روزنامه وطن امروز
1401/11/26
در مسیر ابریشم
گروه سیاسی: رئیس‌جمهور کشورمان بامداد دیروز در صدر هیأتی عالی رتبه وارد پکن، پایتخت چین شد؛ سفری ۳ روزه که با اهداف اقتصادی، سیاسی و راهبردی و در راستای ارتقای روابط در حوزه‌های تجارت، حملونقل و انرژی، بین تهران و پکن انجام شده است. این نخستین سفر رسمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به چین پس از ۲۰ سال است. همزمان با نخستین سفر حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی به چین، سخنگوی وزارت خارجه کشور میزبان در نشست خبری خود تاکید کرد در دوره ریاست رئیسی و شی جین پینگ روابط ۲ کشور شتاب خوبی داشته و تحکیم و توسعه روابط دوجانبه، اراده و انتخاب راهبردی هر دو طرف است. وانگ ون‌بین اظهار داشت: در سال‌های اخیر، روابط ۲ کشور چین و ایران تحت ریاست شی جین پینگ و رئیسی، از شتاب و رشد خوبی برخوردار بوده است که اعتماد متقابل سیاسی قوی‌تر، پیشرفت پایدار در همکاری‌های عملی در زمینه‌های مختلف و ارتباطات و هماهنگی صحیح در عرصه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای را نشان می‌دهد. وی تاکید کرد: چین مشتاق همکاری با ایران است تا از این سفر به عنوان فرصتی برای پیشرفت بیشتر در مشارکت راهبردی جامع ۲ کشور استفاده و نقش سازنده‌ای در تقویت همبستگی و همکاری بین کشورهای خاورمیانه و ارتقای امنیت و ثبات منطقه ایفا کند. دیدار رئیس‌جمهور چین و امضای اسناد مهم همکاری‌های دوجانبه در حضور روسای‌جمهور ۲ کشور و همچنین دیدار نخست‌وزیر و رئیس کنگره ملی خلق چین از جمله برنامه‌های نخستین روز سفر رئیس‌جمهور در این سفر ۳ روزه است. * استقبال رسمی رئیس‌جمهور چین از رئیسی روز گذشته رئیس‌جمهور چین در محل کنگره ملی خلق این کشور به صورت رسمی از حجت‌الاسلام رئیسی استقبال کرد. در این مراسم استقبال همچنین به افتخار رئیس‌جمهور کشورمان و هیأت عالی رتبه همراه ۲۱ گلوله توپ شلیک شد و هنگام ورود رئیسی به ساختمان کنگره مارش خوشامدگویی توسط ۳ نفر از اعضای گارد احترام نواخته شد. در مراسم استقبال رسمی، پس از گرفتن عکس یادگاری روسای‌جمهور ایران و چین، اعضای هیات‌های عالی رتبه ۲ کشور معرفی شدند. در ادامه پس از قرار گرفتن رئیسی و شی جین پینگ در جایگاه رسمی، سرود ملی ۲ کشور نواخته شد و سپس روسای‌جمهور ایران و چین از یگان تشریفات حاضر در مراسم سان دیدند. با استقرار مجدد سران ۲ کشور در جایگاه رسمی همچنین گارد احترام از مقابل رئیسی و شی رژه رفتند. بلافاصله پس از مراسم استقبال رسمی، مذاکرات دوجانبه هیات‌های عالی رتبه ۲ کشور انجام شد. پس از این نشست نیز اسناد مهم همکاری‌های دوجانبه میان ایران و چین در حضور روسای‌جمهور به امضای مقامات ۲ کشور رسید. گفتنی است پس از پایان نشست، 20 سند همکاری میان مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران و چین در حضور روسای‌جمهور ۲ کشور به امضا رسید. * چین از مقاومت ایران در برابر یکجانبه‌گرایی حمایت می‌کند رئیس‌جمهور چین در دیدار با رئیسی بر عزم پکن برای تعمیق همکاری‌ها با ایران در زمینه تجارت، کشاورزی، زیرساخت‌ها و سایر حوزه‌ها و تعمیق همکاری عملی و واردات تولیدات با‌کیفیت کشاورزی ایرانی تاکید کرد. شی در ادامه خطاب به رئیس‌جمهوری اسلامی ایران گفت: چین بدون در نظرگرفتن هرگونه تغییر در شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی به صورت تزلزل‌ناپذیر همکاری‌های دوستانه خود با ایران را به صورتی که در قرن گذشته بی‌سابقه بوده، ادامه داده است. وی اضافه کرد: چین و ایران دوستی سنتی دارند و روابط ۲ کشور در آزمون فراز و نشیب‌های مختلف بین‌المللی مقاومت کرده است. رئیس‌جمهور چین همچنین با اشاره به برنامه صلح‌آمیزهسته‌ای ایران گفت: پکن از ایران در حفاظت از حقوق مشروع خود و حل و فصل مناسب و فوری موضوع هسته‌ای ایران حمایت می‌کند. وی افزود: پکن از حاکمیت ملی، استقلال، تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی ایران حمایت می‌کند و حامی موضع ایران در مقاومت در برابر یکجانبه‌گرایی، قلدرمآبی و مداخله خارجی نیروهای مداخله‌گر در امور داخلی ایران است. شی در ادامه افزود: در مواجهه با شرایط پیچیده کنونی و تغییرات در جهان، پکن و تهران از یکدیگر حمایت و با همبستگی با هم همکاری کرده و برای مقابله با اپیدمی جدید دست در دست یکدیگر دارند. رئیس‌جمهور چین همچنین گفت: پکن همواره روابط خود با ایران را با نگاه استراتژیک دنبال کرده و آن را توسعه می‌دهد. * ایران و چین؛ دوستان دوران سخت حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی در ادامه برنامه‌های سفر خود با «لی جان شو» رئیس کنگره ملی خلق چین دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس‌جمهور در این دیدار با تاکید بر اهمیت نقش همکاری‌های پارلمانی بر روند توسعه همکاری‌های دوجانبه، از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت پیشبرد روابط راهبردی ایران و چین قدردانی کرد. رئیسی با اشاره به سطح مناسب روابط دوستانه و قرابت‌های تاریخی ۲ کشور، از ایران و چین به عنوان دوستان دوران سخت یاد کرد و بر استمرار و تقویت مشارکت جامع راهبردی ایران و چین تاکید کرد. در این دیدار ضرورت استفاده از ظرفیت سازوکارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مورد تاکید قرار گرفت. در ادامه این دیدار همچنین با اشاره به دستاوردهای کنگره ملی خلق چین در تهیه و تصویب طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای چین، بر تبادل تجربه در این زمینه تاکید شد. * اراده ۲ کشور برای توسعه روابط رئیسی در دیدار «لی که چیانگ» نخست‌وزیر چین سند جامع مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و چین را نمادی از اراده ۲ کشور برای توسعه روابط دانست و بر ضرورت تلاش ۲ کشور برای اجرای کامل آن تاکید کرد. رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به پیشینه همکاری‌های تاریخی و ارزشمند ۲ تمدن بزرگ ایران و چین و همچنین توافقات مهم ۲ کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی و تجاری، بر گسترش هرچه بیشتر روابط ایران و چین تاکید کرد. وی با مهم دانستن رویکرد چندجانبه‌گرایی به عنوان محور مشترک در مواضع بین‌المللی ۲ کشور، بر اهمیت تقویت همکاری‌های ایران و چین در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای تاکید کرد. در این دیدار نخست‌وزیر چین نیز با اشاره به سابقه تاریخی روابط و وحدت نظر ۲ کشور در رویکرد چندجانبه‌گرایی در جهان گفت: مذاکرات سازنده‌ای میان ۲ کشور در جهت توسعه روابط در موضوعات مختلف در جریان است. وی در ادامه سند جامع مشارکت راهبردی میان ۲ کشور را از جمله دستاوردهای حاصل از توافقات فی‌مابین عنوان و بر تمایل پکن برای اجرای کامل آن و همچنین تقویت همکاری و هماهنگی با تهران در راستای استمرار روند توسعه مناسبات ۲ کشور تاکید کرد. لی همچنین با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار جمهوری اسلامی ایران در منطقه، ضرورت همکاری و هماهنگی میان ۲ کشور برای توسعه امنیت در راستای تأمین منافع ۲ کشور را مورد توجه قرار داد. * سفر رئیسی به پکن می‌تواند به کاغذبازی بین ایران و چین پایان دهد مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در نشست مشترک اقتصادی تجار ایران و چین طی سخنانی با اشاره به سفر رئیس‌جمهور به پکن گفت: این سفر می‌تواند به کاغذبازی پایان دهد و اجرای پروژهها و همکاری‌های تجاری بین ۲ کشور را به مرحله اجرایی برساند. وی همچنین اعلام کرد میزان صادرات ایران به چین در ۱۰ ماهه سال جاری ۱۲ میلیارد دلار و حجم صادرات چین به ایران حدود ۱۲.۳ میلیارد دلار بوده است و افزود: این میزان صادرات شامل انرژی نمی‌شود، چرا که بیشتر صادرات ما به چین غیرنفتی است. به گفته معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، سفر رئیس‌جمهور به پکن می‌تواند نقطه عطفی جهت توسعه روابط تجاری و اقتصادی بین ۲ کشور باشد. ****** دیپلماسی اقتصادی روی ریل امضای ۲۰ سند همکاری میان مقامات ایران و چین در 3 حوزه عمرانی، انرژی و پولی گروه اقتصادی: 20 سند همکاری میان مقامات ایران و چین دیروز در حضور روسای جمهور ۲ کشور امضا شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط‌زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد امضاشده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است. به گزارش «وطن امروز»، وزیر امور اقتصادی و دارایی از امضای نهایی قریب به ۲۰ تفاهمنامه اقتصادی از سوی مقامات عالی ۲ کشور در این سفر خبر داد. سیداحسان خاندوزی اظهار کرد: در سفرهای دوجانبه رئیس‌جمهور به کشورهای شریک تجاری ایران، سفر به پکن دومین سفر مهم دولت سیزدهم بعد از سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به مسکو است که در ادامه سیاست توسعه روابط راهبردی با شرکای اقتصادی بزرگ آسیایی و منطقه‌ای انجام میشود. وزیر اقتصاد افزود: در این میان با توجه به نقش وزارت اقتصاد به عنوان طرف ایرانی در کمیسیون مشترک اقتصادی ۲ کشور، تلاش‌هایی انجام دادیم تا بتوانیم آثار مثبت و برکات اقتصادی بیشتری را از سفر رئیس‌جمهور و هیات همراه ایشان به پکن نصیب اقتصاد ایران کنیم. وزیر اقتصاد گفت: زمینه نهایی شدن نزدیک به 20 تفاهم عملیاتی برای اجرایی شدن سند همکاری 25 ساله ایران و چین در رفت‌وآمدهای بین هیات‌های ۲ کشور فراهم شد. وی با اشاره به تعریف پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری ایران و چین ابراز کرد: با توجه به اینکه چین از بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران است و کشورمان می‌تواند منابع ارزی قابل‌توجهی از صادرات به دست آورد، این تعاملات فرصت مناسبی است که از ظرفیت فناوری و تکنولوژی چینی در پروژه‌های اولویت‌دار استفاده کنیم که فهرست پروژهها در این مورد نهایی شده است. رئیس کمیسیون مشترک ایران و چین همچنین گفت: در حوزه مناسبات بانکی و تعاملات ارزی و رفع برخی مشکلات گمرکی بین ۲ کشور توافقات انجام شده است و امیدواریم با تایید آنها در این سفر توسط مقامات عالی کشور شاهد تسریع و تسهیل مراودات باشیم. در سفر رئیس‌جمهور به چین قرار است توافقاتی در زمینه حملونقل بویژه حملونقل ریلی با ارزش 12 میلیارد دلار منعقد شود که شامل پروژه‌هایی نظیر برقی‌کردن قطار سریع‌السیر تهران - مشهد و سرمایه‌گذاری در شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) است. سرمایه‌گذاری در بخش خودروسازی کشورمان، همچنین سرمایه‌گذاری و انجام توافقات در حوزه کشاورزی از دیگر محو‌رهای تفاهمنامه‌های ایران و چین است. * ظرفیت تجارت ۶۰ میلیارد دلار است اگرچه تجارت ایران و چین رقم ۵۰ میلیارد دلار را نیز در گذشته تجربه کرده است اما در سال‌های اخیر این رقم به محدوده ۲۰ میلیارد دلار کاهش یافته که نیاز است تدابیری برای دستیابی به ارقامی بالاتر اندیشیده شود. * اقتصاد چین چین در طول تاریخ همواره جزو بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا محسوب می‌شد و طبق برآوردهای انجام شده در سال‌های معاصر نیز تبدیل به پرسرعت‌ترین اقتصاد بزرگ دنیا شده است، به شکلی که در ۳۰ سال گذشته به‌طور میانگین سالانه ۱۰ درصد رشد را تجربه کرده و همواره دومین اقتصاد بزرگ دنیا بوده است، بنابراین با توجه به وضعیت تولید ناخالص داخلی این کشور که حتی در سال ۲۰۱۷ رتبه نخست را از آن خود کرد، از جایگاه قابل توجهی در اقتصاد بین‌المللی و زنجیره‌های ارزش جهانی برخوردار است. بررسی آخرین آمار از وضعیت اقتصاد چین نیز حکایت از آن دارد که تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۲۲ میلادی از ۱۲۰ تریلیون یوآن (17.4 تریلیون دلار) فراتر رفته و در این سال اقتصاد آن حداقل 4.4درصد رشد کرده است. تولید ناخالص داخلی چین در سال ۲۰۲۰ معادل ۱۰۰ تریلیون یوآن و در سال ۲۰۲۱ نیز معادل ۱۱۰ تریلیون یوآن بوده است. * سرمایه‌گذاری چین چین تقریبا با تمام کشورهای دنیا روابط تجاری مستقیم و غیرمستقیم دارد و شریک اول تجاری حدود ۱۲۰ کشور است. در این بین نکته مهم‌تر درباره وضعیت سرمایه‌گذاری این کشور است. بررسی آخرین آمارها حکایت از آن دارد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۲۲ با افزایش ۱۷,۴ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ۱۶۸,۳ میلیارد دلار رسیده است. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین در سال ۲۰۲۱ نیز نسبت به سال قبل 14.9 درصد افزایش داشته است. همچنین میزان سرمایه‌گذاری چین در بخش‌های مختلف کشورهای دیگر نیز در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۹۸۵ میلیارد و ۳۷۰ میلیون یوآن بوده است که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ میلادی 5.2 درصد افزایش یافته است. * سرمایه‌گذاری چین در ایران با توجه به حجم اقتصاد چین و برقراری روابط حسنه میان ایران و این کشور، انتظار می‌رفت در طول سنوات گذشته میزان سرمایه‌گذاری چین در ایران هم‌راستا با روابط سیاسی پیش رود که البته در این راستا ۲ کشور برای تعمیق روابط تجاری اقدام به امضای سند همکاری ۲۵ ساله به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار کردند اما به اعتقاد کارشناسان، با توجه به ۲۵ ساله بودن این سند، ۴۰۰ میلیارد دلار در طول ۲۵ سال عدد ناچیزی است و نه برای ایران و نه برای چین عدد بزرگی محسوب نمی‌شود. از سوی دیگر چینی‌ها در ۲ سال گذشته حدود ۲۲۷ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده بودند که این رقم حالا به حدود ۱۸۵ میلیون دلار کاهش یافته است. در این رابطه علی فکری، رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی می‌گوید: تعداد سرمایه گذاری‌های مصوب و معتبر چین در ایران از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ۲۵ طرح به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار بوده است که ۲۱ طرح در بخش صنعت، ۲ طرح در بخش معدن، یک طرح در بخش خدمات و یک طرح نیز در بخش کشاورزی بوده است. * چین، شریک اول تجاری ایران نکته دیگر روابط اقتصادی ایران و چین به بخش تجارت (غیر نفت) مربوط میشود. در این حوزه نیز اگرچه انتظارها بیش از ارقام فعلی است و گفته میشود ۲ کشور ظرفیت تجارت ۶۰ میلیارد دلاری دارند و حتی در سال ۲۰۱۴ نیز معادل ۵۱ میلیارد دلار مبادلات تجاری داشتند اما در حال حاضر نیز حتی با نصف شدن تجارت میان ۲ کشور، همچنان چین از اصلی‌ترین شرکای تجاری ایران محسوب میشود، به گونه‌ای که در میان شرکای اصلی تجاری ایران جایگاه چین بسیار بالاست و همچنان شریک اول تجاری ایران در بخش صادرات و در برخی سال‌ها واردات محسوب میشود. تجارت 25.3 میلیارد دلاری ایران و چین در ۱۰ ماهه ۱۴۰۱ بررسی آخرین آمارهای گمرک ایران نیز حکایت از آن دارد که مجموع تجارت ایران با چین طی ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۱ معادل 29.2 میلیون تن کالا به ارزش 25.3 میلیارد دلار بوده است و این کشور را به صدرنشین جدول تجارت خارجی ایران تبدیل کرده است. صادرات به چین در ۱۰ ماهه امسال معادل ۱۲ میلیارد و ۸۰۶ میلیون و واردات از چین نیز معادل ۱۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون دلار بوده است که به ترتیب رشد ۱۰ و ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد. * موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ اقتصادی یک منبع آگاه از موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ در حوزه انرژی، راه و صنعت و کشاورزی به مهر خبر داد. وی ادامه داد: در دولت دهم چینی‌ها از این راهکار بهره برده و از پول‌های بلوکه شده ایران در چین برای احداث پروژه‌های بزرگ تامین مالی می‌کردند. وی خاطرنشان کرد: مذاکراتی بین ایران و چین در این زمینه از مدت‌ها قبل آغاز شده بود که خوشبختانه در سفر اخیر هیات دولت به چین این موضوع نهایی شد، به طوری که چینی‌ها به ازای هر یک واحد پولی که از ایران در این کشور وجود دارد ۳ واحد در پروژه‌های بزرگ اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. به گفته این منبع آگاه، با این حساب پول‌های ایران در چین برای تامین مالی پروژه‌های بزرگ اقتصادی به داخل کشور باز می‌گردد. *** جزئیات توافقات حمل و نقلی ایران با چین وزیر راه و شهرسازی همراه با برخی اعضای کابینه دولت به چین سفر کرده است و از جمله موضوعاتی که قرار است در این سفر مورد توافق قرار گیرد، احیای راه ابریشم است. ایران از لحاظ جغرافیایی در اتصال شرق و غرب از موهبت طبیعی برخوردار است. ایران مستقیم یا با واسطه بین کشورهای چین، هند، پاکستان، دریای مدیترانه، دریای سیاه، ترکیه، اروپا، روسیه، کشورهای CIS و کشورهای جنوب خلیج‌فارس قرار دارد. بعضی از این کشورها مثل ترکیه و عربستان رقبای منطقه‌ای ایران و بعضی دیگر مثل چین، هند و پاکستان دارای تنش‌های تاریخی با هم هستند. ایران می‌تواند مرکز مهم تبادل کالا، انرژی و خدمات بین کشورها باشد اما پیش‌نیاز آن خروج از انزوای تحمیل شده و خودخواسته توسط دشمنان، رقبای منطقه‌ای و کاسبان تحریم و تنش‌زدایی با کشورهای منطقه و جهان است. * توافقات درباره راه ابریشم امین ترفع، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی پیش از این در این باره گفته بود: قرار است مذاکراتی درباره راه‌های ترانزیتی انجام و توافقات در این زمینه نهایی شود و راه ابریشم که یک راه بین‌المللی است در چارچوب قراردادها و توافقات کار کند که زمینه‌سازی‌ها از قبل انجام شده است. امیدوار هستیم این توافقات در سفر به چین نهایی شود.