کانال‌های ارتباطی هنوز بسته نشده است

علی بیگدلی استاد دانشگاه  
 
اکنون با اروپايي‌ها سه مشکل اساسي داريم: نخست، مساله حقوق بشري و حواشي که ايجاد کرده‌اند، دوم، مساله مذاکرات برجامي و سوم، مساله آژانس. اين سه موضوع باعث شده که فضاي غرب کاملا عليه ما جبهه گيري‌هاي تندي بگيرد. راه صحيح اين بود که در چنين شرايطي يک هيات ديپلماتيک کارکشته و آشنايي به چند پايتخت کشورهايي مثل فرانسه، آلمان، ايتاليا و اسپانيا جهت مذاکره مي‌رفت تا مانع انجام گنجاندن نام سپاه در گروه‌هاي تروريستي شوند و از اقدامات غيرمتعارف و ناصحيح در روابط بين‌الملل خودداري مي‌شد. هرچند طرحي که تصويب هم شده در شرايط فعلي الزام‌آور نيست و بايد از پارلمان اروپا در استراسبورگ به کميسيون اروپا برود و در صورت تاييد به شوراي روابط خارجي اتحاديه اروپا مي‌رود و وارد کميسيون‌ها مي‌شود و در صورت تصويب موضوع قطعي شده و سپاه در گروه تروريستي قرار مي‌گيرد‌. مساله ديگر موضوع مذاکرات هسته‌اي است. آقاي گروسي در سفر قبلي به ايران با سردي بازگشت و نتيجه‌اي از مذاکرات به دست نياورد. به احتمال زياد طي روزهاي آينده به تهران خواهد آمد و اميدواريم که اين سفر بتواند با نتايج مطلوبي همراه شود و ايران اجازه دهد که کارشناسان دوربين‌هاي خود را نصب کنند و از سه نقطه مشکوکي که آژانس مدعي است که غني سازي صورت گرفته، بازديد کنند و روابط صميمانه‌تري بين آژانس و ايران به‌وجود ‌آيد. براي اينکه در سه دوره قبلي که آژانس شوراي حکام عليه ايران قطعنامه اخطاري صادر کرد و ايران تغييري در مواضع خود نداد، ممکن است ظرف يکماه و نيم آينده که چهارمين جلسه شوراي حکام تشکيل مي‌شود، اگر روند به همين شکل ادامه يابد، قطعنامه تنبيهي عليه ايران صادر خواهد شد که در آن صورت است که پرونده ايران به شوراي امنيت خواهد رفت و براساس قطعنامه 2231 احتمالا مکانيسم ماشه اجرايي خواهد شد. در اين صورت تمام تحريم‌هاي قبل از 2015 عليه ايران باز اعمال خواهد شد و وضعيت را از آنچه الان در آن قرار داريم، سخت‌تر خواهد کرد. بنابراين ايران براي اينکه بتواند از جدالي که الان با اروپايي‌ها دارد، رها شود، به طرف حل مذاکرات هسته‌اي برود و هم اجازه بدهد که آژانس انتظارات خود را برآورده کند تا بتواند اين وضعيت نابسامان هسته‌اي حل شود. از طرف ديگر به اين نکته نيز بايد اشاره کرد که جوزف بورل اخيرا در پارلمان اروپا اشاره کرد که نمي‌خواهيم همه کانال‌ها که به سمت ايران هست را ببنديم. معلوم مي‌شود که آنها هم علاقه‌مند هستند که مذاکرات هسته‌اي صورت بگيرد همان‌طور که به گفته بورل هيچ راهي جز مذاکرات هسته‌اي براي اختلافات ايران و غرب وجود ندارد. هنوز هيچ کشوري به‌طور رسمي اعلام نکرده که مذاکرات برجامي با شکست مواجه شده. اين امر نشان مي‌دهد که هنوز پنجره‌هاي مذاکرات بسته نشده منتها طرفين بايد از انتظارات بالاي خود تا حدودي کوتاه آمده و فقط موضوعات را ذيل برجام مطرح کند درحالي که قبلا انتظارات خارج از برجام بوده است. شرايط پيچيده‌اي درحال وقوع است که بايد هرچه سريع‌تر جلوي اين اقدامات گرفته شود.