لباس شخصی نداریم!

آرمان ملي – ياسمين طالقاني: «لباس شخصي نداريم» اين جمله روز گذشته وزير کشور بود. احمد وحيدي درباره اين‏‌که پس از مطرح شدن بحث پليس‏‌نماها گفته شد که وزارت کشور که نيروهاي انتظامي زيرنظرش هستند بايد يک ساماندهي در بخش ماموران انتظامي و افرادي که موسوم به لباس شخصي هستند داشته باشد تا به برخي شايعات در اين زمينه دامن زده نشود، گفت: بخش زيادي‏‌ از اينها اگر نگوييم همه‏‌اش، اکثريتش جوسازي است، نيروهاي ما بسيار روشن با لباس رسمي در چهارراه‏‌ها و جاهاي ديگر حضور داشتند. وزير کشور ادامه داد: چه عزيراني که از فراجا بودند و چه عزيراني که از سپاه و بسيج بودند، با لباس‏‌هاي شناخته شده حضور داشتند و چيزي به مفهوم لباس شخصي ما نداشتيم، اينها عزيزاني بودند که سر چهارراه‏‌ها مشخص بودند و اصولا نيازي نبود کسي لباس شخصي باشد. وي تاکيد کرد: طبيعتا ماموران اطلاعاتي در همه‌جا موظف هستند با لباس خاص خودشان باشند و اسمش لباس شخصي نيست؛ وظيفه‏‌شان اين است. لذا ما چيزي به‌نام پديده لباس شخصي نداريم و اين بيشتر جوسازي است. وحيدي خاطرنشان کرد: شماها و همه عزيران خبرنگار بارها مشاهده کرديد نيروهاي انتظامي و نيروهاي بسيجي با لباس سر چهارراه‏‌ها بودند و نيازي نبود با لباس شخصي باشند و با همان لباس هم به وظايف‏‌شان عمل کردند ما چيزي به اسم لباس شخصي نداريم اين بيشتر هياهو تبليغاتي و رسانه‏‌اي است. 18 مهرماه هم معاون امنيتي و انتظامي وزارت کشور درباره نيروهاي لباس شخصي اظهارکرد: هيچ نيروي لباس شخصي درون مدارس وجود ندارد و هيچ دانشجويي توسط لباس شخصي دستگير نشده است و هيچ نيروي لباس شخصي نيز به داخل دانشگاه ورود نداشته است. البته به صراحت اعلام مي‏‌کنيم دستگاه‏‌هاي نظارتي در دل اغتشاشگران هستند و چهره‌نگاري و فيلم‏‌برداري انجام مي‏‌دهند و افراد فکر مي‏‌کنند به مأمور حمله کردند و کيوسک آتش زدند و اکنون فرار کردند اما به صراحت مي‏‌گويم افراد لباس شخصي آنها را شناسايي کردند و در زمان مناسب به سراغ آنها مي‏‌روند. ميراحمدي گفت: طرح لباس شخصي بخشي از تئوري دشمن براي زمين‏‌گيرکردن نيروهاي امنيتي است اما نيروهاي لباس شخصي ما در دل اغتشاشات حضور دارند.
لباس شخصي هستند يا خير؟
در حالي وزير کشور منکر حضور لباس شخصي‏‌ها مي‏‌شود که برخي مسئولان بارها به حضور آنها اشاره کرده‏‌اند، مانند 30 آبان سالجاري که جليل رحيمي جهان‏‌آبادي، نماينده مجلس در رابطه با مسأله لباس شخصي‏‌ها و اينکه برخي سودجويان چنين فضايي سوءاستفاده مي‏‌کنند، ابرازداشت: «اين ضعف است افرادي بدون اينکه منتسب به‌جايي باشند و از نظر قانوني مشخص باشد که اختيار دارند يا ندارند در اين مسائل و مداخلات حضور داشته باشند. من فکر مي‏‌کنم هم وزيرکشور به‌عنوان رئيس شوراي امنيت کشور و هم فرماندهي انتظامي کشور بايد پاسخگو باشند که اين افراد چه کساني هستند و چرا اين رفتارها را انجام مي‏‌دهند. اگر نيروي پليس هستند چرا اين کارها را مي‏‌کنند و اگر نيستند متعلق به کجا هستند؟ و چرا پليس با اينها برخورد نمي‏‌کند؟ اين‏ها نکاتي است که مردم هم پيرامون آن سوال دارند. جميله کديور، فعال سياسي نوشت: «ممکن است به‌دليل حضور نيروهايي که لباس رسمي حافظان نظم را بر تن ندارند (به اصطلاح رايج لباس شخصي‌ها) و امکان تشخيص و تمايز آنها با مردم عادي نيست، آشوب‌طلبان و اراذل خود را به‌عنوان لباس شخصي جا بزنند و بر چرخه خشونت افزوده شود.» مساله لباس شخصي‏‌ها مربوط به اعتراضات اخير نيست و اين دسته از افراد که لباس شخصي معروف هستند، چنان حضور خود را تثبيت‏‌ کرده‏‌اند که برخي اوقات مقامات انتظامي هم ناگزير به تاييد حضور آنها هستند مانند فرمانده سپاه عاشورا که اخيرا گفته است: «بسيجيان با لباس شاخص و مشخص و نه لباس شخصي در مقابله با اغتشاشات حضور يافته و در غيراين صورت احتمال سوءاستفاده وجود دارد» يا سال 80 که سردار سرتيپ محمد رويانيان، رئيس وقت مـرکز فرماندهي و کنترل نيـروي انتظامي بيان داشت: «کساني‌که به لباس شخصـي‏‌ها معروف شده‏‌اند، هيچـگونه وابستگي و ارتباطي به نيروي انتظامي ندارند.» مساله «لباس‌ شخصي»ها و دايره وسيع امکان اقدامات آنها موضوعي است که تاکنون درباره ابعاد سياسي، حقوقي و اجتماعي آن بحث‏‌هاي فراواني در گرفته اما به اذعان برخي، همچنان اصل مساله به قوت خود باقي است.
لباس شخصي‏‌ها از قديم بودند


در دوره قاجار قشري در ميان اقشار اجتماع پديد آمدند که به آنها «لوطي» مي‏‌گفتند. اين گروه اغلب آدم‏‌هاي بزن‏‌بهادري بودند که از طريق خفت‏‌گيري و راهزني ادامه حيات مي‏‌دادند و مردم با نام‏‌هايي چون «جاهل» و «لات» نيز خطابشان مي‏‌کردند. واژه لوطي در همان زمان به اوباش ساکن در محلات نيز اطلاق مي‏‌شد؛ گروهي‏‌هايي که با توجه به فقدان دولت قدرتمند مرکزي، همه کاره محلات مي‏‌شدند و دست به هر عملي که توان داشتند مي‏‌زدند. گروه لوطي‏‌ها را مي‏‌توان مانند «عياران» و (ديگر اوباش و اقشار بزهکار در دوران ماقبل شکل‏‌گيري دولت مدرن) لباس‏‌شخصي‏‌هاي دوره صفويه و قاجار ناميد. ويلم فلور پژوهشگر تاريخ اهل هلند درباره اين موضوع مي‏‌نويسد: «لوطي‏‌ها از خود انديشه و آرمان خاصي نداشتند، انديشه آنان بستگي داشت به اين‏‌که به چه گروهي نزديک شوند. رنگ آنها را مي‏‌گرفتند و با ايجاد آشوب و درگيري راه را براي خواسته‏‌هاي فرد يا جريان موردنظر باز مي‏‌کردند. لوطي‏‌ها از حکومت مقرري منظم نمي‏‌گرفتند بنابراين عامل حکومت محسوب نمي‏‌شدند، اما متنفذان محلي براي رسيدن به منويات خود از آنان استفاده مي‏‌کردند. درواقع آ‌نها به وسيله‏‌ اعيان به فساد کشيده مي‏‌شدند.»
پليس‌نماها چه شدند؟
‌‌از سوي ديگر بايد توجه داشت در اعتراضات اخير علاوه بر لباس شخصي‏‌ها، طيف ديگري اعلام حضور کرد که نام «پليس‌نما» بر آنها اطلاق شد. براساس آنچه مطرح شد اين پليس‌نماها، افرادي هستند که با لباس پليس به مردم فحاشي مي‏‌کردند و آنها را کتک و به اموال‏‌شان آسيب مي‏‌زدند. بعداز انتشار گسترده اين ويدئوها، سازمان قضائي نيروهاي مسلح و فراجا اعلام کردند که اين افراد پليس‌نما هستند و با پوشيدن لباس پليس و ارتکاب اقدامات مجرمانه سعي در تحريک مردم و تخريب پليس داشته‏‌اند. حتي تصوير واضحي نيز از 2 نفر در رسانه‏‌هاي داخلي اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا منتشر شد و روزنامه همشهري نيز با درج آن در صفحه اول خود، دلايل پليس براي اثبات پليس‌نمابودن آنان را منتشر کرد. در 20 آذر رئيس پليس پيشگيري تهران بزرگ از بازداشت 2 مامورنما، انهدام باند سرقت از منازل در شهرک غرب تهران و... خبر داد.