گروه انرژی: اروپا در آستانه ممنوعیت واردات دریابرد فرآورده‌های نفتی پالایش شده روسیه، دیزل بیشتری از خاورمیانه خریداری کرده است اما آیا تولیدکنندگان این منطقه می‌تواند بزرگترین بازار مسکو را تصاحب کنند؟ به گزارش «تجارت»، با تحریم نفت روسیه در اتحادیه اروپا، عربستان و عراق با افزایش صادرات نفتی خود به قاره سبز در صدد پر کردن جای خالی روسیه برآمده‌اند. اروپا در تدارک ممنوعیت واردات فرآورده‌های نفتی پالایش شده روسیه که از طریق دریا حمل می‌شوند، طی ماه‌های گذشته واردات سوخت‌ها از خاورمیانه و آمریکا را افزایش داده است. درست پیش از این ممنوعیت، اروپا همچنان بزرگترین مشتری دیزل روسیه بوده و پس از آغاز تحریم از روز یکشنبه، ناچار خواهد بود واردات از صادرکنندگان غیرروسی را افزایش دهد. با این حال، خاورمیانه با وجود افزایش ظرفیت پالایش برنامه‌ریزی‌شده در سال‌های اخیر، ممکن است قادر نباشد تقاضای اروپا را تامین کند زیرا ساخت بعضی از پالایشگاه‌های جدید در این منطقه، با تاخیر روبرو شده است. اتحادیه اروپا از روز یکشنبه پنجم فوریه، ممنوعیت واردات سوخت‌های روسیه به این بلوک را آغاز می‌کند و باید جایگزینی برای حدود یک میلیون بشکه در روز واردات سوخت روسیه از جمله ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه در روز واردات دیزل، پیدا کند. اروپا پیش از آغاز این تحریم، مشغول انبارکردن سوخت روسیه بود. به عنوان مثال، آمار آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد صادرات دیزل روسیه در دسامبر، به ۱.۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که رکورد چند ساله را شکست و ۷۲۰ هزار بشکه در روز از این صادرات، به مقصد اتحادیه اروپا بود. در نخستین هفته‌های ماه ژوئیه، روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام خاورمیانه از طریق خط لوله‌های مصر به اروپا رسیده و حجم محموله‌های نفتی خاورمیانه به اروپا نسبت به سال گذشته تقریباً دوبرابر شده است. تجاوز روسیه به اوکراین واکنش شدید شرکت‌های اروپایی را در پی داشت که بسیاری از آنها همکاری با مسکو را متوقف کردند و از همان زمان این پرسش مطرح شد که نفت جایگزین قرار است از کجا تأمین شود. گزارش های مراکز رصد نفتکش‌ها نشان می‌دهد که عربستان صادرات نفت خود به اروپا را افزایش داده و عراق نیز وارد این میدان شده و محموله‌های نفت خود را یا از طریق خط لوله «سومید» در مصر یا با نفتکش‌های خود از کانال سوئز به اروپا می‌رسانند. حجم نفت ارسالی از طریق خط لوله‌ها از حدود 800 هزار بشکه در روز در ماه گذشته به بیشترین حجم ممکن از سال 2020 رسیده است. علاوه بر این، در سه هفته نخست ماه ژوئیه، حدود 1.2 میلیون بشکه در روز از طریق کانال سوئز به اروپا ارسال شده که اکثر آنها از عراق است. به گفته تحلیلگران، از پنجم فوریه، بازارهای دیزل و تجارت این سوخت در سراسر جهان، دستخوش تغییر خواهند شد چرا که روسیه به دنبال بازاری برای فرآورده‌های پالایش شده خود خواهد بود که دیگر به اروپا راه ندارند و اروپا هم به نوبه خود، ناچار است سوخت‌های مورد نیاز خود را از مناطق دور دستی شامل آمریکا و خاورمیانه وارد کند. اما با تاخیرهایی که در ساخت پالایشگاه‌های جدید خاورمیانه وجود داشته است، اروپا ناچار خواهد بود واردات از آمریکا و آسیا را افزایش دهد. در خاورمیانه، بزرگترین تولیدکنندگان عضو اوپک، صادرات فرآورده‌های پالایش شده خود به اروپا را افزایش داده یا افزایش خواهند داد. به عنوان‌ مثال، یک منبع آگاه ماه گذشته به بلومبرگ گفت: کویت صادرات دیزل به اروپا را امسال پنج برابر کرده و به حدود ۵۰ هزار بشکه در روز خواهد رساند. این تولیدکننده نفت منطقه خلیج فارس که یکی از تولیدکنندگان بزرگ اوپک است، انتظار دارد صادرات سوخت جت به اروپا را در سال ۲۰۲۳، دو برابر کرده و به حدود پنج میلیون تن افزایش دهد. شرکت ملی نفت کویت هفته گذشته اعلام کرد پالایشگاه مینا ال احمدی، نخستین محموله دیزل خود به میزان حدود ۳۸ هزار تن را ارسال کرده که که برای بازارهای اروپایی تولید شده و مطابق با استانداردهای زیست محیطی بین‌المللی و مناسب برای هوای سرد است. اما پالایشگاه عظیم الزور کویت که ۶۱۵ هزار بشکه در روز نفت پالایش می‌کند و می‌تواند حدود ۱۴۵ هزار بشکه در روز دیزل تولید کند، هنوز به ظرفیت عملیاتی کامل نرسیده است. طبق گزارش بلومبرگ، پیش‌بینی می‌شود این پالایشگاه دومین واحد خود را ماه میلادی جاری و سومین واحد را در آوریل راه‌اندازی کند. پالایشگاه‌های جازان عربستان سعودی و دقم عمان هم در مرحله بالا بردن تولید هستند و تحلیلگران انتظار دارند که بتوانند شکاف به وجود آمده در تامین بخشی از دیزل و سوخت‌های دیگر مورد نیاز اروپا را حداقل تا پایان سال ۲۰۲۳ پر کنند. احمد مهدی، تحلیلگر کالای شرکت مشاوران انرژی رنسانس در این باره به بلومبرگ گفت: پروژه‌های پالایش خاورمیانه با تاخیر در ساخت روبرو هستند و اروپا تا اواخر سال ۲۰۲۳ نمی‌تواند از عرضه بیشتر این منطقه بهره مند شود.