روزنامه ایران
1401/10/10
ترور شهید سلیمانی، نقض آشکار حقوق بین‌الملل
یادداشتدکتر عباسعلی کدخدایی
رئیس کمیته ویژه پیگیری حقوقی و بین‌المللی پرونده ترور و شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی
ویژگی عصر حاضر، تأثیرپذیری جهان از رخداد‌های محلی و منطقه‌ای است و این امر، تمام کشورهای جهان را خواسته یا ناخواسته متأثر از آسیب‌های ناشی از اقدامات تروریستی می‌سازد. بر این اساس مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین‌الملل بر عهده یکایک مدافعان حقوق بشری قرار گرفته است، بنابراین ضرورت مبارزه مؤثر و مستمر جمهوری اسلامی ایران با گروهک‌های تروریستی غرب آسیا چه به استناد قانون اساسی و چه بر اساس تعهدات حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح کشور و از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را رأساً در صف اول مبارزه با تروریسم قرارداد تا با هدف حفظ صلح و استقرار امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی، به حمایت از قربانیان جنایات ضد بشری بپردازد. از مبارزه با رژیم جنایتکار صدام در طول جنگ تحمیلی تا مبارزه با گروهک‌های تروریستی وابسته به القاعده در منطقه، و از مبارزه با رژیم اشغالگر صهیونیستی تا مبارزه با گروه تروریستی داعش، روایت چهار دهه فعالیت ضدتروریستی جمهوری اسلامی ایران را بازگو می‌کند که با تلاش و مجاهدت خستگی‌ناپذیر مجاهدانی چون شهید سرافراز، حاج قاسم سلیمانی محقق شده است.
شهید سلیمانی در دوران مجاهدت‌ها و مبارزات بشردوستانه بی‌وقفه خود، با بزرگ‌ترین تروریست‌های تاریخ به مبارزه پرداخت و درپایان، با توفیق در مأموریت خود در نابودی کامل گروه تروریستی داعش، پایان موفقیت‌آمیز این مأموریت خطیر را با ارسال نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب اعلام کرد تا نقش کلیدی و غیرقابل‌انکار جمهوری اسلامی ایران در عرصه مبارزه با تروریسم را بر جهانیان آشکار سازد.
پایان عمر داعش به همت سردار عزیز شهید سلیمانی، اتفاقی بود که مقامات رسمی رژیم تروریست‌پرور ایالات متحده امریکارا به‌عنوان بانی اصلی تروریسم و افراط‌‌گرایی، به تکاپو برای جبران شکست‌هایش در منطقه غرب آسیا واداشت؛ شکستی سنگین که به اذعان مقامات رسمی امریکا، 7تریلیون دلار برای این کشور هزینه به‌همراه داشته است. طرفه اینکه اما پاداش مبارزه با تروریسم، ترور و قتل خودسرانه شهید سلیمانی در روز جمعه، 13 دی‌ماه 1398 بود. آن هم هنگامی که بنا به دعوت رسمی مقامات دولت عراق و برای انجام مأموریتی بین‌المللی وارد خاک این کشور شده بود.
این در حالی است که فرمانده ارشد نظامی دولت ایران مطابق کنوانسیون‌های بین‌المللی دارای مصونیت و از تمامی حمایت‌های لازم بین‌المللی برخوردار بوده است، مضاف بر اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان بخشی از نیروهای مسلح و حاکمیت دولت جمهوری اسلامی ایران، از مصونیتی برخوردار است که مانع از هر گونه اعمال حاکمیت سایر دول علیه آن میشود؛ تعهدی که رژیم امریکا با وضع قوانین داخلی و سایر اقدامات خود، آن را به‌دفعات نقض کرده است. قرارگیری نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست نهاد‌های تروریستی خارجی (موسوم بهFTO ) و ترور شهید سلیمانی به‌عنوان فرمانده ارشد نظامی ایران در کشور ثالث، تماماً بیانگر نقض تعهدات قراردادی و عرفی این رژیم متخلف بین‌المللی است.
لازم به ذکر است که ترور مقامات رسمی یک کشور نه‌تنها از منظر حقوق بین‌الملل قراردادی و عرفی، نامشروع تلقی میشود که طبق قوانین داخلی امریکا نیز فاقد وجاهت قانونی است. قانون جرایم و دادرسی کیفری این کشور در بخش 1116 از فصل 51 که شامل جرایم مربوط به «قتل» است، مقرر می‌دارد: «هرکس یک مقام خارجی، مهمان رسمی یا کسی را که از نظر بین‌المللی تحت حفاظت است به قتل برساند یا اقدام به قتل وی کند، طبق احکام بخش1111، 1112 و 1113 این قانون مجازات میشود.»
در ادامه نیز بیان می‌دارد که طبق بند (c)، دادگاه‌های این کشور صلاحیت خواهند داشت تا به جرایم افرادی که این مقرره را حتی در خارج از خاک ایالات متحده امریکا نقض کرده و تبعه ایالات متحده امریکا باشند یا در خاک این کشور یافت شوند، رسیدگی کنند[1]
حال با توجه به شخصیت و جایگاه تحت حمایت بین‌المللی شهید سلیمانی به‌عنوان مقام رسمی دولت ایران در عراق، ترور او مصداق نقض قانون داخلی امریکا میشود و هرگونه کوتاهی محاکم قضایی امریکا در محاکمه مباشرین این جنایت، نقض صریح کنوانسیون‌های ضدتروریستی بالاخص کنوانسیون 1973 راجع به جلوگیری و مجازات جرایم علیه اشخاص مورد حمایت بین‌المللی ازجمله مأمورین سیاسی را درپی خواهد داشت که دولت جمهوری اسلامی ایران در مقام استیفای کامل حقوق خود می‌تواند محاکمه مباشرین و مسببین این جنایت را مطالبه کند.
اما ترور سردار سلیمانی توسط مقامات رژیم امریکا، علاوه بر نقض قانون داخلی این کشور، یک عمل متخلفانه بین‌المللی نیز محسوب میشود که موجبات اقدام متقابل را برای دولت جمهوری اسلامی ایران فراهم خواهد آورد. باید افزود ترور شهید سلیمانی در حالی توسط این رژیم تروریست‌پرور در خاک کشور عراق صورت گرفت که منشور ملل متحد به‌منظور ممانعت از وقوع هرگونه جنگ، بر اصولی همچون منع مداخله، حق حاکمیت و عدم توسل به زور، که به عنوان مفاهیم بنیادین و کلیدی حقوق بین‌الملل و پایه‌های این سند تاریخی است، تأکید داشته است.
همچنین فقدان درگیری مسلحانه بین‌المللی میان امریکا و ایران (طبق تعاریف اسناد بین‌المللی) این جنایت را که در پس آن، قصدی جز ارعاب و به‌کارگیری خشونت وجود نداشت، در زمره مصادیق فعل «ترور» و در چهارچوب «تروریسم» قرار می‌دهد که از سوی عاملان آن صورت پذیرفت و مسئولیت کیفری بین‌المللی آنان را محرز ساخت.
آنچه در خصوص تروریسم و عوامل به‌وجو‌د آورنده آن طبق اذعان گزارش کمیته ویژه سازمان ملل متحد در حوزه تروریسم وجود دارد، تجاوز به استقلال سیاسی، حاکمیت و یکپارچگی سیاسی کشورها و همچنین نقض گسترده و سیستماتیک حقوق بشر به واسطه اقدامات تروریستی است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه شماره 61/40، همه اعمال، روش‌ها و شیوه‌های ترور را به‌عنوان عملی جنایتکارانه صرف‌نظر از عامل یا عاملان (دولتی یا غیردولتی آن) صراحتاً محکوم می‌دارد. اقداماتی همچون قتل، ایجاد رعب و وحشت برای غیرنظامیان یا سازماندهی و تشویق اقدامات فوق همواره به‌عنوان نقض فاحش حقوق بشر نزد جامعه بین‌الملل محکوم بوده‌اند و تمام اسناد لازم‌الاتباع بین‌المللی نیز خود مؤید این گزاره است که دولت‌ها موظف به اجتناب از هر نحو مشارکت، تحریک یا سازماندهی اقدامات تروریستی هستند.[2]
به همین دلیل است که ترور شهید سلیمانی توسط مقامات رژیم امریکا را نمی‌توان با هیچ جنایت مشابه دیگری قیاس کرد. تاکنون نیروهای نظامی هیچ‌کشوری به‌صورت رسمی، شخص عالی‌رتبه و تحت حمایت بین‌المللی کشوری دیگر را به‌وسیله پهپاد ترور نکرده بودند که این جنایت، اولین و ددمنشانه‌ترین آن را در تاریخ رقم زد. ناروایی اقدام تروریستی امریکا تا آن حد مبرهن بود که به فاصله اندکی بعد از ترور شهید سلیمانی، اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد، در گزارش رسمی خود حمله پهپادی امریکا را نامشروع و ناقض حقوق بین‌الملل بشر خواند. وی تصریح کرد: «این برای اولین بار در طول تاریخ است که یک پهپاد مسلح، یک مقام عالی‌رتبه دولت خارجی را در خاک یک کشور ثالث مورد هدف خود قرار می‌دهد. هدف قرار دادن [شهید] سلیمانی و [شهادت] افراد و همراهان ایشان، بی‌گمان موجب مسئولیت بین‌المللی دولت امریکا خواهد بود. این جنایت نشان می‌دهد دولت امریکا حتی به قوانین داخلی خود نیز پایبند نیست، چراکه عملاً با این اقدام، قوانین داخلی خود در پذیرش حق حیات افراد را نقض کرده است. [3]
به یقین مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران تا استیفای کامل حقوق خود در پیگرد خون به‌ناحق ریخته شده شهید سلیمانی و همراهان آن شهید و در دفاع از حقوق بشر و برای حمایت از مردم منطقه از پای نخواهند نشست و تلاش خواهند کرد تا از هر طریق ممکن انتقام همه شهدای مبارزه با تروریسم از جمله شهید سلیمانی و یاران شهیدش را از مسببین و مباشرین این جنایت بگیرند.
[1] https://www.law.cornell.edu/uscode/text/18/1116
[2] UN General Assembly, Measures to prevent international terrorism which endangers or takes innocent human lives or jeopardizes fundamental freedoms and study of the underlying causes of those forms of terrorism and acts of violence which lie in misery, frustration, grievance and despair and which cause some people to sacrifice human lives, including their own, in an attempt to effect radical changes: resolution / adopted by the General Assembly, 9 December 1985, A/RES/40/61
[3] Human Rights Council, Report of the Special Rapporteur on extrajudicial, summary or arbitrary executions, Forty-fourth session, 15 June-3 July 2020
سایر اخبار این روزنامه
پاسداشت عبور از فتنه
حرکت به سمت ثبات نرخ ارز
خلاف گویی در دفاع از کارنامه ضعیف
بدرود پادشاه عاشقانه‌های فوتبال
پیام اقتدار از گلوگاه نفتی جهان
نرخ دلار بودجه ۲۳ هزار تومان
موج هشتم کرونا کم تلفات است
رمزگشایی از سفر ناگهانی به مسقط
قدرت ایران متوقف نشود اسرائیل نابود میشود
52 درصد بازنشستگی‌ها پیش‌از موعد است
نمره صفر برای دانش‌آموزان متقلب
تصمیم با ورزشکار است و فراموشی با مسئولان
همه راه‌ها به خرگوش دره می‌رسد
ترور شهید سلیمانی، نقض آشکار حقوق بین‌الملل
