روزنامه جوان
1401/10/14
فرصت مطالعاتی بدون محدودیت و عادلانه شد
سازمان امور دانشجویان چه تسهیلاتی به دانشجویان بورسیه ارائه می‌کند؟ما از بهمن ماه سال گذشته شیوه‌نامه جدیدی برای فرصت‌های تحقیقاتی داخل و خارج کشور ابلاغ کردیم که ویرایش جدید آن نیز تیرماه امسال به دانشگاهها ابلاغ شده است. این دستورالعمل در شورای مرکزی بورس مصوب شد و براساس آن ما اکنون بدون محدودیت و سهمیه اقدام می‌کنیم. قبلاً دانشگاهها سهمیه داشتند و مثلاً دانشگاه شریف چهار تا سهمیه برای فرصت‌های تحقیقاتی خارج از کشور داشت. برای فرصت تحقیقاتی خارج از کشور شش ماه دانشجوی دکترا می‌تواند برود قسمتی از کار خود را در دانشگاه‌های دنیا انجام دهد و بیاید که هزینه اقامت به اضافه بلیت رفت و برگشت آن را ما متقبل می‌شدیم. الان دانشگاهها محدودیتی ندارند و می‌توانند هر کسی را بفرستند، فقط شرطی که دارد و برای ما خیلی مهم است اینکه پروژه‌ای در حال تعریف برای کشور آورده داشته باشد، یعنی اگر ما داریم پول بیت‌المال را برای این مسئله هزینه می‌کنیم، این پروژه در راستای منافع کشور باشد. دوم اینکه ضرورت آن نیز بیان شود، ضرورت اینکه مثلاً چرا باید در فلان دانشگاه خارجی یا آزمایشگاه انجام شود. فرد این دلایل را برای ما می‌فرستد و ما کارگروه‌های تخصصی داریم. در این کارگروه‌های تخصصی دو داوری هستند که در همان حوزه و زمینه کار می‌کنند و با آن فضا آشنا هستند و برای اینکه عدالت هم رعایت شود، اسم فرد و اسم استاد را نمی‌بینند، آن داوران از دانشگاه دانشجو هم نیستند. این شرایط را گذاشتیم تا حق کسی ضایع نشود. علاوه بر این حق اعتراض و تجدیدنظر هم گذاشته‌ایم و اگر پرونده‌ای رد شد، دانشجو می‌تواند پرونده را تکمیل‌تر و درخواست تجدیدنظر کند و پرونده را برای داور سومی می‌فرستیم تا پاسخ دهد. این‌ها برای این است که کار هدفمند شود و نیاییم برای پروژه‌هایی که ضرورتی برای کشور ندارد، بورسیه بدهیم. از طرفی در این سیستم محدودیتی هم برای دانشگاهها و پژوهشگاه‌های دولتی که دانشجوی دکترا دارند قائل نمی‌شویم. می‌خواهد لب مرز باشد یا در مرکز کشور باشد، اگر دانشجو بفرستد ما به یک چشم نگاه و داوری می‌کنیم. همیشه دانشجویان از بوروکراسی سازمان و اینکه هر کاری با سازمان داشتند معطل می‌شدند، شکایت داشتند. این کاری که شما قرار است انجام دهید دانشجویان را بیشتر از قبل معطل نمی‌کند؟
در ابتدای کار، چون ما داشتیم یک ریل‌گذاری جدید انجام می‌دادیم، مقداری بار اجرایی برای ما داشت ولی خداراشکر ما الان آن را به شکل سامانه درآورده‌ایم، یعنی داوری ما به شکل سامانه‌ای و غیردستی با یک فرایند زمانبندی شده انجام میشود. از آن زمانی که دانشجویان درخواست می‌دهند تا زمانی که پاسخ می‌گیرند، چقدر طول می‌کشد؟
قراری که برای خود در سازمان گذاشته‌ایم کمتر از سه هفته از زمانی است که دانشگاه پرونده را برای سازمان می‌فرستد، چون هر چند ما تلاش می‌کنیم در داخل دانشگاهها هم پروسه کوتاه‌تر شود، اما این دست ما نیست، ولی از زمانی که پرونده به سازمان بیاید قول می‌دهیم الان که این سامانه جدید را راه‌اندازی کرده‌ایم در کمتر از سه هفته پاسخ مطلوب را به دانشجو بدهیم. چقدر طول می‌کشد تا پول دست دانشجو برسد؟
بعد از اینکه ما جواب اولیه را دادیم، نامه را هم همان موقع به او می‌دهیم، یعنی روال اداری طی میشود و بقیه آن خیلی سریع است. خیلی سریع، یعنی همان زمان می‌رود بانک؟
یعنی اینکه می‌روند تعهد محضری می‌دهند، بعد نامه حمایت مالی را از ما می‌گیرند که باید به سفارت بدهند، به محض اینکه ویزا را گرفتند، ما مبلغ را به آن‌ها پرداخت می‌کنیم. این مبلغ چقدر است؟
تا سقف ۲۰۰میلیون تومان بسته به کشوری است که می‌خواهند بروند. در برخی از کشور‌ها هزینه زندگی بالاتر است، تا سقف ۲۰۰میلیون تومان پرداخت می‌کنیم و برخی هم هزینه زندگی کمتر است که کمتر پرداخت می‌کنیم. این ۲۰۰میلیون را به شکل ریالی می‌دهید یا با ارز؟
این ۲۰۰میلیون معادل یورویی برایش وجود دارد. مثلاً ما گفته‌ایم سوئیس ۵ هزارو ۱۰۰ یورو. در سامانه بانک مرکزی چک می‌کنیم قیمت صرافی آن ۵ هزارو ۱۰۰ یورو چقدر است، مبلغ نقدی را به دانشجو می‌دهیم و می‌تواند همان روز برود از صرافی یورو را دریافت کند، ولی ما متعهد هستیم که آن مبلغ یورویی را تأمین کنیم و اگر قیمت بالا یا پایین شود، ما باید بتوانیم آن مبلغ یورویی را به دانشجویان بدهیم.
دانشجو از ما نامه به همراه پول نقد می‌گیرد، به همراه این پول نقد و نامه سیستمی می‌رود صرافی، اسمش آنجا هست، پول را می‌دهد و معادل یورویی آن را دریافت می‌کند، چون ما قانوناً حق نداریم پول نقد نگهداری کنیم و یورو یا حساب ارزی نداریم. پیش از این دانشجو بعد از فرصت باید تعدادی مقاله ارائه می‌داد، الان چگونه است؟
الان دانشجو بعد از برگشتن از فرصت، به مدت دو برابر زمان فرصت متعهد به خدمت پژوهشی به کشور است. حالا این خدمت پژوهشی را می‌تواند برود در همان دانشگاهی که مشغول تحصیل است، انجام دهد و نامه از دانشگاه بیاورد که مثلاً من این مدت را در دانشگاه فعالیت پژوهشی داشتم یا جدیداً این وضعیت را دیده‌ایم که می‌تواند به شرکت‌های دانش‌بنیان برود که این هم وضعیت خیلی خوبی است، یعنی می‌تواند به شرکت دانش‌بنیان بگوید من این دستاورد‌های پژوهشی یا تجربیات را کسب کرده‌ام و در این شرکت‌ها آن‌ها را انجام دهد و بعد از یک سال مدارکش را بیاورد که اینجا تعهداتم را انجام دادم و ما هم می‌پذیریم. مانند قبل، دانشجویان تعهدی برای بازگرداندن پولی که گرفتند هم داشتند؟
دیگر قرار نیست پولی از دانشجویان پس بگیریم، بلکه قرار است دو برابر زمانی که برای فرصت رفته بودند، فعالیت پژوهشی داشته باشند و پول آن هم برای خودشان است، یعنی می‌توانند در هر شرکت دانش‌بنیانی که دوست دارند کار کنند و ممکن است حتی ۲۰ تا ۳۰میلیون تومان هم حقوق بگیرند ولی ما فقط ببینیم که برای این فرد در فلان شرکت به مدت یک سال بیمه برای او رد شده یا برای کار پژوهشی رفته دانشگاه ولی در صورتی که این کار‌ها را انجام ندهد، مستنکف محسوب میشود و باید پولی را که گرفته است، بازگرداند. شما این پول را برای شش ماه به دانشجو می‌دهید ولی ممکن است او با خودش پولی ببرد یا صرفه‌جویی کند و بیشتر بماند، وقتی که بازگشت زمان بیشتری تعهد پژوهشی خواهد داشت؟
نه همان شش ماه را حساب می‌کنیم. آمار دانشجویان بورسیه چقدر است؟
امسال بالغ بر ۵۰۰ درخواست بورسیه بررسی شده و باز هم این امر در جریان است و پرونده‌ها وارد میشود. بر اساس وضعیت معمول سالانه چه تعداد دانشجو بورسیه خواهند شد؟
در قانون جدید دیگر محدودیتی نداریم، اگر همین الان هم ۲ هزار نفر بورسیه باشند هم امکانش وجود دارد. بالاخره با توجه به روال قبلی پیش‌بینی کرده‌اید که چه مقدار خواهند بود؟
هر چند حدس ما این است که تا آخر سال به هزار نفر نخواهد رسید ولی از نظر مالی مشکلی نداریم. یکی از مسائلی که در مورد بورسیه دانشجویان مطرح میشود این است که امکان دارد این بورسیه زمینه مهاجرت دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی را ایجاد کند، چه مقدار این نظر درست است؟
بحث مهاجرت عوامل مختلفی دارد، ما بر سر این موضوع هم خیلی بحث کرده‌ایم که آیا وجود فرصت تحقیقاتی برای دانشجویان به نفع بیت‌المال مردم است یا نه، جلسات مختلفی هم در این زمینه برگزار شده، از استادان و افراد خبره هم مشورت گرفته شده است.
اصلاً students mobility در دنیا یک چیز واجبی است و همه دانشگاهها این کار را انجام می‌دهند، تبلیغات مختلف می‌کنند که بروید بخشی از دکترای خود را در جای دیگری بخوانید، دولت‌ها همه جا هزینه می‌کنند که دانشجویان دکترای آن‌ها این چرخش را داشته باشند چراکه این چرخیدن‌هاست که موجب میشود انسان ایده‌های نو بگیرد و تجربیات جدیدی کسب کند، البته الگوی ما همان حدیت رسول‌الله (ص) است که فرمودند: «اطلب العلم ولو بالصین»، کار ما مبنای دینی دارد، حال پیامبر (ص) نمی‌دانستند اگر فردی برود چین ممکن است آنجا بماند؟ حتی می‌توان مثال‌های دیگر هم زد، ممکن است همین فرد برود آنجا و ماشین به او بزند و فوت کند، کسی در این خصوص مقصر نیست.
مخلص کلام اینکه هم مبانی آموزه‌های دینی ما سفارش می‌کند که من بدانم در دنیا چه کار‌ها و نوآوری‌هایی انجام میشود و هم کسب آن در راستای منافع کشور است، به همین دلیل تأکید داریم پروژه‌ای را بفرستیم که برای کشور لازم باشد. ما بالای ۳۰۰ داور داریم و دکتر ثقفی، معاون بنده با هر کدام از این ۳۰۰ داور تلفنی ۳۰ یا ۴۰ دقیقه صحبت و آن‌ها را توجیه کرده است در چه چارچوبی نیاز‌های پژوهشی ملی داریم، یعنی ما خیلی حساس هستیم که این پول بیت‌المال در راستای منافع کشور خرج شود. در کل خروجی ما این است که افرادی که می‌روند و بازمی‌گردند، خیلی‌های‌شان دنیادیده می‌شوند، ایده‌های جدید می‌آورند، می‌توانند بروند در کشور استارت‌آپ و شرکت بزنند، لینک‌های بین‌المللی پیدا می‌کنند و این کار هزارویک مزیت دارد، البته امکان دارد ۱۰ تا ایراد هم داشته باشد که نباید به دلیل این ۱۰ تا عیب از مزایای این کار صرف‌نظر کنیم. این تأکیدی که درباره تقاضا‌های فرصت مطالعاتی دارید که سنجیده شود به درد کشور می‌خورند یا نه، شاید پارامتر‌های آن را بتوان در مورد رشته‌های فنی یا پزشکی دانست و شاید در رشته‌های انسانی چنین پارامتر‌هایی قابل تعیین نباشد.
در علوم انسانی بیشتر نگاه ما این است ببینیم آن استاد و دانشگاهی که می‌خواهد برود چه مقدار برای ما مفید است، مثلاً می‌گوییم آن استاد فوت‌های کوزه‌گری بلد است یا علمی دارد که دانشجوی من باید برود پیش آن شاگردی کند یا نه، حتی در نامه رسمی که به دانشگاهها زده‌ایم این نکته را قید کرده‌ایم که امکان دارد یک زمانی مثلاً در رشته‌های فنی و مهندسی بگوییم فلان دستگاهی که ما نداریم را آنجا دارند، شما برو آنجا انجام بده یا فلان مواد را نداریم، شما برو پروژه‌ات را آنجا انجام بده، ولی در علوم انسانی که چنین چیزی نیست، می‌گویم ممکن است استاد یا دانشگاه آنقدر برجسته باشد که دانشجوی من برود از آن یاد بگیرد، این نکات را داوران ما لحاظ می‌کنند و یکی از آیتم‌هایی که در لیست‌مان برای داوران داریم، همین مسئله است، البته ما این نوع فرایندی که داریم بورس می‌کنیم هم مطلوب‌مان نیست، مطلوب ما این است که نیاز‌های کشور مشخص شود و فرصت‌های تحقیقاتی بر مبنای نیاز واقعی کشور باشد، به همین دلیل داریم PROGRAM تعریف می‌کنیم، مثلاً ما رفته‌ایم در حوزه آب نظام مسائل آن را درآورده‌ایم، یعنی با معاونت آب وزارت نیرو جلسه گذاشته‌ایم، طرح موضوع کرده‌ایم و بعد آن‌ها نظام مسائل خود را به ما داده‌اند و ما حالا PROGRAM آب برگزار می‌کنیم که دانشجویان بیایند بروند بر اساس این نظام مسائل ببینند کجای دنیا می‌توانند تجربه کسب و این مسئله را حل کنند یا مثلاً در حوزه نانو با ستاد نانو جلسه گذاشته‌ایم و نظام مسائل آن را درآورده‌ایم و PROGRAM نانو می‌دهیم که دانشجو بیاید بر اساس این PROGRAM جلو برود، در این PROGRAM رقم را افزایش می‌دهیم، امکانات بیشتری تعیین می‌کنیم تا افراد ترغیب شوند، چون این دیگر نیاز واقعی است، دنبال این هستیم که بقیه ارگان‌ها هم متوجه این مسئله شوند و نظام مسائل خود را بیاورند، خوبی آن هم این است که لازم نیست ستاد نانو یا معاونت آب پول بدهد، فقط آن‌ها مسئله خود را مطرح می‌کنند، پولش را می‌دهیم و دانشجویان می‌روند روی آن‌ها کار می‌کنند که این برای آن‌ها فواید خوبی دارد. الان هم اعلام آمادگی می‌کنم که هر کدام از ارگان‌ها و ستاد‌ها بیایند نظام مسائل خود را برای ما بیاورند، ما بر اساس آن نظام مسائل دانشجویان دکترا را هدایت می‌کنیم که بروند فرصت خارج و پولش را هم می‌دهیم. فرصت داخل کشور چگونه است و در خصوص داخل چه مزایایی اندیشیده شده است؟
الان بر اساس قانون جدید و نظر مثبت وزیر که بسیار در این خصوص تأثیرگذار و مهم بود و همراهی ریاست سازمان دکتر داداش‌پور و شورای مرکزی بورس، دوره‌های فرصت داخل، سه‌ماهه، شش ماهه و ۹ ماهه شد. نه ماه اجازه فرصت داخل کشور خودش به اندازه یک سال تحصیلی است و با آن فرد می‌تواند از دانشگاهی به دانشگاه دیگری در داخل کشور برود. ما در داخل کشور ظرفیت‌های خیلی زیادی داریم و برخی از دانشگاهها در بعضی از رشته‌ها خیلی قوی هستند، امکاناتی دارند که دیگر دانشگاهها ندارند. اکنون دانشجویان می‌توانند از دانشگاه خود به آن دانشگاه قوی بروند، مثلاً از دانشگاه تبریز بروند مشهد یا بالعکس. وقتی هم که رفتند چندین کار انجام میشود، اولاً ما به خود دانشجو تا سقف ۴میلیون تومان در ماه به مدت ۹ ماه مقرری می‌دهیم، به اضافه اینکه هزینه خوابگاه و خوراک آن را هم جدا می‌دهیم، همچنین ۱۰میلیون تومان پژوهانه به آن دانشگاه می‌دهیم، علاوه بر این یک مبلغی را هم به استاد میزبان می‌دهیم، یعنی در واقع ما تا ۷۰- ۶۰میلیون تومان برای این مسئله هزینه می‌کنیم. اینجا دیگر داوری هم نداریم و اگر استاد میزبان و میهمان به توافق برسند، یک بررسی کلی روی موضوع بدون ورود به محتوای انجام و حکم آن زده میشود.
با توجه به اینکه ما دانشگاه‌های خوبی داریم که هر کدام از آن‌ها در حوزه‌ای قطب هستند، این فرصت ایده‌آلی برای دانشجویان است که من مطمئن هستم در جریان آن نیستند. ما برای دانشجویان دکترای شبانه هم این امکان را پیش‌بینی کرده‌ایم ولی تنها چیزی که به آن‌ها نمی‌دهیم، مقرری است، چون قانوناً نمی‌توانیم به آن‌ها مقرری دهیم.
سایر اخبار این روزنامه
رئیسی: خواب راحت قاتلان حاج قاسم را خواهیم گرفت
فرصت مطالعاتی بدون محدودیت و عادلانه شد
گلایه قاضی‌القضات از ابهام در بخشش جرائم مالیاتی
بازی کابینه ۶ روزه نتانیاهو با آتش
مجلس مکلف به اعلام وصول لایحه بودجه است
کشف علمی جرم راه انکار مجرمان را می‌بندد
«سربازنامه» پیوند قهرمانان اساطیری ایران و سرباز ولایت شهید سلیمانی است
دشمنی اصلاح‌طلبان با حاج‌قاسم را جدی نگیرید!
پایان نزدیک رژیم صهیونیستی دستاورد خون حاج قاسم است
کهکشان سلیمانی
