اروپا بدون آمریکا جایگاهی در معادلات قدرت ندارد

آرمان ملی: صحنه بازی و معادلات در برابر ایران تغییر کرده. اروپا یکباره در برابر تهران قرار گرفته است. تل‌آویو با وجود اینکه نتانیاهو دوباره در قدرت قرار دارد، عملا بحث چندانی در مورد توافق هسته‌ای نمی‌کند. آمریکا نیز در پس سکوت عمیق در مورد برجام اعلام کرده بازگشت به برجام در دستور کارش نیست. نقش اروپا در ایجاد یک جبهه ضد ایرانی جدی شده است، به طوری که پارلمان اتحادیه اروپا در مصوبه‌ای رأی به تروریستی بودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داده و از سوی دیگر در تهران نیز فضا در حال تقابلی شدن در برابر اقدام خصمانه اتحادیه اروپاست و از قرار معلوم مجلس ایران در نظر دارد قانونی را به تصویب برساند که نیروهای نظامی اروپا نیروهای تروریستی اعلام شوند. از سوی دیگر امیرعبداللهیان که تنها فردی بود که طی ماه‌های گذشته پشت برجام را می‌گرفت خبرداده در صورتی که اروپا بخواهد این روند را ادامه دهد تهران نیز در مورد خروج از ان پی تی تصمیم خواهد گرفت. به نظر می‌رسد شرایط بین ایران و اروپا نیازمند یک تحول عمیق است تا عملا از اضمحلال در روابط ایران و اروپا جلوگیری شود. «آرمان ملی» در این ارتباط با حشمت‌ا... فلاحت‌پیشه رئیس‌کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم به گفت‌وگو پرداخته است. او اعتقاد دارد برجام فعلا از دستور کار آمریکا خارج شده و اروپایی‌ها هم سیاست ترامپی را در برابر ایران عهده گرفته‌ و دستگاه سیاست خارجی اکنون وظیفه دارد که تنش زدایی کند تا شرایط برای کاهش تشنج بین ایران و اروپایی‌ها فراهم شود. موضع‌گيري‌هاي اروپا عليه تهران يکباره از شدت زيادي برخوردار شده است يا نهادهاي ايران را تحريم مي‌کنند يا اينکه افرادي را مورد تحريم قرار مي‌دهند و اکنون نيز عليه سپاه مواضع سخت و البته غيرمنطقي مي‌گيرند. چرا در اين حد موضع آنها عليه ايران تغيير کرده است؟
تا چند ماه قبل اختلافي اساسي بين مثلث آمريکا، رژيم صهيونيستي و کشورهاي منطقه وجود داشت و آن اينکه اين مثلث ايران را به عنوان يک تهديد بالفعل تحليل مي‌کردند اما اروپايي‌ها تهديد ايران را بالفعل نمي‌دانستند به همين دليل بيشتر به ساز و کار ارتباط نرم با ايران معتقد بودند اما اتفاقاتي در طول چند ماه گذشته افتاد که موجب شد اين مثلث به مربع تبدل شود. علت نيز در ناآرامي‌هاي اخير و مهم‌تر از همه جنگ اوکراين بود.
چرا اوکراين ؟
ريشه مساله را بايد در سال 2001 مورد جست و جو قرار داد. در آن سال آمريکا، ايران را در محور ادعايي شرارت قرار داد. آن زمان ايران براي اينکه اجازه ندهد پروژه آمريکا عليه تهران اجرايي شود به توافقاتي به اروپايي‌ها رسيد. ايران به هيچ وجه علاقه ندارد که مناسباتش با اروپا شبيه‌سازي به مناسباتش با آمريکا شود. در آن زمان اروپايي‌ها ابتکاراتي را با ايران شکل دادند و اروپا به کانون ابتکاراتي بين ايران و آمريکا تبدل شد و سال‌ها بعد برجام ميوه اين ابتکارات شد. در مرحله بعد ابتکارات احياي برجام در دستور کار قرار گرفت، اما اين ابتکارات تحت شعاع جنگ اوکراين قرار داده شد. بنده در طول يکسال گذشته و حتي قبل از جنگ اوکراين بارها اعلام کردم که جنگ اوکراين اثر منفي بر روابط ايران و اروپا خواهد گذاشت.


سوال اينجاست که در هر جنگي کشورها به خريد سلاح مي‌پردازند همين عربستان مگر در جنگ با يمن تا دندان مسلح به سلاح‌هاي آمريکايي نبود؟! پس چرا مساله پهپادهاي ادعايي ايران از سوي غرب آنقدر جدي تلقي شد که برخي معتقدند بر مذاکرات برجامي هم اثر گذاشته است؟
هيچ جنگي در دنيا به اندازه جنگ اوکراين تنوع جنگ افزاري را تجربه نکرده است اما يکباره تنها جنگ افزاري که بزرگ شده، پهپادهاي ادعايي ايراني بود. روس‌ها در جنگ اوکراين منزوي شده بودند و اولين بار آنها بودند که موضوع پهپادهاي ايراني را مطرح کردند. در حالي که تهران رسما انکار مي‌کرد که پهپاد ايران در جنگ اوکراين استفاده مي‌شود، برخي مقامات روسي ادعا مي‌کردند پهپادهاي ايراني انتظارات رزمي روس‌ها را برآورده نکرده است. بعد از آن هم تکذيبيه‌هاي روس‌ها اثر نداشت و بهانه در اينجا به دست افرادي داده شد که مثلث ايران هراسي را با تلاش و کوشش به يک مربع تبديل کردند. يعني اتحاديه اروپا را به مثلث کشورهاي عربي، صهيونيستي و آمريکا افزودند. درست زماني که اتحاديه اروپا صداي غرش هواپيماها و توپ و موشک‌ها را بيخ گوش خود ديد، به گونه‌اي کاذب و مصنوعي موضوع پهپادها علني شد.
چرا اروپايي‌ها عليه سپاه پاسداران موضع گرفتند. سپاه که عملا در برابر تروريست‌ها در خاورميانه در جنگ عراق و سوريه شرکت کرد و هزينه داد. تروريست‌هايي که حتي در قلب اتحاديه اروپا هم عمليات انجام داده بودند.
متأسفانه اين اتفاق افتاده است. آمريکا يک گروه شبه نظامي روس‌ را که سياست‌هاي توسعه طلبانه پوتين را دنبال مي‌کند و مسئول بخش عمده‌اي از اقدامات خلاف کنوانسيون ژنو در جنگ‌هاست را در زمره گروه‌هاي جناحي فرامرزي گنجانده است و حداکثر تحت شمول کنوانسيون پالرمو يعني کنوانسيون تامين مالي سازمان‌هاي تروريستي قرار داده است و متأسفانه آمريکايي‌ها سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را در ليست گروه‌هاي تروريستي قرار داده است و در حال حاضر اروپايي‌ها را به اين سمت هدايت مي‌‌کند که بالاترين مجازات‌ها را در برابر سپاه اعمال کنند. کساني که در آمريکا اين کار را انجام مي‌دهند در مربع ايران هراسي اهداف ديگري دارند.
مساله کمي پيچيده شد چه هدفي را دنبال مي‌کنند؟ آيا اين گروه ضد ايراني در آمريکا مثلا سوق دادن شرايط به سمت بحراني‌تر شدن را در نظر دارند؟
اين گروه با توسل به برجام اهداف ديگري را دنبال مي‌کردند که ايران مذاکرات فرابرجامي را تعطيل کرده. اين بار با بزرگنمايي؛ پهپاد‌هاي ايراني را براي اروپا تهديدي بالفعل نشان دادند. آنها اکنون سعي دارند در چالش‌هاي ديپلماتيک اهداف خود را در برابر ايران دنبال کنند. در اين معنا که مساله با ايران را به مساله موشکي و توان تسليحاتي تهران گسترش دهند. آنها با قرار دادن سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي مي‌خواهند فعاليت‌هاي اين نهاد را کنترل کنند و اروپا را هم به مثلث ايران هراسي نزديک کنند.
اين گروه چه نيتي را با پيگيري اهداف خود دنبال مي‌کنند و با اضافه کردن اروپا به آن مثلث؛ چه برنامه‌اي را در دستور کار دارند؟
در پشت اين سياست نوعي اقدام خباثت‌آميز دشمنان ايران وجود دارد اما آنچه عامل شتاب به اين دشمني‌هاست، اين بود که ما فرصت و فرصت‌هاي احياي برجام را يکي پس از ديگري از دست داديم .
چرا اروپا در اين حد از جنگ اوکراين واهمه دارد؟
جنگ اوکراين براي اروپايي‌ها در واقع نويد دهنده بازگشت دوران ترس و لرز جنگ‌هاي گذشته است و با وجود اين همه ترس پاي ايران به وسط اين معرکه کشيده شد و مشاهده مي‌کنيم که اروپايي‌ها موضع خود را نسبت به برجام مانند گذشته دنبال نکردند.
با اين وجود اروپايي‌ها هنوز پيام داده‌اند که ادامه مذاکره هسته‌اي را دنبال مي‌کنند. چرا با وجود اينکه اينقدر عليه ايران موضع مي‌گيرند اما به ادامه مذاکرات تاکيد دارند؟
چون به ايران فشار مي‌آورند و معتقدند اين فشارها و تحريم‌ها موجب تضعيف تهران مي‌شود و ايران ضعيف شده بيشتر امتياز مي‌دهند آنها اين سياست را در پيش گرفته اند.
ايران در برابر اين همه هجمه غيرمنطقي و غيرمنصفانه و البته برنامه‌ريزي شده چه موضعي بايد بگيرد؟
ايران بايد يک مثلث براي عبور از اين شرايط طراحي کند. ساز و کارهاي حل مسائل داخلي در ايران بايد به درستي عمل کند. دو ضلع اين مثلث در داخل قرار دارد که عبارت است از؛ ايجاد ساز و کار دروني ايجاد وحدت و دوم ايجاد ساز و کار عبور از مشکلات اقتصادي و سومين ضلع مربوط به سياست خارجي است يعني مقامات سياست خارجه ايران به ويژه مسئولان وزارت خارجه بايد در جهت تنش زدايي اقدامات جدي را در دستور کار قرار دهند، چراکه تنش‌ها در حوزه سياست خارجي به گونه‌اي کاذب در حال افزايش است. عربستان به صورت يک جانبه تنش و آتش جنگ يمن را کاسته است چون مي‌داند يمن نقطه ضعف اين کشور است.
ايران اقدامات متقابلي در برابر اروپا در نظر دارد اميرعبداللهيان خبر از احتمال خروج از ان پي تي در برابر اقدامات اروپايي‌ها داده است، اقدامات تهران را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
ايران مي‌تواند هرگونه مذاکرات را کنار بگذارد اما مسائلي مانند خروج از ان پي تي مي‌تواند در مسيري باشد که آنها طراحي کرده‌اند. از اين رو هر تصميم در اين ارتباط بايد مورد بررسي دقيق قرار بگيرد. کشورهاي غربي مي‌دانند که اگر با ايران وارد جنگ شوند پيش‌بيني مديريت تحولات جنگ دشوار خواهد بود به همين جهت به دنبال ايجاد يک ايران تضعيف شده هستند.
نگاه آنها به ايراني‌هاي خارج از کشور چگونه است؟ چرا در اين حد به آنها اجازه مانور مي‌دهند؟
به ايراني‌هاي خارج از کشور به مثابه يک ابزار نگاه مي‌کنند. آنها تلاش مي‌کنند ايراني که در يک سال قبل در موضع قدرت مي‌توانست برجام را احيا کند را به ايران تضعيف شده تبديل کنند و الگوي ترامپ را در مورد ايران اجرا کنند. اروپا و آمريکا در اجراي سياست چماق و هويج با هم به توافق رسيدند. در اين شرايط مي‌توان استغنا از مذاکره را مطرح کرد ولي طرح مسائلي مانند خروج از ان پي تي در شرايط کنوني کمکي به شرايط نمي‌کند. انتظار از وزارت خارجه کاهش تنش است.
کنار گذاشتن مذاکره شايد از سوي ايران عملا هرگونه اميد به احياي برجام را از بين نمي‌برد؟
شرايط مذاکره کاملا مشخص است و مذاکرات هسته‌اي بدون در نظر گرفتن ابتکار از سوي طرفين، به جايي نمي‌رسد. در اين ارتباط اروپا فقط ادعا دارد. برجام دو طرف اصلي دارد و آن دو طرف ايران و آمريکاست و آمريکا فعلا برجام را از دستور کار خارج کرده است. بعيد است که دوشنبه در شوراي اروپا مساله سپاه به سياستگذاري کلان تبديل شود، چراکه فاصله‌اي بين پارلمان اروپا به عنوان نماينده افکار عمومي و رأي شوراي اروپا به عنوان نماينده دولت‌هاي عضو وجود دارد. در اين فاصله اروپا سياست ترامپي را دنبال مي‌کنند. از اين رو تهران بايد مثلث ذکر شده را طراحي کند تا شرايط تغيير نمايد. اگر ايران آن سه ضلع را تغيير دهد کشورهاي اروپايي به دنبال ابتکار عمل خواهند بود. اين را در ياد داشته باشيم که اروپا بدون آمريکا جايگاهي در معادلات قدرت در جهان ندارد اينکه اروپايي‌ها از يک طرف تحريم از طرف ديگر شعار مذاکره مي‌دهند نوعي تقسيم کار بين اروپا و آمريکا در برابر ايران است.