روزنامه وطن امروز
1401/10/08
دیپلماسی فعال با عمان
گروه سیاست‌خارجی: سفر وزیر امور خارجه ایران به عمان و دیدار با سلطان هیثم، پادشاه این کشور و تحویل پیام مکتوب رئیس‌جمهور به وی نشان می‌دهد کانال مذاکراتی عمان دوباره فعال شده است. حسین امیرعبداللهیان بعد از شرکت در نشست «عراق 2» که در اردن برگزار شد، راهی سفر دیپلماتیک به عمان شد. نکته مهم این سفر، پیام مکتوب رئیس‌جمهوری ایران به سلطان هیثم، پادشاه عمان است که توسط امیرعبداللهیان به وی تسلیم شد. به نظر می‌رسد بعد از جلسه کوتاه امیرعبداللهیان و باقری با بورل و مورا در اردن، پرونده احیای توافق هسته‌ای و مذاکرات رفع تحریم‌ها جان دوباره‌ای گرفته است. آمریکایی‌ها هم بعد از پایان آشوب‌ها در ایران متمایل به میز مذاکره شده‌اند و دیگر از آن موضع‌گیری‌های تند خبری نیست. رابرت مالی، مسؤول تیم مذاکره‌کننده آمریکا چند وقت قبل گفته بود دیگر برجام در دستور کار آمریکا نیست. همچنین جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه دولت بایدن هم با اشاره به روند مذاکرات اعلام کرد واشنگتن احیای توافق هسته‌ای را از دستور کار خارج کرده است. البته این صحبت‌ها بیشتر در ظاهر است و واشنگتن در نهان پیام‌هایی درباره توافق با ایران ارسال می‌کند. نشانه آن هم صحبت‌های وزیر امور خارجه که گفته بود آمریکایی‌ها برای توافق پیام فرستاده‌اند. حال به نظر می‌رسد دوباره کانال عمان توسط آمریکا فعال شده تا بتواند توافق را نهایی کند. در همین رابطه سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم به این موضوع واکنش نشان داده است. ناصر کنعانی در نشست خبری هفتگی خود گفت: پنجره به سمت توافق از سوی جمهوری اسلامی ایران باز است ولی متاسفانه رویکرد دولت آمریکا همچنان رویکردی دوگانه و متعارض است. در همین زمینه رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران جمعه گذشته در گفت‌وگو با رادیو لیبرتی در پاسخ به این سوال که آیا برجام مرده است؟ گفت: «من مسؤول نوشتن آگهی ترحیم نیستم. وظیفه من محافظت از منافع آمریکاست. ما به طور واضح گفته‌ایم ما و ایران در ماه سپتامبر فرصت طلایی برای احیای برجام داشتیم و همگی ما موافق توافق بودیم. حتی برای یکی دو روز تصور می‌کردیم ایران نیز موافق است و آنها در دقیقه آخر با تقاضاهایی بازگشتند که می‌دانستند هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را بپذیرد. پس این آنها بودند که فرصت برای بازگشت سریع و فوری به برجام را رد کردند. وی در ادامه افزود: ما هنوز به دیپلماسی باور داریم. ما به رغم تمام اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر رخ داده، باور داریم بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، توافق هسته‌ای است. اگر اقدام سازنده‌ای از سوی طرف مقابل شود، زمینه برای جمع‌بندی و از سرگیری توافق وجود دارد». این صحبت‌های مالی بعد از دیدار امیرعبداللهیان با بورل بود؛ دیداری که در آن وزیر امور خارجه کشورمان درباره مواضع مداخله جویانه برخی دولت‌های اروپایی در تحولات اخیر داخلی ایران نیز شدیداً اعتراض کرد. در این نشست مواضع جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با تحولات اوکراین از سوی وزیر امور خارجه به بورل منتقل شد. ایران درباره اقدامات دولت‌های اروپایی و آمریکا در حمایت از یک طرف بحران هشدار داد و تاکید کرد ارسال تجهیزات به یک طرف جنگ کمکی به حل منازعه نمی‌کند و این یک اشتباه راهبردی است. 28 آبان سال جاری بود که وزیر خارجه عمان به تهران سفر و با وزیر امور خارجه و رئیس‌جمهور دیدار و گفت‌وگو کرد. به نظر می‌رسد سفر امیرعبداللهیان به مسقط هم در راستای مذاکرات احیای برجام باشد. در همین رابطه حسین امیرعبداللهیان سه‌شنبه شب هنگام ورود به فرودگاه مسقط در جمع خبرنگاران در تشریح سفر خود به عمان و ارتباط آن با گفت‌وگوهای منطقه‌ای تصریح کرد: تهران و مسقط همواره رایزنی‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در ارتباط با موضوعات مورد علاقه داشته‌اند و عمان در ارتباط با مسائل متنوع چه در ارتباط با ایران و چه در ارتباط با بحران‌های منطقه‌ای، مرکز گفت‌وگوهای منطقه‌ای بوده است و همواره شاهد نقش خیرخواهانه‌ای از سوی مقامات این کشور در این ارتباط بوده‌ایم. وزیر امور خارجه ادامه داد: در جریان این سفر و دیدار با مقامات عمان ضمن مرور موضوعات مرتبط با روابط دوجانبه، مسائلی را که باید شتاب بیشتری به تحقق آن داده شود نیز دنبال می‌کنیم و رایزنی و گفت‌وگو در ارتباط با بحران‌های یمن، افغانستان و اوکراین هم از دیگر موضوعات مورد توجه است. وی همچنین گفت: در جریان این سفر حامل پیام آقای رئیسی به سلطان عمان هستم و در گفت‌وگویی که روز چهارشنبه (دیروز) با سلطان عمان خواهیم داشت، این پیام را تسلیم می‌کنم و همچنین درباره برخی موضوعات مورد تاکید روسای ۲ کشور نیز رایزنی و گفت‌وگو خواهیم کرد. امیرعبداللهیان در پاسخ به این سوال که با توجه به نقش عمان در جریان مذاکرات رفع تحریم‌ها برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های کشورهای حاضر در این مذاکرات، آیا عمان اخیرا پیشنهاد تازه‌ای در این ارتباط ارائه کرده است؟ تصریح کرد: همواره مقامات عمان در نزدیک کردن دیدگاه‌های طرفین برای رسیدن به گام نهایی توافق نقش مثبت و سازنده‌ای را ایفا کرده‌اند. وزیر امور خارجه افزود: در دیداری که در جریان نشست «بغداد ۲» در اردن با وزیر خارجه عمان در هفته گذشته داشتیم، در این ارتباط گفت وگو کردیم و این گفت‌وگوها در چارچوب سوابقی که بین ۲ کشور در این ارتباط وجود دارد و تلاش‌هایی که مقامات عمان در ماه‌های اخیر و هفته‌های گذشته در این ارتباط داشته‌اند، تداوم خواهد داشت. این پیام و دیدارها نشان‌دهنده آن است که مسیر احیای برجام دوباره فعال شده است و کانال عمان نیز فعال‌تر از قبل عمل خواهد کرد. به همین دلیل است که نهاد امنیتی تل‌آویو بر این باور است آمریکا علاقه‌مند به امضای توافق هسته‌ای با ایران است و پیش‌بینی می‌کند با رخ دادن تحولاتی در چند ماه آینده گفت‌وگوهای هسته‌ای از سر گرفته شود. بنا بر گزارش سه‌شنبه روزنامه عبری هاآرتص، مقامات امنیتی تل‌آویو بر این باورند سطوح نظامی در آمریکا امضای توافق هسته‌ای با ایران را تأیید می‌کنند اما مانع اساسی را در حال حاضر حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین می‌دانند. طبق این گزارش، سرویس امنیتی تل‌آویو به اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا درباره مرگ توافق هسته‌ای بیشتر به عنوان یک «لغزش زبانی» می‌نگرد تا سخنانی الزام‌آور. هاآرتص می‌نویسد برخی مقامات دستگاه‌های اطلاعاتی تل‌آویو از تشدید تأثیر ایران در برخی مناطق جدید در خاورمیانه نگرانند. این مقامات که اشاره‌ای نیز به نام آنها نشده، ادعا کردند اردن از جمله کشورهایی است که تأثیر ایران در آن بیشتر خواهد شد. در بخش دیگری از این گزارش همچنین به نقل از مقامات امنیتی رژیم صهیونیستی ادعا شده ممکن است فشارهای اقتصادی وارد شده به ایران و اغتشاشات در این کشور، تهران را به مذاکرات هسته‌ای بازگرداند. بر اساس این گزارش، اتفاق‌نظری در سرویس امنیتی رژیم صهیونیستی وجود دارد که می‌گوید خروج «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور پیشین آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ با تشویق‌های «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر وقت تل‌آویو «یک خطای راهبردی» بوده است. برخی منابع دیگر نیز در دستگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی اشاره کردند خروج از برجام با یک طرح جایگزین برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران همراه نبوده است. به گفته این منابع، ایران از زمانی که کار روی برنامه هسته‌ای را آغاز کرده، اکنون در بهترین وضعیت قرار دارد. در این میان از محتوای جلسه وزیر امور خارجه ایران و پادشان عمان چیزی منتشر نشده است و تنها نکته قابل تامل و جالب این دیدار، تقدیم پیام مکتوب رئیسی به سلطان هیثم است که بعید نیست مکتوبه‌ای از جزئیات شرایط ایران برای توافق هسته‌ای باشد.