زمان پاسخگویی مدیریت شهری فرارسیده است

آرمان ملی- احسان انصاری: بارش برف اخیر و چالش‌هایی که برای شهروندان تهرانی به وجود آورد باعث شد که انتقادات نسبت به علیرضا زاکانی و اعضای اصولگرای شورای شهر تهران نسبت به گذشته افزایش پیدا کند. این در حالی است که زاکانی در ابتدایی که مدیریت شهر تهران را برعهده گرفت شعارها و وعده‌های زیادی داده بود. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی وضعیت مدیریت شهر تهران با سید محمود میرلوحی، عضو سابق شورای شهر تهران و فعال سیاسی گفت و گو کرده است. میرلوحی معتقد است:«ضعف‌هایی که زاکانی در مدیریت شهری تهران دارد تا حدودی به خاستگاه سیاسی وی بازمی‌گردد و این ضعف‌ها متوجه جریان اصولگرایی نیز می‌شود.به دلیل اینکه نهادها و تریبون‌ها در اختیار این جریان بود و رفتار جناحی و جریانی خود را به شکلی پیش بردند که فضا را برای جریان‌های دیگر تنگ کردند.از سوی دیگر آقای زاکانی خود را تانک انقلاب می‌داند. شعار وی مبارزه با فساد است. این در حالی است که هنگامی که در صحنه عمل قرار گرفته عملکرد وی برای جامعه بیشتر مشخص می‌شود». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید. انتقادات نسبت به مديريت شهري تهران با توجه به بارش برف اخير و چالش‌هايي که براي شهروندان به وجود آمد بيشتر از گذشته شده است. آيا آقاي زاکاني به عنوان شهردار تهران موفق شده يک رويکرد علمي را براي مديريت شهر تهران در نظر بگيرد و در اين مسير موفق بوده است؟
تفکري که امروز بر مديريت شهر تهران غالب است در گذشته و در دوران مديريت احمدي‌نژاد و قاليباف نيز بر شهر تهران حکمفرما بود. اين نوع تفکر علاوه بر اينکه مديريت تهران را در اختيار داشتند و بلکه مديريت بقيه کلانشهرهاي کشور را نيز در اختيار داشته‌اند. به همين دليل نوع مديريت آنها براي مردم و کشور تجربه شده و مردم پيامدهاي اين نوع مديريت را درک کرده‌اند. نکته مهمي که در مديريت اين نوع تفکر بر شهر تهران وجود دارد اين است که اين نوع مديران با برخي تحصيل‌کردگان داخلي و ايرانيان تحصيل کرده در خارج از کشور ارتباط خوبي ندارند. اگر هم اين نوع تفکر به دنبال رويکرد علمي باشد بيشتر به مراکزي مانند دانشگاه امام صادق(ع) و مراکز علمي منتسب به برخي نهادها توجه مي‌کند.از سوي ديگر رويکردي که آقاي زاکاني در مديريت شهري تهران در پيش گرفته تا حدود زيادي ادامه روند مديريت آقاي قاليباف است.
زاکاني در چه مواردي رويکرد قاليباف و احمدي‌نژاد را بيشتر دنبال مي‌کند؟
قاليباف، ساختار شهرداري تهران را متورم کرد و نيروهاي زيادي را وارد شهرداري کرد. در بين سال‌هاي1395 و96 ميزان فارغ التحصيلان زيادي در کشور وجود داشتند که رشته‌هاي تحصيلي آنها به مديريت شهري و شهرداري ارتباط داشت. اين در حالي است که در دوره قاليباف در حدود6 هزار نفر ديپلم و زير ديپلم را به بدنه شهرداري تهران اضافه شد. ما در شوراي شهر پنجم و برنامه سوم تلاش کرديم اين وضعيت را قانونمند کنيم. براساس آنچه ما در برنامه سوم مصوب کرديم قرار شد تنها تحصيلات کارشناسي ارشد به بالا و رشته‌هاي مرتبط فارغ‌التحصيل دانشگاه‌هاي برتر کشور بتوانند در شهرداري تهران استخدام شوند.در دوران مديريت زاکاني نيز دوباره وضعيت استخدام‌ها به روند قبلي بازگشته است. نمونه بارز اين موضوع به استخدام دختر يکي از اعضاي شوراي شهر بازمي‌گردد که بدون تحصيلات مرتبط و با حقوقي بالا در شوراي شهر استخدام شده بود. اين وضعيت نشان مي‌دهد که دوران مديريت قاليباف در شهرداري تهران در حال تکرار شدن است. امروز آنچه در مديريت پايتخت‌هاي کشورهاي جهان حائز اهميت است فناوري و شهر هوشمند است. براي حرکت در مسير شهر هوشمند نيز حوزه‌هاي مختلفي در تهران قابل تحقق است که شامل حمل و نقل هوشمند، اقتصاد هوشمند، انرژي هوشمند، شهروندان هوشمند و... مي‌شود. اغلب پايتخت‌هاي جهان در اين مسير قرار گرفته‌اند. اين در حالي است که روند هوشمندسازي شهر تهران به تأخير افتاده و هر روز که بيشتر به تأخير بيفتد به ضرر تهران و مردم اين شهر خواهد بود.


اين تأخير چه پيامدهايي دارد و چرا مديريت شهر تهران در اين زمينه اقدامات لازم را انجام نداده‌اند؟
روزي قيمت دلار در کشور هزار تومان بود و يک واگن قطار را مي‌شد با يک ميليون دلار خريد. اين در حالي است که در شرايطي که قيمت واگن تغيير نکرده اما با توجه به قيمت دلار در ايران امروز بايد براي خريد يک واگن قطار شهري بايد46 ميليون دلار پرداخت کرد. به فرض در سال1392 براي خريد يک اتوبوس بايد300 ميليون تومان پرداخت مي‌شد اين درحالي است که امروز بايد5 ميليارد تومان براي خريد يک اتوبوس پرداخت کرد. به همين دليل هر چه در هوشمندسازي شهر تهران و رسيدن به مرزهاي دانش در شهر تهران تأخير ايجاد شود فاصله تهران با پايتخت‌ها و کلانشهرهاي کشورهاي ديگر بيشتر مي‌شود. به همين دليل مسائل نيز شکل پيجيده‌تري به خود مي‌گيرد. در گذشته اگر ده روز هوا در تهران آلوده بود با انتقادات زيادي مواجه بوديم اين در حالي است که امروز هواي سالم به يک کيميا در تهران تبديل شده است.
نقاط ضعف مديريت زاکاني بر شهر تهران را چه مسائلي مي‌دانيد؟
ضعف‌هايي که زاکاني در مديريت شهري تهران دارد تا حدود زيادي به خاستگاه سياسي وي بازمي گردد و اين ضعف‌ها متوجه جريان اصولگرايي نيز مي‌شود.به دليل اينکه نهادها و تريبون‌ها در اختيار اين جريان بود رفتار جناحي خود را به شکلي پيش بردند که فضا را براي جريان‌هاي ديگر تنگ کردند. از سوي ديگر آقاي زاکاني خود را تانک انقلاب مي‌داند. شعار وي مبارزه با فساد بوده است. اين در حالي است هنگامي که در صحنه عمل قرار گرفته عملکرد وي براي جامعه بيشتر مشخص مي‌شود. جرياني که زاکاني به آن تعلق دارد جرياني است که رقباي سياسي خود را از صحنه به در کرده‌اند و در يک رقابت با حريف قدر به پيروزي دست پيدا نکرده‌اند. نکته مهم اين است که امروز زاکاني و همفکرانش به اين نتيجه رسيده‌اند که برخي از شعارها و وعده‌هاي آنها عملي نيست. با اين وجود همچنان به همان شعارها که در گذشته داشته‌اند ادامه مي‌دهند. در دوره گذشته اصلاح‌طلبان در شوراي شهر حضور داشتند و اصولگرايان با تريبون‌هايي که در اختيار داشتند به صورت مرتب عملکرد اصلاح طلبان و شوراي شهر را نقد و تخريب مي‌کردند. اين در حالي است که امروز کار به دست آنها افتاده و ديگر مانند گذشته نمي‌توانند انتقاد کنند، بلکه بايد نسبت به عملکردي که در مديريت شهري تهران دارند پاسخگو باشند.
آيا چنين رويکردي از مديريت اصولگرايان در شهر تهران مشاهده مي‌شود؟
امروز اصولگرايان بايد نسبت به شعارها و وعده‌هايي که به مردم داده اند پاسخگو باشند. بايد نسبت به بودجه‌ها، مصرف‌ها و ... به مردم پاسخگو باشند. مديريت دوره پنجم شهر تهران در اختيار اصلاح‌طلبان قرار داشته و اصلاح‌طلبان در اين دوران با سه چالش جدي مواجه بودند. چالش نخست اپيدمي کرونا بود که روي اقتصاد جهاني و ايران تأثيرگذاشت. دوم موضوع تحريم‌ها بود که اقتصاد کشور را با بحران‌هاي جدي مواجه کرده بود و سوم رويکردي بود که جريان اصولگرايي در مقابل اصلاح‌طلبان در پيش گرفته بودند و به صورت مدوام اصلاح‌طلبان را تخريب مي‌کردند و عليه آنها هجمه ايجاد مي‌کردند. اين اتفاق در حالي رخ مي داد که تريبون‌هاي مختلف در اختيار اين جريان قرار داشت و اين جريان از اين تريبون‌ها عليه اصلاح‌طلبان استفاده مي‌کرد. اين در حالي است که در شرايط کنوني وضعيت تغيير کرده و اصولگرايان امروز بايد بابت انتقاداتي که به اصلاح‌طلبان وارد مي‌کردند و عملکرد خود در مديريت شهري دوران پنجم نسبت به افکار عمومي جامعه پاسخگو باشند. اصلاح‌طلبان در مقابل بهمن بدهي‌ها که در شهرداري تهران ايجاد شده بود قرار گرفته بودند و در شرايط سختي که در آن قرار داشتند موفق شدند با اين چالش مواجه شوند و براي آن راه‌حل پيدا کنند. اصلاح‌طلبان نه تنها روند اين بدهي‌ها را متوقف کردند و بلکه موفق شدند15 درصد اين بدهي را کاهش بدهند که به هر حال دستاورد مهمي براي اصلاح طلبان به شمار مي‌رود. اتفاق ديگري که دوران مديريت اصلاح‌طلبان رخ داد اين بود که برخي از املاک متعلق به شهرداري تهران به اين نهاد بازگردانده شد و شهرداري را با دارايي‌هاي قابل قبولي به آقاي زاکاني تحويل داده شد. امروز که شهرداري نيز از حمايت دولت و مجلس و ديگر نهادهاي حاکميتي برخوردار است آقاي زاکاني و اعضاي شوراي شهر فضاي مناسبي در اختيار دارند که بتوانند بسياري از طرح‌هاي نيمه تمام تهران را به پايان برسانند. با اين وجود به نظر مي‌رسد اصولگرايان از فرصت پيش آمده استفاده نمي‌کنند. اين در حالي است که زماني که اصلاح‌طلبان در شوراي شهر حضور داشتند با چالش‌هاي زيادي مواجه بودند و از سوي ديگر از سوي اصولگرايان نيز به آنها هجمه وارد مي‌شد. نکته مهم ديگري که در اين زمينه وجود دارد حرکت تهران به سمت شهر هوشمند است که جاي کاري بسياري دارد. در دوراني که مديريت شهري در اختيار اصلاح‌طلبان قرار داشت در حدود160 سامانه الکترونيکي راه‌اندازي شده بود که در زمينه‌هاي مختلف به شهروندان تهراني خدمات ارائه مي‌کرد. اين در حالي است که در شرايط کنوني بسياري از اين سامانه‌ها کار نمي‌کند که يکي ديگر از انتقاداتي است که به مديريت کنوني شهر تهران وارد است.