فرمان خودرو دست دلار است، نه تولید

آرمان امروز: « پس از چهار سال و تحقق رشد 32 درصدي توليد و تکميل انواع خودروها در کشور ظرف 10 ماهه سال جاري نسبت به مدت مشابه سال گذشته از بحران توليد عبور کرده ايم» اين اظهارت مدير کل دفتر صنايع حمل و نقل وزارت صمت است که ادعاي عرضه بيش از 910 هزار خودرو به متقاضيان را داده و تاکيد کرده تا پايان سال اين ميزان به بيش از 1.2 ميليونخواهد رسيد . درواقع اين اظهارت بيش از آنکه نشان دهنده وضعيت سامان يافته صنعت خودرو باشد حتي در صورت وقوع نيز تنها نشان دهنده عمق التهابي است که در بازار خودرو وجود دارد و تنها روند توزيع رانت را تغيير داده است. در اين رابطه بررسي اقدامات دولت در حوزه خودرو نشان مي دهد که  دولت تلاش کرده در اين مدت در ابتدا از طريق بورس کالا چالش اصلي خودروسازان يعني قيمت گذاري دستوري را حذف کند که اگر چه گامي روبه جلو محسوب مي شود اما تنها نتيجه آن توزيع بخشي از رانت دلالان به خودروسازان بوده است از سوي ديگر واردا خودروهاي خارجي که در گام بعدي به ورود خودروهاي دست دوم از مناطق ازاد رسيد نيز گامي ديگري بوده که وزارت صمت تلاش کرده با استفاده از آن کمي از التهاب بازار بکاهد . ضمن آنکه فاطمي امين نيز اخيرا از حضور تمام قد خودورهاي مناطق آزاد در تمامي کشور خبر داده تا جامعه را از ديدن اين محصولات لاکچري و لوکس سيراب کند . اگرچه که واقعيت هيچ کدام از اين ايده ها نتوانسته تاکنون به بازار بحران زده کمک کند و همچنان قيمت ها با شيب تند به رشد ادامه مي دهند . موضوعي که کارشناسان و فعالان بازار معتقدند چسبندگي بازار خودرو به نرخ دلار و انتپارات تورمي که خودرو تبديل به کالاي سرمايه اي کرده تنها عامل اصلي در شکل گيري وضعيت کنوني بوده و با هر کيزان عرضه نيز نمي توان انتظار معجزه  به ويژه در بازار شب عيد را داشت .
عبور از بحران توليد!
عبدالله توکلي لاهيجاني مديرکل دفتر صنايع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن مي گويد: در حال حاضر امکان دستيابي به ظرفيت توليد سه ميليون دستگاه خودرو در سال 1404 و قرار گرفتن در ميان 10 کشور برتر از حيث توليد خودرو براي اين صنعت متصور است؛ اين درحالي است که در امکانات توليد کشور، توازن مناسب در زنجيره ارزش وجود ندارد؛ علي‌الخصوص در حوزه محصول و قواي محرکه به تمرکز بيشتر براي بهره‌برداري از ظرفيت‌ها، نياز است.
مديرکل دفتر صنايع خودرو وزارت صمت تاکيد کرد: با تثبيت جريان توليد و حذف خودروهاي ناقص در شش ماهه اول سال جاري، تمام قسمت‌هاي خودرويي با افزايش چشمگير توليد مواجه شد و در حقيقت دو عارضه مزمن "توليد خودروي ناقص" و "انباشته شدن محصول در پارکينگ خودروسازان" در سال جاري پس از چهار سال متوالي از صنعت خودروي کشور رخت بربست.


وي افزود: همچنين در گام دوم ضروري است تا گفتمان غالب بر صنعت خودروي کشور از مونتاژکاري يا تبديل صرف به پايگاه توليد محلي خودروسازان خارجي به سمت احياء ظرفيت‌هاي موجود در کشور بر پايه توسعه محصولات بومي دانش‌بنيان اصلاح‌شود.
اين مقام صنعتي در وزارت صمت ضمن اشاره به آمارنامه صنعت خودرو ويژه دي 1401 که مقرر شده با توجه به اهميت وجود تصويري شفاف از عملکرد شرکت‌هاي خودروسازي به منظور تحليل بازار، از اين پس به‌ صورت ماهيانه انتشار پيدا کند، اظهار کرد: در 10 ماهه امسال حدود 151 هزار دستگاه خودرو در بخش خصوصي توليد شده که در مقايسه با آمار آن در مدت مشابه سال گذشته 113 درصد افزايشي شده است. در اين مدت سهم بخش خصوصي از توليد خودرو در کشور 15 ‌است که اين ميزان در سال 1398، پنج درصد بوده و رشد سه برابري را براي آن شاهد هستيم.
همه دلال شده اند
اين ادعا در حالي از سوي اين مقام مسئول مطرح مي شود که يکي از فعالان بازار معتقد است ؛بيشتر افرادي که براي فروش خودروهايي که از کارخانجات خودروساز به صورت شرکت در قرعه کشي خريداري کرده اند، به بازار مراجعه مي کنند دلالاني هستند که پول خوبي در اختيار دارند و مدام از طرق مختلف تلاش دارند تا در اين قرعه کشي ها شرکت کرده و خودروها را با قيمت پايين خريداري کرده و در بازار با نرخ هاي ساختگي به فروش برسانند.
اين فعال بازار خودرو مي گويد: اگر قرار باشد دولت براي ثبت نام در قرعه کشي وجه خودرو را از مردم پيش از انجام قرعه کشي بستاند، بگيرد، راه را براي حضور پررنگ تر دلالان در بازار باز کرده است چراکه دلالان هستند که پول در اختيار دارند و مي توانند چند روز آن را در حساب دولت يا خودروسازان واريز کرده و بگذارند بماند.
عرضه جوابگوي بازار نيست
اما سعيد موتمني رييس اتحاديه نمايشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در پاسخ به اين پرسش که چرا قيمت‌ها در بازار خودرو رام نمي‌شود و در يک رقمي ثابت نمي‌ماند؟ مي‌گويد: اين برمي‌گردد به نوسانات ارزي و در عين حال، محدوديت عرضه که روي بازار اثر گذاشته است. در پاسخ به اين پرسش که در روزهاي گذشته دلار نوسان آن‌چناني در بازار نداشته و تقريبا در يک رقمي ثابت مانده است، اما با اين حال قيمت‌ها همچنان در بازار خودرو بالا مي‌رود؟ عنوان مي‌کند: وقتي قيمت دلار بالا مي‌رود، هفته‌ها طول مي‌کشد که دوباره به حالت عادي برگردد. اين در شرايطي است که در بازار شاهد هستيم که عرضه با محدوديت روبه‌رو است و عرضه جواب‌گوي بازار نيست و به همين دليل مشکل پيش مي‌آيد.