون خریده اند، اما به‌عنوان یک وسیله سرمایه‌گذاری در پارکینگ خانه هایشان پارک کرده‌اند.» مسافر دیگری با اشاره به مسیر دوراهی یوسف آباد تا ونک می‌گوید:«کرایه مبدأ تا مقصد 8 هزار تومان تعیین شده اما در این ترافیک نمی‌ارزد که راننده تا انتها برود، بنابراین مسافر را میدان کلانتری پیاده می‌کند و همان 8 هزار تومان را هم می‌گیرد. اگر بخواهید تا ونک بروید یا برعکس هم باید دربست کنید. کرایه 32 هزار تومانی در ازای 4 مسافر برایتان 70 هزار تومان تمام می‌شود. به همین علت نه در مقصد و نه در مبدأ خبری از تاکسی نیست و صف کیلومتری مسافران به‌دنبال تاکسی‌های اینترنتی است تا کرایه‌ها را بین هم تخس کنند! برخی مسافران بارها به رئیس خط شکایت برده و با 137 تماس گرفته‌اند. نتیجه که نداده وضعیت بدتر شده.» برخی می‌گویند راننده‌ها با رئیس خط تبانی می‌کنند و مبلغی را به‌عنوان حق‌السکوت به آنها می‌پردازند! موضوعی که هنوز تأیید نشده. مسیر ونک به شهران هم دست‌کمی از این مسیر ندارد و ون‌های فرسوده با کرایه نزدیک به تاکسی‌های خطی بلای جان مسافران شده‌اند. مسافران می‌گویند که نه اتوبوس هست نه خط مترو و نه تاکسی! بعد از مردم درخواست می‌کنند که با خودروی شخصی تردد نکنید! افزایش نرخ هست اما ارائه خدمت نه! این وضعیت در حاشیه تهران هم دیده می‌شود. مسافری از مسیر ورامین به تهران به صف‌های طویلی اشاره می‌کند که حتی ساعت‌های غیر پیک را هم غیر قابل تحمل می‌کند. تاکسی هست، اما آنقدر محدود که جوابگوی این تعداد مسافر در ورودی متروی شهرری نیست. مسیر حدوداً یک ساعته، تقریباً دو تا سه ساعت انتظار برای تاکسی لازم دارد وگر نه بهایش به جای 15 هزار تومان (نرخ مصوب تاکسیرانی)، 150 هزار تومان ناقابل برای تاکسی اینترنتی است! اینجا هم خبری از اتوبوس، ون و مترو نیست!
ریشه مشکلات در حوزه اتوبوسرانی 
علی اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران به «ایران» می‌گوید که این اتفاق قابل پذیرش نیست و تاکسیرانی که اسم اصلی آن نظارت و مدیریت است، باید به وظیفه نظارتی خود عمل کند و اگر نکرد ما باید به‌عنوان شورا به این موضوع ورود کنیم!
«او معتقد است که تاکسی در شبکه حمل و نقل، نوعی از وسیله حمل‌ونقل عمومی نیست، اما به علت کمبود در حوزه اتوبوسرانی و مترو ناگزیر به آن نقش عمومی داده‌ایم، در حالی که جزو شخصی هاست.» قائمی می‌گوید: «ریشه این مشکلات در شبکه حمل‌ونقل عمومی است. وقتی در تهران باید 9 هزار اتوبوس باشد اما حدوداً دو هزار و 400 دستگاه داریم و بیش از 6 هزار دستگاه کمبود وجود دارد یا باید 2 هزار واگن دیگر به شبکه مترو اضافه شود، آثارش را در تاکسی و این ترافیک آزاردهنده و سنگین در تهران نشان می‌دهد. مردم به اجبار به سراغ خودروی شخصی می‌روند، چون عمومی در دسترس نیست! شخصاً با این مشکل مواجه شده‌ام که مسیر میدان مادر در بلوار میرداماد تا بهارستان را 200 هزار تومان کرایه دربستی گذاشته بودند که غیرمنصفانه بود! ما جلسات متعددی با مسئولان حوزه حمل‌ونقل عمومی داشته‌ایم و شهرداری هم قول‌هایی داده که این وضعیت سامان یابد. حدوداً 150 دستگاه اتوبوس به ناوگان تزریق شده و قرار است 180 دستگاه دیگر هم تا پایان سال اضافه شود. اگر هر سه ماه یک‌بار شبکه حمل‌ونقل عمومی تقویت شود نرخ‌ها هم تعدیل خواهد شد. البته رانندگان هم مشکلات خاص خود را دارند که بارها درباره درآمدزایی از طریق تبلیغات صحبت کرده‌ایم اما به علت عدم هماهنگی بین زیرمجموعه‌های دخیل در شهرداری تاکنون این اتفاق نیفتاده است.»  با این توصیف این روایت ناشی از یک مسأله نیست! سر این کلاف سردرگم به چند نقطه ختم می‌شود که یکی از آنها «رانندگان تاکسی» است. حتی اگر به تخلفات‌شان رسیدگی شود هم تضمینی نیست که راه حل دیگری برای درآمدزایی و فرار از هزینه‌های سنگین ترافیک در تهران پیدا نکنند!