روزنامه وطن امروز
1401/11/19
چشم‌روشنی از فضا
گروه سیاسی: نخستین دسته از تصاویر ماهواره خیام که از نقاط مختلف ایران گرفته شده، روز گذشته در مراسم روز ملی فضایی به نمایش گذاشته شد. علاوه بر این، در این مراسم از ۲ ماهواره ساخت متخصصان کشورمان نیز رونمایی شد. ابتدا طی ارتباط تصویری با اتاق تمیز پژوهشگاه فضایی از نمونه کیفی ماهواره مخابراتی«ناهید 2» رونمایی شد که قرار است در مدار 500 کیلومتری زمین قرار بگیرد و طول عمر آن 2 سال خواهد بود. ماهواره دیگری که در مراسم روز ملی فضایی و طی ارتباط تصویری با اتاق تمیز صاایران رونمایی شد، ماهواره سنجشی «طلوع ۳» است که بیش از ۱۰۰ کیلوگرم وزن دارد و به نوعی بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین ماهواره ساخته‌شده در کشور است. 18 مرداد امسال بود که سازمان فضایی روسیه (روس‌کاسموس) ماهواره ایرانی خیام را به وسیله موشک سایوز از پایگاه بایکونور واقع در قزاقستان به فضا پرتاب کرد و این ماهواره با موفقیت در مدار زمین قرار گرفت. از آنجا که پرتابگر سایوز در میان پرتابگرهای کشورهای مختلف دنیا از بیشترین درصد قابلیت اطمینان برخوردار است و تاکنون بیشترین تعداد مأموریت موفق فضایی در دنیا توسط این پرتابگر صورت گرفته، با توجه به وزن بالای ماهواره «خیام»، پرتاب آن به آژانس فضایی روسیه واگذار شد تا به وسیله سایوز به فضا پرتاب شود و در مدار قرار گیرد. ماهواره خیام از نوع سنجشی و دارای دقت بالای تصویربرداری و با تصاویر با وضوح یک متر است. از دیگر ویژگی‌های این ماهواره قابلیت تصویربرداری از سطح زمین در طیف‌های مختلف تصویری است. پس از پرتاب موفقیت‌آمیز خیام، سازمان فضایی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: ماهواره خیام که مالکیت آن در اختیار سازمان فضایی ایران است، با سنجنده‌های دقیق در طیف‌های مختلف، زیرساختی مناسب برای هوشمندسازی بخش‌های گوناگون کشور خواهد بود. ارتقای بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت‌وسازهای غیرمجاز و مقابله با جنگل‌خواری، پایش مخاطرات زیست‌محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، پایش مرزهای کشور و بسیاری از کاربردهای دیگر از جمله کاربردهای داده‌های دریافت‌شده از ماهواره خیام خواهد بود. سازمان فضایی ایران در اطلاعیه‌ای هم که یک روز پیش از پرتاب خیام صادر کرد، با اشاره به اینکه ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور و متعلق به جمهوری اسلامی ایران است، اعلام کرده بود: «تمام فرامین مربوط به کنترل و بهره‌برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام و صادر خواهد شد. مرکز کنترل عملیات ماهواره، ارسال فرامین و ایستگاه‌های اخذ داده‌های ماهواره‌ای ماهواره «خیام» تنها در خاک جمهوری اسلامی ایران و تحت مدیریت سازمان فضایی ایران است و مهندسان و محققان ایرانی در آن مستقر هستند. ارسال فرامین و دریافت اطلاعات از این ماهواره تماما طبق الگوریتم رمزنگاری‌شده‌ای که قبلا توسط محققان سازمان فضایی در آن تعبیه شده است، انجام شده و در این فرآیند هیچ کشور دیگری امکان دسترسی به اطلاعات آن را نداشته و برخی شایعات منتشره درباره استفاده از تصاویر این ماهواره برای مقاصد نظامی سایر کشورها صحت ندارد». در ارتباط با نحوه دریافت داده‌ها از ماهواره خیام، مدیرکل بهره‌برداری و عملیات فضایی سازمان فضایی کشور با اشاره به رضایت‌بخش بودن شرایط ماهواره خیام پس از پرتاب گفته بود: حدود ۴ ماه طول می‌کشد تا تصاویر ماهواره را در اختیار مردم قرار دهیم. نعیمی در شرح چگونگی حضور خیام در فضا نیز گفته بود: ارتباط با ماهواره ۲ بار در روز (10:30 و ۱۲ ظهر) و ۲ بار در شب (22:30 و ۱۲ بامداد) برقرار خواهد شد و این به خاطر این است که ماهواره به دور زمین در گردش است و از همه مناطق کره زمین عبور می‌کند و ۲ بار در روز و ۲ بار در شب از روی کشور ما عبور می‌کند و ما این امکان را داریم که از طریق ایستگاه‌های زمینی در داخل کشور با آن ارتباط داشته باشیم. * توانمندی ایران در حوزه فضایی جمهوری اسلامی ایران مدت‌هاست به پشتوانه دانش نخبگان خود، در حوزه فضا و ماهواره‌های فضایی، حرف‌هایی برای گفتن دارد. بهمن‌ماه سال 87 در ایام سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، ایران برای نخستین بار اقدام به پرتاب مستقل یک ماهواره بومی به فضا کرد که با موفقیت همراه بود. ماهواره «امید» سرآغازی شد بر مسیری که جمهوری اسلامی ایران طی این سال‌ها برای پیشرفت و توسعه در حوزه فضایی طی کرده است و علاوه بر ماهواره امید، ماهواره‌های نور، رصد، سفیر و البته خیام از جمله ماهواره‌هایی هستند که در طول سال‌های گذشته با موفقیت به فضا پرتاب شده‌اند. گفتنی است خیام نخستین ماهواره‌ای نیست که در مدار 500 کیلومتری زمین قرار گرفته است. پیش از این جمهوری اسلامی ایران با پرتاب ماهواره نور2، این ماهواره را در مدار 500 کیلومتری زمین قرار داده بود. اواخر اسفندماه سال گذشته بود که نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همزمان با اعیاد شعبانیه، ماهواره نور۲ را با استفاده از ماهواره‌بر ۳ مرحله‌ای قاصد، به فضا پرتاب کرد و این ماهواره ایرانی پس از پرتاب با سرعت 7.6 کیلومتر بر ثانیه، با موفقیت در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت و برای نخستین بار در اردیبهشت‌ماه امسال نخستین تصاویر خود را به زمین فرستاد. تصاویری که ماهواره نور2 به ایستگاه‌های زمینی مخابره کرد، مربوط به مرودشت استان فارس و خورموج استان بوشهر بود. همچنین ماهواره نور2 یک تصویر دیگر نیز به زمین ارسال کرد که نشان از رصد گسترده منطقه توسط این ماهواره ایرانی دارد. نور2 موفق شد تصاویری هم از پایگاه ناوگان پنجم نیروی دریایی ارتش آمریکا واقع در بحرین ثبت و به ایستگاه زمینی ارسال کند.