روزنامه خراسان
1401/11/23
راه نجات 15 میلیارد مترمکعب منابع آبی کشور
حسین بردبار- آمارهای وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی نشان می دهد که نزدیک به 90درصد از مصارف آبی کشور دربخش کشاورزی و 10 درصد دربخش های شرب ، خدمات و صنعت است و همان طور که به تازگی مقام معظم رهبری درجمع تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان عرصه های دانش بنیان ، تاکید کردند« اگر ما به اندازه 10 درصد درمصارف آب کشاورزی مان بهره وری داشته باشیم به اندازه کل آبی که در بخش های شرب خانگی و صنعت و سایر بخش ها مصرف می کنیم توانسته ایم آب بازیافت کنیم». در این گزارش می خواهیم با نگاهی به آمارهای موجود، به یکی از گلوگاه های پرتی یا هدررفت منابع آبی کشور اشاره کنیم که به گفته کارشناسان رقمی حدود 15 میلیارد مترمکعب (یعنی حجمی حدود 75 برابر آب پشت سد کرج) را در برمی گیرد. آمارهای موجود نشان می دهند کشور ما ضمن نیاز به صرفه جویی 32 درصدی آب معادل 28 میلیون متر مکعب، باید همزمان به دنبال هدف رشد 20 درصدی تولید کشاورزی باشد و این، تدبیر ویژه در بخش های مختلف از جمله بهره وری تولید و مصرف کشاورزی را می طلبد. 32 درصد کاهش برداشت؛ شرط پایداری منابع آب کشور یک مقام مسئول در وزارت نیرو با بیان این که براساس مصوبات شورای عالی آب کشور اگر قرار باشد در منابع آبی به پایداری برسیم باید 88 میلیارد مترمکعب برداشت فعلی بخش کشاورزی را به حدود 60 میلیارد مترمکعب برسانیم، می گوید:این یعنی برداشت های آب سطحی باید از حدود 40 میلیارد به 30 میلیارد مترمکعب و آب زیرزمینی نیز از 48 به 29 میلیارد متر مکعب کاهش یابد یعنی 32 درصد باید کاهش دربخش آب داشته باشیم تا درمنابع آب مان به شرایط پایداری برسیم. به گفته وی، البته این مسئله با بحث خودکفایی و امنیت غذایی در تعارض است یعنی از یک سو می خواهیم افزایش بیش از 20 درصدی تولید کشاورزی داشته باشیم و از سوی دیگر می خواهیم حدود 30 درصد منابع آبی را کاهش دهیم. با این حال وی معتقد است این تعارض با کاهش ضایعات مواد غذایی و افزایش بهره وری دربخش آب قابل مرتفع شدن است ، به طوری که هم اکنون 35 درصد از تولیدات بخش کشاورزی تبدیل به ضایعات یا دورریز مواد غذایی می شود که به همین دلیل تلفات بسیار بالایی نیز درمنابع آبی داریم به طوری که برای تولید همین 35 درصد محصولاتی که تبدیل به ضایعات و دورریز می شود(مثل نان خشک و ...) 15 میلیارد مترمکعب آب سطحی و زیرزمینی برداشت می شود که حذف این رقم تاثیر قابل توجهی در بهبود وضعیت ناپایداری درمنابع آبی کشور دارد. آمارهای مصرف آب به تفکیک کشاورزی، شرب و صنعت این مقام مسئول که تمایلی به ذکر نامش نداشت، با بیان این که کلا درکشور 98 میلیارد متر مکعب مصارف آبی دربخش های مختلف داریم، می گوید: 44 میلیارد مترمکعب از این رقم از آب های سطحی و 54 میلیارد مترمکعب از آب های زیرزمینی برداشت می شود که درمجموع از 98 میلیارد مترمکعب آب مصرفی نزدیک 87.9 میلیارد مترمکعب(حدود 89.6 درصد) دربخش کشاورزی، کمتر از 2 درصد در بخش صنعت و 8.5 درصد دربخش شرب و خدمات مصرف می شود. به گفته وی با محاسبه آب هایی که از مرزهای کشورهای همسایه وارد کشور می شود به اضافه آب های تولید داخل، 114 میلیارد مترمکعب کل آب تجدیدپذیر کشور است که 98 میلیارد مترمکعب از آن برداشت می شود یعنی 86 درصد از آب تجدیدپذیرمان را داریم برداشت می کنیم و کشوری که بیش از 40 درصد از آب های تجدیدپذیرش را برداشت می کند در شرایط بحرانی منابع آب و تنش آبی قرار دارد. وابستگی بیش از 80 درصدی برخی استان ها به منابع آب زیرزمینی وی با یادآوری این که با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی، 17 استان کشور بیشترین نیازهایشان را از منابع زیرزمینی آب تامین می کنند، می گوید: بخشی از استان ها مثل خراسان رضوی و جنوبی و کرمان و هرمزگان بیش از 80 درصد مصارف شان به ویژه در بخش کشاورزی از آب زیرزمینی است. به گفته وی تا قبل از دهه 80 حدود 30 میلیارد مترمکعب کسری مخازن آب زیرزمینی داشته ایم ولی این رقم الان به 138میلیارد مترمکعب رسیده است و اگر این روند ادامه یابد تا افق 1412 به حدود 220 میلیارد مترمکعب کسری مخازن آب زیرزمینی خواهیم رسید که این کسری به مفهوم آن است که درشرایطی قرار می گیریم که حجم آب های استراتژیک زیرزمینی مان را استفاده کرده ایم و پیامدهایی مثل گسترش فروچاله ها و فرونشست ها را در دشت های کشور به همراه دارد. وضعیت اسفناک تغییراقلیم در منطقه در این حال محمدرضا کاویان پور، رئیس موسسه تحقیقات آب کشور نیز ابعاد کلان تری از بحران و سختی حل معمای بهره وری آب و هدف رشد تولید کشاورزی را بیان می کند. وی با اشاره به پدیده تغییر اقلیم که منشأ اصلی آن سوخت های فسیلی است، می گوید: بر اساس پیش بینی های هیئت بین دول تغییر اقلیم، در قرن 21 افزایش دما در کره زمین داریم که البته یکنواخت نیست و متفاوت است و تبعاتی مثل توفان، گرد و غبار و افزایش تراز دریا و تغییرات بارش از برف به باران و سیل را دارد ، دمای کره زمین از سال 1354 تاکنون حدود یک درجه افزایش یافته است که برای ایران این افزایش دما را تا 1.5 درجه پیش بینی کرده اند. وی با بیان این که تغییرات دمایی درایران دوبرابر میانگین جهانی خواهد بود، می افزاید:یک تنش گرمایی کل منطقه ما را از شمال آفریقا تا خاورمیانه تا افغانستان و پاکستان و کل آسیا دربر گرفته است و این مسئله فقط مربوط به ما نیست و هر10سال حدود 0.4 درجه دمای میانگین کشور ما افزایش یافته است. به گفته کاویان پور، بیشترین بارش ها و آوردهای آبی کشور ما در مناطق شمالی و غربی بوده است که متاسفانه به دلیل همین پدیده تغییر اقلیم دچار مسئله کاهش بارش شده اند، مثلا استان ایلام نسبت به میانگین درازمدت 247 میلی متر و کل استان های کشور به طور میانگین 56 میلی متر کاهش بارش داشته اند.
سایر اخبار این روزنامه
وعده وزیر راه برای آغاز عملیات قطار سریع‌السیر مشهد-تهران
درخشش سینمای دفاع مقدس در فجر ۴۱
توافق عراق با آمریکا بر سر اصلاحات بانکی
ضربه به تل آویو درپی حمله ناکام به اصفهان
اذعان وزیربهداشت به کمبود تخت های بیمارستانی در مشهد
زلزله، غرب و استانداردهای دوگانه
تجلی اتحاد ملی
رودست به زلنسکی، بازگشت دونالد و قهرمانی دختر باد
راه نجات 15 میلیارد مترمکعب منابع آبی کشور
ترکمانچای رضاشاه در مرز افغانستان
8 نشانه عاشق‌های واقعی
زیباترین غار آهکی جهان
