دست پر رئیسی

ادامه از صفحه یک
سیدابراهیم رئیسی که به دعوت رسمی رئیس‌جمهور چین به این کشور سفر کرده است، صبح سه‌شنبه به وقت محلی، وارد فرودگاه بین‌المللی پکن شد و پس از استقبال از سوی وزیر فرهنگ و گردشگری چین در فرودگاه، در محل کنگره ملی خلق چین از سوی «شی‌جین‌پینگ» رئیس‌جمهور این کشور به صورت رسمی مورد استقبال رسمی قرار گرفت. در این مراسم همچنین به افتخار رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و هیئت عالیرتبه همراه ۲۱گلوله توپ شلیک شد و هنگام ورود آیت‌الله رئیسی به ساختمان کنگره مارش خوشامد‌گویی را سه نفر از اعضای گارد احترام نواختند.
در مراسم استقبال رسمی، پس از گرفتن عکس یادگاری رؤسای جمهور ایران و چین، اعضای هیئت‌های عالیرتبه دو کشور معرفی شدند. در ادامه پس از قرار گرفتن آیت‌الله رئیسی و شی‌جین‌پینگ در جایگاه رسمی، سرود ملی دو کشور نواخته شد و سپس رؤسای جمهور ایران و چین از یگان تشریفات حاضر در مراسم سان دیدند. با استقرار مجدد سران دو کشور در جایگاه رسمی همچنین گارد احترام از مقابل رئیسی و شی‌جین پینگ رژه رفتند و بلافاصله پس از مراسم استقبال رسمی مذاکرات دوجانبه هیئت‌های عالیرتبه دو کشور برگزار شد. این اولین سفر رسمی دولتی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به چین پس از ۲۰سال است. دیدار با رئیس‌جمهور چین و امضای اسناد مهم همکاری‌های دوجانبه در حضور رؤسای جمهور دو کشور و همچنین دیدار نخست‌وزیر و رئیس کنگره ملی خلق چین با دکتر رئیسی از جمله برنامه‌های نخستین روز سفر رئیس‌جمهور در این سفر سه روزه بود.
سفر رئیس‌جمهور ایران به چین واکنش‌های زیادی در عرصه بین‌المللی داشته است. روزنامه چینی «چاینا دیلی» همزمان با نخستین روز از سفر رسمی رئیس‌جمهور کشورمان به پکن، در گزارشی، ایران را کشوری ایده‌آل در منطقه غرب آسیا برای پیشبرد پروژه کمربند- راه چین دانست که همواره سیاست‌های تقویت روابط با چین را حفظ می‌کند و هیچ تغییری در شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیری بر روابط دوجانبه دو کشور نخواهد گذاشت.


گزارش این رسانه چینی در حالی است که حمل‌و‌نقل و ترانزیت کالا یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تکمیل‌گری اقتصاد دو کشور است و ایران و چین بر اساس منافع مشترک اقتصادی و تجاری، احیای جاده ابریشم را در دستور کار خود قرار داده‌اند. راه باستانی ابریشم یک مسیر تجاری فراآسیایی است که شرق آسیا را از طریق ایران و آسیای میانه به اروپا و دریای مدیترانه متصل می‌کند. جاده ابریشم احیا شده شامل مسیر ریلی و دریایی است که بخشی از راهبرد توسعه اقتصادی چین موسوم به «یک کمربند، یک جاده» است. مهم‌ترین مزیت این مسیر، کوتاه کردن مسافت‌هاست. از دید ایران، هدف نهایی این است که این خط‌آهن تا اروپا توسعه یابد و ایران در این قاره به موقعیت کلیدی دست یابد. ایران به عنوان مسیر طلایی اتصال ترانزیتی شرق به غرب، مورد توجه چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان کالا به اقصی نقاط جهان از جمله غرب‌آسیا و اروپاست تا از طریق ایران، یکی از امن‌ترین، ارزان‌ترین و کوتاه‌ترین مسیر‌های صادرات خود را ایجاد کند و همین طور، مواد خام مورد نیاز خود را از ایران و دیگر کشور‌های حوزه غرب آسیا از طریق مسیر ایران تأمین کند.
همچنین تارنمای روزنامه «گلوبال تایمز» چین در سرمقاله‌ای با عنوان «رئیسی خوش آمدی/ ایران و چین بی‌اعتنا به رویکرد‌های امریکا و غرب» نوشت: «توسعه روابط میان چین و ایران از نوعی نیروی محرکه درون‌زا و قوی برخوردار است. به عبارت دیگر در شرایطی که ایران تحت تحریم‌های شدید امریکا قرار دارد و از دیگر سو، چین هدف اصلی سرکوب استراتژیک ایالات‌متحده است، توسعه روابط میان تهران- پکن می‌تواند تلاش‌های واشنگتن برای منزوی کردن ایران و چین را خنثی کند. تعمیق همکاری چین و ایران می‌تواند تقلا‌ها و توطئه‌های غرب علیه این دو کشور را خنثی کند. همچنین چین و ایران از سیاست‌های خارجی مستقل حمایت و قاطعانه از اصل عدم‌دخالت در امور داخلی در مناسبت‌های بین‌المللی دفاع می‌کنند.» روزنامه «رأی‌الیوم» نیز سفر رئیسی به چین را گامی مهم در مسیر همگرایی سیاسی و اقتصادی تهران- پکن خواند که موجب خشم امریکا شده است. عصبانیت امریکا از چین از آنجاست که پکن مغلوب سیاست‌های تهدید و تطمیع امریکا در جریان «اعمال تحریم‌های فلج‌کننده» به ایران نشد و هیچ‌وقت خرید نفت از ایران را قطع نکرد و به مراودات تجاری خود با تهران ادامه داد. از طرفی چین در حال جایگزین شدن با امریکا در منطقه غرب آسیاست، به طوری که کشور‌های عربی نیز در حال تغییر رهیافت نسبت به امریکا و حرکت به سمت چین هستند.
زمانی که سند همکاری ایران و چین در فروردین ماه ۱۴۰۰ به امضا رسید، جمهوری اسلامی ایران به خاک و جزیره‌فروشی متهم شد، اما امروز با سفر رئیس‌جمهور کشورمان به چین و امضای ۲۰ تفاهم‌نامه در حوزه‌های عمرانی، انرژی و پولی به تمام منتقدان ثابت شد که قرارداد و همکاری همه‌جانبه ایران با چین اصلاً نگران‌کننده و خطرناک نیست و رشد و توسعه و منافعی برای هر دو کشور در پی خواهد داشت. یکی از رویکرد‌های مهم و مطرح جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی، همکاری و نگاه به شرق بوده و اتخاذ این رویکرد در اولویت سیاست خارجی ایران پس از قطع روابط دیپلماتیک ایران با ایالات‌متحده امریکا و همچنین آغاز جنگ اقتصادی غرب علیه کشورمان و تشدید تحریم‌های گسترده امریکا و نیز اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا ایران تلاش کرده است در جهت تأمین بخشی از آرمان‌ها و اهداف سیاسی خود با اتخاذ این رویکرد، از تک‌قطبی شدن ساختار نظام بین‌الملل جلوگیری کند و حتی موضع ددمنشانه امریکا را کاهش دهد و تا حدودی کنترل کند. کارشناسان بین‌الملل معتقدند تاکنون کشور چین همواره در اوج تحریم‌های غرب در کنار ایران بوده و نه با قلدری، ملت ایران را به «چماق و هویج» و «گزینه‌های روی میز» و «فشار حداکثری» تهدید کرده و نه با زورگویی و تحریم‌های شدید اقتصادی خویش دولت‌های جهان و حتی شرکت‌های خصوصی سایر کشور‌ها را از تجارت با ایران منع کرده است.
هفتم فروردین ماه سال جاری بود که قرارداد همکاری ۲۵ساله ایران و چین امضا شد. تصور برخی‌ها اینگونه بود که این قرارداد روی کاغذ می‌ماند و هیچ اتفاق جدیدی رخ نخواهد داد، اما یکی از موضوعاتی که دولت سیزدهم شروع کرد، فعال‌سازی کارگروه‌های تخصصی و به سرانجام رساندن این قرارداد بود که خوشبختانه اکنون این طرح وارد فاز اجرایی شده است، البته این قرارداد بزرگ و ملی که در زمان اعلام رسمی بازتاب جهانی داشت، از سوی برخی‌ها که نسبت به این امر هیچ اطلاعات دقیقی ندارند، مورد سؤال و اتهام قرار گرفت.
برخی‌ها حکومت را به خاک و جزیره‌فروشی متهم کردند و برخی دیگر گفتند که قرار است ایران دو دستی در اختیار چینی‌ها قرار گیرد، سند تنظیم‌شده بین ایران و چین که هنوز به مرحله قرارداد نرسیده است، به اعتقاد آن‌هایی که در کارگروه‌های تخصصی همکاری با چین فعال هستند، یکی از بهترین قراردادهاست و می‌توان این سند را با سایر کشور‌ها و به خصوص اتحادیه اروپا امضا کرد. زمانی که سند همکاری ایران و چین امضا شد، شبکه‌های خارجی نوشتند «چین در ادامه گسترش ابتکار چند تریلیون دلاری کمربند و راه خود این بار با ایران یک قرارداد همکاری ۲۵ساله امضا کرد. پکن و تهران هر دو رقیب واشنگتن و متحد دیرین یکدیگر هستند و آنچه به امضا رسید، نتیجه سال‌ها تلاش حکومت بود.» در آن مقطع زمانی صادرات ایران به چین ۹/۸ میلیارد دلار و واردات آن ۷/۹ میلیارد دلار بود، اما اکنون تراز تجاری به نفع ایران مثبت ۸/۱ میلیارد دلار شده است.
جزئیات تفاهم‌نامه‌ها
طبق اعلام برخی رسانه‌ها یکی از اصلی‌ترین ابعاد سفر رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت به کشور چین، به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان، اجرایی شدن سند ۲۵ ساله دو کشور است. سرمایه‌گذاری در بخش خودروسازی کشورمان و همچنین سرمایه‌گذاری و انجام توافقات در حوزه کشاورزی از دیگر محو‌رهای تفاهم‌نامه‌های ایران و چین است. همچنین مقرر است در حوزه ارتباطات تفاهم‌نامه‌ای بین ایران و چین امضا شود. سرمایه‌گذاری در سواحل مکران و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی و خرید نفت ایران، از دیگر محور‌های تفاهم‌نامه‌های ایران و چین خواهد بود. امضای ۲۰ سند همکاری میان مقامات ایران و چین در دستور کار است و توافقاتی در زمینه حمل‌و‌نقل به‌خصوص حمل‌و‌نقل ریلی به ارزش حدود ۱۲ میلیارد دلار که شامل پروژه‌هایی نظیر برقی‌کردن قطار سریع‌السیر تهران- مشهد و سرمایه‌گذاری در شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) می‌شود، منعقد خواهد شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد توافق‌شده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است.
موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ اقتصادی
همچنین رسانه‌ها به نقل از منابع آگاه خود از موافقت چین با فاینانس پروژه‌های بزرگ به خصوص در حوزه انرژی، راه و صنعت و کشاورزی خبر دادند و نوشتند، در دولت دهم چینی‌ها از این راهکار استفاده و از پول‌های بلوکه‌شده ایران در چین استفاده و برای احداث پروژه‌های بزرگ تأمین مالی کردند. مذاکراتی بین ایران و چین در این زمینه از مدت‌ها قبل آغاز شده بود که خوشبختانه در سفر اخیر هیئت دولت به چین این موضوع نهایی شد، به طوری که چینی‌ها به ازای هر یک واحد پولی که از ایران در این کشور وجود دارد، سه واحد در پروژه‌های بزرگ اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند. با این حساب پول‌های ایران در چین برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ اقتصادی به داخل کشور بازمی‌گردد.