روزنامه خراسان
1401/11/19
جهش تازه ایران در صنعت ماهواره
صادق غفوریان - حالا دیگر جهان به فعالیت‌های فضایی ایران به ویژه در عرصه طراحی، ساخت و بهره‌برداری از ماهواره‌ها نگاه ویژه‌تری دارد و حواسش هست که دانشمندان پرتوان ایرانی هر آن چه را بخواهند، می‌توانند به آن دست یابند. دیروز همزمان با بزرگداشت روز فناوری فضایی،از دو پروژه بومی فضایی «ماهواره ناهید ۲» و «ماهواره طلوع ۳» رونمایی شد. کاربرد و ویژگی‌های 2 ماهواره چیست؟ طبق آن چه حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران اعلام کرد: « «طلوع ۳» یک ماهواره سنجشی بومی با دقت عکس رنگی ۱۰ متر و عکس سیاه و سفید ۵ متر است و ماهواره ناهید ۲، یک ماهواره مخابراتی است که با ساخت آن، وارد صنعت ارتباط فضاپایه می‌شویم که بعد از آن باید به یک سکوی استانداردی برای ارسال و دریافت داده‌های مخابراتی در باندهای مختلف فرکانسی برسیم.» اما اگر بخواهیم جزئی‌تر با ناهید2 آشنا شویم، مرور این موارد خالی از لطف نیست: - ماهواره ناهید ۲ توسط محققان پژوهشگاه فضایی و همکاری فناوران شرکت‌های دانش بنیان طراحی و ساخته شده است. -وزن این ماهواره ۱۳۰ کیلوگرم و قرار است در مدار ۵۰۰ کیلومتری به فضا پرتاب شود. طول عمر این ماهواره دوساله اعلام شد و برای اولین بار در کشور در آن از پیشرانه گاز گرم بهره گرفته شده است. ناهید ۲ همچنین به فناوری موقعیت یابی رادیویی مستقل از GPS مجهز است. و درباره ماهواره طلوع3 هم می‌توانیم با این اطلاعات، یک آشنایی کلی پیدا کنیم: ماهواره «طلوع ۳» ماهواره‌ای سنجشی است که سازمان فضایی ایران سفارش ساخت آن را داد و شرکت صنایع مخابراتی ایران کار ساخت آن را به عهده داشت. این ماهواره با وزن ۱۵۰ کیلوگرم سنگین‌ترین ماهواره ساخته شده در کشور تلقی میشود و با دقت تصویربرداری ۵ متر سیاه و سفید و ۱۰ متر رنگی در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار می‌گیرد. «ظفر» طی 4 ماه آینده در فضا روز فضایی ایران، تنها در رونمایی از این دو پروژه خلاصه نشد، بلکه خبرهای خوشی هم رسانه‌ای شد. وزیر ارتباطات درباره دیگر پروژه‌های فضایی کشور از ماهواره ظفر این طور خبر داد: «ماهواره «ظفر2» در سه ماه نخست ۱۴۰۲ پرتاب میشود.» اگر درباره ماهواره ظفر هم بخواهیم بیشتر بدانیم، باید به توضیحات دکتر منصور انبیا رئیس دانشگاه علم و صنعت مراجعه کنیم. او چندی قبل این طور گفته بود: تاکنون ۴ ماهواره در دانشگاه علم و صنعت ساخته شده است؛ نوید اولین ماهواره بوده و در سال ۹۰ ساخته و پرتاب شد. ماهواره دوم در سال ۹۲ به نام مبین، ماهواره سوم به نام ظفر یک در سال ۹۸ و ماهواره چهارم ظفر ۲ است که ظفر2 به زودی پرتاب خواهد شد. ماهواره خیام وارد فاز بهره برداری شد اگر اخبار فعالیت‌های صنعت فضایی را دنبال می‌کنید، احتمالا می‌دانید که خیام در مرداد امسال با همکاری روسیه با موفقیت به فضا پرتاب شد و حالا محققان ایرانی طراح و سازنده این ماهواره در حال بهره‌برداری از تصاویر آن هستند. دیروز وزیر ارتباطات در این باره گفت: «سازمان فضایی ایران در راستای ارائه خدمات ماهواره‌ای به ارگان‌ها و نهادهای دولتی به منظور رفع مشکلات مردم، به‌زودی با سازمان نقشه‌برداری تفاهم‌نامه‌ای با موضوع ماهواره خیام امضا می‌کند که به موجب آن، تصاویر خیام در اختیار سازمان نقشه‌برداری قرار خواهد گرفت. سازمان نقشه‌برداری اولین بهره‌بردار دولتی ماهواره خیام است و این گام بلندی درجهت استفاده از خدمات این ماهواره به شمار می‌آید. غیر از سازمان نقشه‌برداری، ارگان‌های دولتی و همچنین شرکت‌های بخش خصوصی دیگری نیز درخواست استفاده از تصاویر و داده‌های ماهواره خیام را ارائه کرده‌اند که به‌زودی این درخواست‌ها نیز بررسی و نتیجه آن اعلام خواهد شد.» ایران صادرکننده خدمات فضایی میشود گام بلند و اراده بزرگ محققان هوا فضای ایران، امروز در شرایطی است که این اعتماد به نفس را به وزیر می‌دهد که اعلام کند: «هدف ما این است که سال آینده یا حداکثر تا پایان دولت سیزدهم به صادرکننده خدمات فضایی در منطقه تبدیل شویم. اکنون در بین کشورهای منطقه، کشوری را نداریم که به چرخه کامل صنعت فضایی آن هم به شکل بومی دست پیدا کرده باشد. قدم گذاشتن در این جایگاه، کار بسیار سخت و پیچیده‌ای است و ما توانسته‌ایم جزو ۱۰ کشور دارای چرخه صنعت فضایی باشیم. در یک دهه گذشته این مسیر ریل‌گذاری شده و دولت سیزدهم نگاه ویژه‌تری دارد و تلاش می‌کند که تمام موانع بر سر راه توسعه فضایی کشور را بردارد.» ۶ پرتاب موفق در یک سال، بی‌سابقه است وزیر ارتباطات همچنین دیروز گفت: بی‌سابقه است که در کشور کمتر از یک سال ۶ پرتاب داشته باشیم. پرتاب؛ مرحله آخر بخش اول چرخه فضایی است که حکایت از حیات صنعت فضایی ما دارد. زمانی که ماهواره در مدار قرار می‌گیرد، می‌توان حاصل کار دانشمندان روی زمین را در فضا صحت‌سنجی کرد. نگاه ویژه‌ای که دولت سیزدهم به این صنعت دارد، کاملاً در فعالیت‌های انجام شده در یک سال اخیر مشهود است. عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فضایی ایران: آینده هوافضای ایران بسیار درخشان است اما با یک شرط برای یافتن پاسخ سه سوال در حوزه صنعت هوافضای ایران، با سید محمد نوید قریشی پسادکتری تخصصی مهندسی هوافضا از دانشگاه تهران و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فضایی ایران که در مراسم روز گذشته رونمایی از دو ماهواره نیز حضور داشته است، همکلام می‌شوم. ابتدا درباره فاصله سطح این صنعت در ایران با کشورهای تراز اول هوافضا می‌پرسم که دکتر قریشی این طور می‌گوید: ما امروز با افتخار جزو 10 کشوری در دنیا هستیم که چرخه کامل طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره را دارا هستند. سابقه ورود ایران به این عرصه از اواسط دهه هفتاد است و این صنعت در کشورهای پیشرو از حدود سال‌های 1950 میلادی آغاز شده است. اما با اطمینان معتقدیم و باور داریم که سرعت رشد این فناوری در کشور ما بسیار بالا و با شیب صعودی خیلی خوبی است و چنان‌چه با همین فرمان پیش برویم، خیلی زود می‌توانیم به ماهواره‌هایی با کلاس وزنی بالاتر و عملیاتی‌تر دست پیدا کنیم. همان‌طور که دکتر سالاری رئیس سازمان فضایی هم در این مراسم اشاره کردند ما باید به سمت صنعتی‌سازی و سری‌سازی حرکت کنیم. آینده چه میشود؟ از دکتر قریشی درباره آینده این صنعت می‌پرسم که می‌گوید: خوشبختانه به تازگی سند 10 ساله هوافضا هم به تصویب رسیده که برنامه خوبی را به عنوان چشم‌انداز هوافضا در کشور پیش روی ما قرار داده است. منتها تحقق اهداف این سند، به نگاه و اهتمام مسئولان بستگی دارد که به چه میزان به اجرای آن توجه و برایش هزینه کنند. به طور قطع اگر آن‌ها به این بخش جدی‌تر نظر کنند، آینده این صنعت در ایران بسیار درخشان خواهد بود. مزیت ایران در هوافضا چیست؟ از قریشی درباره مزیت فعلی ایران در عرصه هوافضا جویا می‌شوم که او معتقد است: کشورهای اطراف ما که در این حوزه فعال هستند، اغلب چرخه طراحی، ساخت و پرتاب را خودشان به طور کامل انجام نداده‌اند؛ اما مزیت ما این است که آن چه ما امروز به عنوان فناوری فضایی دراختیار داریم کاملا بومی است و این همان مزیت ما در این بخش است که می‌توانیم در آن صادرات هم داشته باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
تخمین هولناک 40 هزار کشته در زلزله ترکیه و سوریه!
ناشنیده‌ها از چاپ مخفیانه نخستین ترجمه آیت‌ا... خامنه‌ای در «چاپخانه خراسان» ۵۶ سال قبل
روایت سینمایی از عملیات حیرت‌انگیز «ستاری» و «بابایی»
آغاز اجرای مولدسازی در میان انتقادها
احتمال سقوط استقلال به دسته پایین‌تر!
اهمیت راهبردی «عقاب ۴۴»
غرش عقاب ها از دل کوه
انتقام جوانی پسرم را از اوباش«رجوی» می‌گیرم
انقلاب در شعر پس از پیروزی انقلاب اسلامی
2 دهم درصد؛ سهم محیط زیست از لایحه بودجه !
جهش تازه ایران در صنعت ماهواره
خواب خوش به‌جای بدرقه همسر!
زخم کاری یخ بندان به کشاورزان
