روزنامه جوان
1401/11/30
چرخه معلول‌سازی و مرگ در جاده‌ها!
جاده‌های ناایمن و خودرو‌های غیر استاندارد در کشورمان چرخه‌ای برای مرگ و معلولیت در جاده‌ها ایجاد کرده‌اند! سالانه ۱۷ هزار نفر در تصادفات جاده‌ای جانشان را از دست می‌دهند. همچنین ۶۰ هزار نفر به معلولان کشور اضافه میشود که ۳ هزار نفر از آن‌ها قطع نخاع کامل هستند. این یعنی سالانه ۶۰ هزار نفر از نیروی انسانی فعال برای مدتی از عرصه کار و تولید کنار می‌روند و ۳ هزار تن از این افراد نه فقط دیگر نقشی در چرخه اقتصاد کشور ندارند که خودشان نیازمند دریافت خدمات بهزیستی و حمایتی هستند. آمار‌های دیگر، اما نشان می‌دهد همه معلولان تحت پوشش خدمات سازمان‌های حمایتی نظیر بهزیستی نیستند و آن‌هایی هم که تحت پوشش قرار دارند در نهایت بین ۵ تا ۱۱ هزار تومان در روز یعنی به اندازه خرید دو تا سه تخم‌مرغ یارانه دریافت می‌کنند تا سختی‌های زندگی توأم با معلولیت برای آن‌ها با فقر و تنگدستی همراه شود و زندگی را به کامشان تلخ‌تر کند! افزایش سالانه ۶۰ هزار معلول بر اثر تصادفات جاده‌ای به جمعیت معلولان کشورمان در حالی است که با مناسب‌سازی جاده‌ها و استاندارد‌سازی خودرو‌ها می‌تواند لااقل روند افزایشی این معلولیت‌ها متوقف شود. فاصله سلامت تا معلولیت فقط یک لحظه است و درست در همین یک لحظه‌هاست که سالانه ۶۰ هزار نفر معلول می‌شوند. از سوی دیگر آمار کشته‌ها و مجروحان تصادفات جاده‌ای در کشور به آمار‌های هشت سال جنگ تحمیلی طعنه می‌زند؛ آمار‌هایی که هزینه‌های سنگینی را به نظام سلامت و نظام بهزیستی و تأمین اجتماعی تحمیل می‌کند و در نهایت با خروج بخش مهمی از نیروی انسانی مولد کشور از چرخه کار همراه است. از سوی دیگر، وضعیت رسیدگی به معلولان در کشور با وضعیت مطلوب فاصله‌ای معنادار دارد و بسیاری از معلولان و خانواده‌های آن‌ها با فقر و مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و با وجود سپری شدن ۱۸ سال از قانون حمایت از معلولان، حمایت مناسبی از معلولان وجود ندارد. امسال هم در بودجه ۱۴۰۲ ردیف اعتباری مربوط به اجرای قانون حمایت از حقوق معلولان حذف و در بودجه سازمان بهزیستی ادغام شده که این مسئله نگرانی‌هایی را در جامعه معلولان ایجاد کرده‌است. از همه این‌ها مهم‌تر بحث‌های مربوط به پیشگیری از معلولیت در کشورمان چندان جدی گرفته نمی‌شود. به گونه‌ای که همه ساله بر اثر تصادفات جاده‌ای ۶۰ هزار نفر به جمعیت یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفری معلولان کشورمان افزوده میشود. عدد و رقم تأمل‌برانگیزی که با عنایت به آمار ۳ هزار نفری معلولان قطع نخاعی تأمل‌برانگیزتر هم میشود. یکی از عوامل اصلی تولید فقر و معلولیت «حوادث جاده‌ای یکی از عوامل تولید فقر و معلولیت است»؛ این را علی محمد قادری، رئیس سازمان بهزیستی می‌گوید. به گفته وی در ستاد‌های نوروزی هیچ دعوتی از سازمان بهزیستی نمی‌شود. قادری در پاسخ به این سؤال که نتیجه تصادفات جاده‌ای روی آمار معلولیت چقدر است، می‌گوید: «در نتیجه تصادفات جاده‌ای، معلولان با ضایعه نخاعی و بستر‌گرا سالانه حداقل ۲ هزار نفر هستند که آمار جدید به ۳ هزار نفر هم افزایش یافته‌است. با این حال هیچ برنامه‌ای از سوی وزارت بهداشت برای معلولان دارای ضایعات نخاعی ارائه نشده‌است.» قادری تأکید می‌کند: «حوادث جاده‌ای یکی از عوامل تولید فقر و‌معلولیت است، اما در ستاد‌های نوروزی هیچ دعوتی از سازمان بهزیستی نمی‌شود.» به گفته محمد علی محسنی بندپی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ۱۰ درصد آمار تصادفات جاده‌ای در کشور به ضایعات نخاعی ختم میشود. وی با اشاره به آمار تصادفات جاده‌ای کشور در سال گذشته با وجود کرونا می‌افزاید: «سال گذشته تعداد ۲۶۹ هزار مجروح در تصافات جاده‌ای داشته‌ایم با وجود محدودیت و ممنوعیت‌ها که ۱۰ درصد این جمعیت معلول خواهند شد و این به آن معنی است که ما ۲۷ هزار نفر به جمعیت تحت پوشش سازمان بهزیستی اضافه کردیم و متأسفانه ۱۰ درصد این جمعیت دارای ضایعات نخاعی هستند یعنی نزدیک به ۳ هزار نفر به خانواده‌های ضایعه نخاعی اضافه کردیم و این خانواده‌ها تا آخر عمر نیازمند خدمات سازمان بهزیستی هستند.» ۳ همت به جای ۶۱ همت بودجه! امسال کمیسیون تلفیق ۲ هزارو ۸۰۰ میلیارد تومان بودجه برای معلولان در نظر گرفته‌است که با یک حساب سرانگشتی، اگر این بودجه را به تعداد معلولان (که یک میلیون و ۸۰۰ هزار معلول تحت پوشش را شامل میشود) تقسیم کنید، می‌بینید که سرانه روزانه کمک دولت به معلولان حدوداً روزی ۵ هزار تومان است. به عبارتی بودجه لحاظ شده برای اجرای قانون معلولان، معادل هزینه روزانه دو یا سه عدد تخم‌مرغ است! رئیس سازمان بهزیستی کشور هم با اشاره به بودجه مورد نیاز برای پیشگیری از این حوادث و معلولیت‌های ناشی از آن اینگونه توضیح می‌دهد: «سهم مشخص رسانه‌ای و بودجه‌ای را نیاز داریم تا مقابل این تأثیر منفی از تصادفات بایستیم، اما حتی در ستاد‌های نوروزی برای تبیین شرایط هم دعوت نشدیم. علاوه بر این خودروساز‌ها و راه‌ساز‌ها نقش مهمی در افزایش تصادفات جاده‌ای دارند که انتظار داریم در کاهش حوادث جاده‌ای هم نقش خود را ایفا کنند.» به گفته قادری از سال ۹۷ قانون حمایت از معلولان ابلاغ شد و ۶۱ همت (هزار میلیارد تومان) بودجه سنواتی نیاز دارد که بهزیستی کمتر از ۳ همت را دریافت می‌کند. پیشگیری از معلولیت‌ها با کنترل تصادفات جاده‌ای معلولیت براثر سوانح و تصادفات تا حد زیادی قابل پیشگیری است. احمد وحیدی، وزیر کشور در بیست و چهارمین جلسه ستاد هماهنگی پیگیری مناسب‌سازی کشور گفت: «موضوع معلولان آنقدر مهم بوده که یک قانون مستقل برای آن تدوین شده‌است. در یک فاصله کم باید کمبود‌های موجود به صورت موردی بررسی شود و ستاد‌های استانی و شهرستانی مکلف هستند کاستی‌ها در اجرای قانون حمایت از معلولان را پیگیری کنند.» به گفته وزیر کشور یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در سازمان بهزیستی سابقه دارند. البته متأسفانه سالانه ۶۰ هزار معلول به علت تصادفات به این جمعیت اضافه می‌شوند که ۳هزار نفر قطع نخاع کامل هستند. وحیدی تصریح می‌کند: «ما در درجه اول باید جلوی افزایش این جمعیت معلولان را بگیریم، تصادفات و برطرف کردن مشکلات جاده‌ها اگر چه در موضوع معلولان نیست، اما به آن کاملاً مرتبط است.» وحیدی همچنین با اشاره به عدم رعایت اقدامات پیشگیرانه برای تولد نوزاد معلول گفت: «باید در این جلسات مسئولانی از وزارت بهداشت هم حضور داشته باشند؛ یا موضوع دیگر اجرای سریع برخی موارد همچون رایگان کردن برخی خدمات است. شاید مناسب‌سازی زمانبر باشد ولی رایگان کردن زمانبر نیست.» چهاردهمین علت مرگ در جهان و چهارمین عامل مرگ در ایران! تصادفات جاده‌ای چهاردهمین علت مرگ در جهان و در عین حال چهارمین عامل مرگ و میر در ایران است. ۳۰۰ هزار تصادف سالانه، ۱۷ هزار مرگ و ۶۰ هزار معلولیت برجا می‌گذارد. ۲۲ درصد فوتی‌ها ۲۱ تا ۳۰ ساله هستند و معلولان این تصادفات هم به‌دلیل ضایعات شدید نخاعی و مغزی علاوه بر تحمیل هزینه‌های کلان به نظام سلامت و وابستگی به خدمات درمانی و توانبخشی، از چرخه نیروی مولد کشور هم خارج می‌شوند! از سوی دیگر در هشت ماهه امسال هم ۱۰هزار و ۲۴۵نفر به‌دلیل تصادفات در جاده‌ها جان خود را از دست داده‌اند که نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۱۴درصد افزایش داشته‌است. سه عامل خطای انسانی، جاده و خودروی ناایمن مقصران اصلی تصادفات جاده‌ای هستند. در این میان وضعیت ناایمن راه‌ها و همچنین خودرو‌های غیر‌استاندارد و نقش آن‌ها در تصادفات جاده‌ای موضوعی است که صدای مسئولان پلیس را هم درآورده‌است. وقتی صدای رئیس پلیس هم از کیفیت خودرو‌های داخلی در می‌آید سردار کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا هم نبود تغییرات جدی در کیفیت و ایمنی خودرو‌های مونتاژ و تولید داخل را در افزایش فوتی‌های حوادث رانندگی مؤثر می‌داند و می‌گوید: «دولت و مجلس باید برنامه کوتاه‌مدت جدی اثربخش و پایدار در موضوع خودرو داشته باشند. در موضوع واردات نیز اگر بنا به واردات خودرو هندی است، همان پراید تولید شود بهتر است.» رئیس پلیس راهور فراجا با اشاره به وضعیت رانندگی در کشور عراق می‌افزاید: «در عراق اصلاً گواهینامه رانندگی موضوعیت و وجود ندارد و هرکسی که رانندگی بلد باشد، از خودرو استفاده می‌کند، به همین دلیل تصادفات کشور عراق ۵/۳ برابر ایران است، اما کشته‌های تصادفات عراقی‌ها نصف ایرانی‌ها است و این موضوع تنها به دلیل خودرو‌های ایمنی است که دارند.» به گفته سردار هادیانفر هم اکنون ۲۹۳ هزار و ۱۶۹ کیلومتر طول راه‌های کشور است که ۹درصد این مسیر‌ها معادل ۲۵ هزار کیلومتر راه اصلی است که متأسفانه ۷۵ درصد تلفات جانی تصادفات در این مسیر‌ها است. هنوز ۶۰درصد تصادفات در ۳۰کیلومتری شهر‌ها اتفاق می‌افتد و ۳۳درصد تصادفات هم ناشی از واژگونی است که مهم‌ترین عامل آن خستگی و خواب‌آلودگی و بی‌توجهی به جلو است. همچنان ۲هزار و ۸۵۲نقطه حادثه‌خیز هم در کشور وجود دارد که برخی از آن‌ها بسیار کشنده هستند. در شهر‌ها هم هزار و ۹۳۸ نقطه حادثه‌خیز وجود دارد و تا این لحظه هیچ اتفاقی در زمینه ایمن‌سازی جاده‌ها صورت نگرفته‌است. هادیانفر با تأکید بر بی‌سابقه‌بودن رشد ۱۴ درصدی فوتی در تصادفات جاده‌ای طی ۱۲ سال اخیر تأکید می‌کند: «همچنین در هفت ماهه سال ۱۴۰۰ تعداد ۱۰ هزار و ۲۵۶ نفر جان خود را از دست دادند و در هفت ماهه امسال ۱۱هزار و ۷۳۴ نفر یعنی ۱۴ درصد افزایش فوتی‌ها را داشتیم، حتی مجروحان تصادفات هم ۲۱درصد افزایش داشتیم و این یعنی امسال ۲۲۸ هزار نفر در تصادفات رانندگی مجروح شدند.» از نگاه رئیس پلیس راهور فراجا، دولت توجهی را که باید در حوزه تصادفات داشته باشد، ندارد و این افزایش ۱۴ درصدی فوتی‌ها در ۱۲ سال گذشته بی‌سابقه بوده‌است. هادیانفر با تأکید بر اینکه سالانه در تصادفات بیش از ۱۷ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند، می‌افزاید: «حدود ۵۰ درصد تلفات در صحنه حادثه اتفاق می‌افتد و هر فوتی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم ۳/۸ میلیارد تومان هزینه برای کشور دارد و با توجه به آمار مرگ و میر در هشت سال گذشته، تصادفات جاده‌ای بالغ بر ۱۳۸ هزار میلیارد تومان در این مقطع زمانی برای کشور هزینه در بر داشته است.» مرگ یا حبس ابد! در این میان شاید آن ۱۷ هزار نفری که در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند، افراد خوش شانسی باشند! حبس ابد روی صندلی چرخدار یا تخت، دردناک‌ترین کابوسی است که سالانه ۳ هزار نفر به دلیل تصادفات جاده‌ای آن را تجربه می‌کنند.
