روزنامه آرمان ملی
1401/11/25
ایران و چین و همکاری راهبردی
حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بینالمللسفر آيت‌ا... ابراهيم رئيسي، رئيس‌جمهوري اسلامي ايران به پکن که به دعوت رسمي آقاي «شي جين پينگ» رئيس‌جمهوري چين صورت گرفته به دليل شرايط منطقه و جهاني و وجود مشترکات سياسي و اقتصادي بين دو کشور از اهميت بالايي برخوردار است. چين به عنوان شريک راهبردي ايران همکاري تنگاتنگي با اين کشور در حوزه‌هاي سياسي، اقتصادي، فناوري و امنيتي دارد. اگرچه پکن در طول ماه‌هاي اخير به دليل اتخاذ رويکردهاي سياسي مختلف نارضايتي تهران را فراهم ساخت اما تحولات منطقه و جهان از نگاه رهبران دو کشور مي‌تواند در شطرنج مناسبات تهران- پکن موثر باشد. هر دو کشور از سوي آمريکا و اروپا مورد تحريم قرار گرفته‌اند و اين تحريم‌ها موجب شده تا چين و ايران سازوکارهاي مشترک مناسبي براي تقابل غيرتهاجمي با چنين تحريم‌هايي تعريف کنند. طبيعي است در چنين فرايندي سازمان شانگهاي که ايران اخيرا به‌صورتي رسمي به عضويت اين سازمان پيوسته مي‌تواند چتر مناسبي براي توسعه همکاري‌هاي اقتصادي منطقه‌اي نه تنها بين ايران و چين بلکه براي کشورهاي منطقه از جمله روسيه، ايجاد کند. سازمان شانگهاي يک مجموعه بزرگ اقتصادي است که در برگيرنده نيمي از جمعيت جهان است و اگر اراده جدي وجود داشته باشد اين سازمان مهم مي‌تواند نقش تاثيرگذاري در تقابل با سلطه اقتصادي غرب ايفا کند. ابزارهاي بسيار مهمي در اختيار 15 کشور عضو اين سازمان از جمله جاده ابريشم، بنادر راهبردي که اقيانوس‌هاي جهان را به‌هم ربط مي‌دهند و نيز ظرفيت‌هاي انرژي فسيلي ايران و روسيه، قرار دارند. از آنجا که آمريکا و اروپا از هژموني تحريم اقتصادي سنگين عليه 3 کشور مهم جهان يعني ايران، روسيه و چين استفاده مي‌کنند لذا سازمان شانگهاي يک مجموعه به‌هم پيوسته‌اي است که قادر به مقابله با اين تحريم‌ها خواهد بود. از سوي ديگر تهران و پکن خارج از حوزه شانگهاي مناسبات راهبردي در حوزه همکاري‌هاي اقتصادي و فناوري دارند که نقشه راه اين همکاري وجود سند توافق همکاري راهبردي 25 ساله دو کشور است. لذا سفر رئيس‌جمهوري اسلامي ايران به پکن مي‌تواند زمينه به فعليت درآوردن سند همکاري 25 ساله دو کشور را فراهم کند. نخستين موضوع مورد توجه در سفر رئيس‌جمهوري اسلامي ايران به پکن، مساله همکاري‌هاي تهران و پکن در حوزه‌هاي اقتصادي است زيرا سند توافق همکاري‌هاي راهبردي ايران وچين نقطه اتکاي پايداري براي اين همکاري تلقي مي‌شود. اگر اين سند عملياتي شود به‌طور طبيعي سقف همکاري‌هاي دو کشور در حوزه‌هاي صنعتي، انرژي فسيلي و تبادل کالا افزايش خواهد يافت به‌ويژه اينکه چين آمادگي دارد تا به ميزان 500 ميليارد دلار در حوزه‌هاي نفت وگاز و احداث خطوط ريلي سريع‌السير و توسعه بنادردريايي ايران سرمايه‌گذاري کند. موضوع ديگر که مورد بحث روساي جمهوري ايران و چين قرارمي گيرد، مساله تهديدات خارجي عليه دو کشور است زيرا چين از دخالت آشکار آمريکا و ناتو در امور داخلي تايوان نگران است در حالي که ايران نگراني‌هاي مشابهي در خصوص دخالت‌هاي آمريکا در منطقه دارد. همچنين سفر اخير «شي جين پينگ»، رئيس‌جمهوري چين به عربستان و موضع گيري شتاب‌زده وي در خصوص جزاير سه‌گانه ايراني تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسي که خط قرمز ايران در هر گونه تعاملات بين‌المللي تلقي مي‌شود، به‌طور طبيعي مناسبات چين وايران را تا حدودي تحت تاثير قرار داد. شايد دعوت رئيس‌جمهوري چين از همتاي ايراني خود براي ديدار از پکن صرفا براي تاکيد بر اين مقوله است که چين تحت هيچ شرايطي مناسبات خود با ايران را قرباني مناسبات غيرراهبردي پکن با برخي کشورهاي منطقه نخواهد ساخت. همچنين در اين سفر موضوع همکاري‌هاي دو کشور در زمينه توسعه مترو و احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي در ايران مورد بحث قرار خواهد گرفت. اهميت همکاري‌هاي اقتصادي تهران- پکن قطعا در استقرار و ثبات منطقه شرق وغرب آسيا وافزايش سقف تعامل کشورهاي غرب آسيا وآسياي ميانه با کشورهاي اوراسيا کاملا موثر است. چين که يکي از 5 کشور عضو دائم شوراي امنيت است اگر چه يک قدرت هسته‌اي تلقي مي‌شود اما هرگز در صدد تهديد نظامي کشورهاي ديگر برنيامده است. سياست ثابت چين استفاده غيرتهاجمي از توانمندي‌هاي خود به‌ويژه در حوزه اقتصادي و صادرات کالاست و هرگز از توان هسته‌اي خود براي گسترش نفوذ خود استفاده نکرده است. اما موضوع امنيت ملي و تماميت ارضي چين خط قرمز رهبران اين کشور تلقي مي‌شود واز اين رو پکن نسبت به خيز بلند آمريکا و ناتو براي نفوذ در تايوان به‌شدت نگران است. همچنان که ايران نسبت به امنيت خليج‌فارس و جزاير سه‌گانه که بخشي از قلمرو حاکميتي غيرقابل تغيير تهران به‌شمار مي‌رود، به‌شدت حساس است وتحت هيچ شرايطي اجازه نخواهد داد تا اصل حاکميت خود بر اين 3 جزيره ايراني مخدوش شود. بنابراين گسترش همکاري‌هاي اقتصادي چين و ايران علاوه بر افزايش سطح رفاه ملي براي دو کشور مي‌تواند ثبات، امنيت و استقرار منطقه را نيز تضمين کند. از اين رو سفر دکتر ابراهيم رئيسي به پکن قطعا تاثيرات خود را در آينده بر حوزه اقتصادي ايران به‌ويژه در خصوص افزايش سقف صادرات نفتي ايران به چين باقي خواهد گذاشت.
سایر اخبار این روزنامه
مسافر چین
وظیفه مسئولان ساخت پنجره فرهنگی است
وقتی جنایتکاران آفتابی می‌شوند
معجونی شبیه کاپیتولاسیون
بوی نارنگی و نمونه‌برداری از نفس دانش‌آموزان!
به چه دلیل اساتید اخراج می‌شوند؟
چین وجه المصالحه نمی‌شود
همه امکانات برای یک سفر ایمن در نوروز بسیج شود
ایران و چین و همکاری راهبردی
ضرورت آگاهی نسبی عامه ازحقوق خود
