پاتک واتس‌اپ به فیلتر ایرانی

یک کارشناس: با پروکسی‌های جدید واتساپ بیش از گذشته در ایران رونق می‌گیرد آرمان امروز- حميد رضا خالدي: بعد از حدود سه ماه از فيلتر شدن واتس‌اپ و اينستاگرام، «ويل کت‌کارت»، مدير واتس‌اپ در متا، اعلام کرد: «ويژگي پروکسي به پيام‌رسان واتس‌اپ اضافه شده است.» وي در پيام توييتر خود با تبريک سال نو ميلادي گفت: «در حالي که بسياري از ما با ارسال پيام به عزيزانمان در واتس‌اپ جشن گرفتيم ميليون‌ها نفر در ايران و جاهاي ديگر هستند که همچنان از حق برقراري ارتباط آزادانه و خصوصي محروم هستند.»
اين در حالي است که واتس‌اپ به عنوان يکي از محبوب ترين پلتفرم هاي پرطرفدار ايراني به بهانه ناآرامي‌ها؛ از اوايل مهرماه واتس‌اپ فيلتر شد. اين در حالي است که هم‌اکنون 87/7 درصد گروه سني 18 تا 29 سال، 78/8 درصد گروه سني 30 تا 49 سال و 41 درصد افراد بالاي 50 سال در حال استفاده از واتس‌اپ هستند. همچنين ميزان استفاده از اين رسانه اجتماعي در ميان افراد داراي تحصيلات دانشگاهي 87/8 درصد، افراد داراي مدرک تحصيلي ديپلم 79/2 درصد و افرادي که تحصيلات کمتر از ديپلم دارند 44/4 درصد است. اينستاگرام با 49/4 درصد دومين رسانه اجتماعي پراستفاده در کشور محسوب مي‌شود. هم‌اکنون 74/4 درصد گروه سني 18 تا 29 سال، 65/1 درصد افراد با تحصيلات دانشگاهي و 56 درصد ساکنان مراکز استان‌ها از اين رسانه اجتماعي استفاده مي‌کنند. وزير ارتباطات و بسياري ديگر از مسوولان، آن زمان علت فيلتر شدن واتس‌اپ را ايجاد برقراري آرامش و امنيت مطرح کرد. موضوعي که باعث شد تا با مختل شدن کسب و کارهايي که حالا امکان ادامه فعاليت نداشتند يا قطع شدن ارتباط هاي بين مردم از طريق فضاي مجازي با موجي از واکنش ها همراه شود. به گفته عيسي زارع پور، اين موضوع به افراد امکان مي‌دهد که تا از طريق سرورهايي که از سوي داوطلبان و سازمان‌ها براي برقراري ارتباط آزادانه راه‌اندازي شده‌اند [به واتس‌اپ] متصل شوند.
پيش از اين بسياري از کاربران ايراني در شبکه‌هاي اجتماعي اين درخواست را مطرح‌کرده بودند.
اضافه شدن قابليت پروکسي


موضوعي که رفته رفته به چالشي جدي براي دولت و متوليان امر بدل شده پيشتر و در روز 18 مهر وزير ارتباطات شرط رفع فيلتر اينستاگرام و واتس‌اپ را تغيير رفتار آنها اعلام کرده بود. بعدتر نيز مرکز ملي فضاي مجازي با ارسال نامه‌اي رسمي به شرکت متا خواست ظرف 10 روز نماينده‌اي در ايران معرفي کند. موضوعي که همانطور که پيش بيني مي‌شد، هيچ گاه به مرحله اجرا و حتي بررسي اين درخواست نرسيد. در اين ميان نهادهاي مختلف تلاش کرده و مي‌کنند که مسئوليت فيلتر شبکه هاي مجازي و به‌خصوص سه پلتفروم واتس‌اپ، تلگرام و اينستاگرام را به گردن ديگري بياندازند.
فيلتر دايمي يا موقت موضوع اين است!
بعد از اين محدوديت ها هنوز شهروندان در مورد يک سوال اساسي سردرگم بودند. اينکه فيلترهاي انجام شده موقت بوده يا دايمي خواهند بود؟  زارع‌پور (وزير ارتباطات) در پاسخ به اين ابهام گفت: «هنوز زود است براي اين که چنين قضاوتي داشته باشيم، به رفتار خود اينستاگرام و ساير پلتفرم‌ها ربط دارد، تصميم مراجع امنيتي و کميته تعيين مصاديق بستگي دارد.» اين سخنان در کنار ديگر اظهارات وزير ارتباطات که پيش‌تر نيز توصيه کرده بود مردم کسب و کار خودشان را بر محيطي که پايبند به قانون جمهوري اسلامي نيست، پايه‌گذاري نکنند باعث شده است بعضي از فعالان فضاي مجازي از احتمال خداحافظي هميشگي با اينستاگرام و واتس‌اپ و دايمي شدن فيلترينگ آن سخن بگويند.
واتساپ پولي شد
تا حدود 8 سال قبل ، واتس‌اپ قبل از اينکه فيسبوک (متا کنوني) آن را در سال 2014 خريداري کند، يک برنامه پولي بود از اين رو متا هم‌اکنون قصد دارد از آن درآمد کسب کند.
در حال حاضر، نسخه پولي برنامه واتس‌اپ با نام WhatsApp Premium در مرحله‌ي آزمايشي بتا قابل دسترسي است. در نتيجه به عبارتي مي‌توان گفت اين امر حکم تاييدي است بر شايعه‌اي که از پولي شدن اپليکيشن واتس‌اپ براي استفاده‌هاي تجاري صحبت‌مي‌کرد.
وب‌سايت WABetaInfo ادعا مي‌کند که WhatsApp در حال آماده شدن براي معرفي يک طرح Premium براي کاربران تجاري است. همانطور که مي‌دانيد در حال حاضر سرويس پيام‌رساني فوري ارائه شده توسط متا به عنوان يک ابزار بسيار موثر در نظر گرفته نمي‌شود. کسب‌وکارها مي‌دانند که اين پلتفرم، مانند ساير سرويس‌هاي متا يعني فيسبوک و اينستاگرام، يکي از اهداف مورد علاقه هکرهااست.
پاتک جديد واتساپي ها
در چنين شرايطي حالا وي تصريح کرد که از هم اينک اتصال به واتس‌اپ از طريق پروکسي را براي کاربران راه‌اندازي مي‌کنيم. از آنجايي که در حال حاضر واتس‌اپ نه قابليت جستجوي فراگير چون تلگرام را دارد و نه قابليتي مشابه با کانال با دسترسي عمومي، احتمالا يافتن پروکسي واتس‌اپ کمي چالش‌برانگيز خواهد بود. اما در حال حاضر مي‌توانيد با جستجوي عبارت پروکسي واتس‌اپ در اپليکيشن تلگرام به نتايج قابل قبولي برسيد و از پروکسي‌هايي که در تلگرام عرضه مي‌شود، براي واتس‌اپ استفاده کنيد. اميرحسين دهقان، کارشناس فضاي مجازي در مورد اين اقدام واتس‌اپ به «آرمان امروز‌» مي‌گويد: «اين موضوع اتفاق جديدي نيست. کمااينکه قبلا تلگرام نيز چنين کاري را کرده بود. يعني به زبان ساده قبلا شما بايد فيلتر شکن مي‌خريديد تا مي‌توانستيد وارد واتس‌اپ شويد، ولي حالا با کمک پروکسي‌هاي اختصاصي واتس‌اپ که به‌صورت رايگان نيز در فضاي مجازي توزيع مي‌شوند، مي توانيد به‌راحتي واتس‌اپ خود را باز کنيد.»
وي با ذکر اينکه اين اقدام سرنوشت vpn و اينترنت طبقاتي را بيش از پيش در هاله‌اي از ابهام فرو مي‌برد مي‌گويد: «اما آنچه مسلم است، خريد و فروش vpn با اينگونه اقدامات رونق مي‌گيرد. گرچه اين خريد و فروش آنها آسيبي‌هايي را نيز به دنبال دارد که شايد مهمترين آنها، موضوع به خطر افتادن حريم خوصوصي شهروندان باشد.»
اين کارشناس فضاي مجازي با بيان اينکه حالا نيز اينترنت طبقاتي شده، مي گويد: البته مشکل اينجاست که پلتفرم‌هاو  vpn‌هاي  داخلي که قانوني تلقي مي‌شوند، هنوز نتوانسته‌اند اعتماد مردم را به خود جلب کنند، چرا‌که اين گمانه وجود دارد که در پلتفروم ها يا vpn‌هاي داخلي‌، اطلاعات شهروندان رصد مي شود. اما اين نظريه تا چه حد درست است؟ سوالي که دهقان در پاسخ به آن مي‌گويد: «اين نظريه ممکن است در عمل هم محقق شود و دور از ذهن نيست!»
وي در مورد آينده واتس‌اپ با اقدام اخير آن مي‌گويد: «مسلما چنين حرکتي مي‌تواند منجر به رونق بيش از پيش واتس‌اپ در ايران باشد که شايد مغاير با ديدگاه مسئولان و متوليان امر تلقي شود.»