روزنامه جوان
1401/12/02
شارژ ۸۴ درصدی مذاکرات هسته‌ای
بلومبرگ یک شنبه شب فاش کرد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران ذرات اورانیوم غنی شده با خلوص ۸۴ درصد یافته‌اند و در تلاشند بدانند که آیا ایران این درصد غنی‌سازی را عامدانه انجام داده است یا نه؟ مشخص است که خبر یافته شدن ذرات اورانیوم ۸۴ درصدی با غنی‌سازی سیستماتیک کاملاً متفاوت است. تهران یافته شدن ذرات اورانیوم غنی‌سازی ۸۴ درصدی را رد نکرده، ولی گفته که این ذرات، ناشی از فعالیت سیستماتیک برای دستیابی به اورانیوم ۸۴ درصدی نیست، بلکه ذراتی که بازرسان آژانس به آن اشاره کرده‌اند، محصول غیرمستقیم غنی‌سازی در سطوح پایین‌تر است که آژانس از آن «به عنوان ابزار سیاسی برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران» سوءاستفاده می‌کند. آژانس بامداد دوشنبه، ساعاتی بعد از منتشر شدن گزارش بلومبرگ از قول بازرسان خود، در توئیتر نوشت: «آژانس از گزارش‌های اخیر رسانه‌ها در رابطه با سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران آگاه است و رافائل گروسی در حال گفتگو با ایران در مورد نتایج فعالیت‌های راستی‌آزمایی اخیر آژانس است و در صورت لزوم (در این مورد) به شورای حکام آژانس اطلاع رسانی خواهد کرد.»بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سؤال خبرگزاری فارس، از اینکه «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان به عنوان ابزار سیاسی برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد» ابراز تأسف کرد، ولی بدون آنکه یافته شدن ذرات اورانیوم ۸۴ درصدی را به کلی رد کند گفت که وجود ذره یا ذراتی (particle) از اورانیوم با غنای بالای ۶۰درصد در محل شیر برداشت محصول از طریق نمونه‌برداری متداول و معمول است. کمالوندی گفته که وجود ذره یا ذرات اورانیوم بالاتر از ۶۰ درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنای غنی‌سازی بالای ۶۰درصد نیست و توضیح داده است: «این موضوع در روند غنی‌سازی امری بسیار طبیعی است که حتی می‌تواند با کاهش خوراک آبشار‌های سانتریفیوژ در یک لحظه به وجود بیاید. ولی آنچه حائز اهمیت است محصول تولیدی نهایی است که جمهوری اسلامی ایران تاکنون مبادرت به غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد نکرده است.»سخنگوی سازمان انرژی اتمی ضمن تأکید بر اینکه «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بهتر از هر کسی واقف است که چنین مواردی در زمان انجام کار رخ می‌دهد» از اینکه آژانس این نوع اطلاعات معمول را در اختیار رسانه‌ها قرار داده، ابراز تأسف کرده است: «طرح این موارد در رسانه‌ها بار دیگر نشان داد که متأسفانه مدت‌هاست آژانس از جایگاه حرفه‌ای و بی‌طرف خارج شده و هدف‌دار مطالب و اطلاعات فنی را در اختیار رسانه‌های غربی قرار می‌دهد و بدون تردید این روش باعث بی‌اعتبار شدن این سازمان مهم بین‌المللی میشود.» سوپاپ اطمینان بورل انتشار گزارش آژانس درباره یافته شدن ذرات اورانیوم با درصد غنای ۸۴ درصدی در شرایطی انجام شده که حدود شش ماه است که طرف‌های اروپایی و امریکا مذاکرات هسته‌ای با ایران را متوقف کرده‌اند. در حالی که سه هفته قبل، رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران در گفتگو با برنامه «هاردتاک» شبکه جهانی بی‌بی‌سی، احتمال ازسرگیری مذاکرات احیای برجام با ایران را رد نکرده و گفته بود «با وجود گام‌های دیگری که امریکا در ارتباط با ایران برداشت، مانند تحریم‌ها، فشار، مقابله با اقدامات آن در منطقه، به تحرک کشاندن جامعه جهانی در برابر این کشور، ما مذاکرات غیرمستقیم با ایران را دنبال کردیم»، ولی مذاکرات احیای برجام تاکنون شروع نشده است. یک روز بعد از گفت‌وگوی رابرت مالی با بی‌بی‌سی، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر به تهران سفر کرد و گفت که حامل پیامی از سوی واشنگتن برای تهران است، چیزی که مقام‌های دولت بایدن آن را تکذیب نکردند. با این حال، از آن موقع تا حالا نه معلوم است که محتوای پیام امریکایی‌ها چه بوده و نه مشخص است مقام‌های ایرانی پاسخی به آن داده‌اند یا نه؟! یک شنبه شب همزمان با انتشار گزارش بلومبرگ از یافته شدن ذرات ۸۴ درصدی در ایران، جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اروپا برای چندمین بار ظرف ماه‌های اخیر با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه تلفنی تماس گرفت. بورل ظرف مدتی که مذاکرات متوقف شده، نقش سوپاپ اطمینان از بسته نشدن در‌های مذاکره با ایران را ایفا کرده، چیزی که البته مقام‌های ایرانی هم از آن استقبال کرده‌اند. او هر بار که با امیرعبداللهیان تماس گرفته، جملاتی با این مضمون را تکرار کرده که تهران باید به سرکوب‌ها پایان دهد، به حقوق بشر احترام بگذارد و حال کوشیده اطمینان حاصل کند که باب مذاکره با ایران همچنان باز می‌ماند. بورل در گفت‌وگوی یک شنبه شب هم همه این مسائل را تکرار کرد و در توئیتر نوشت: «بار دیگر بر موضع اتحادیه اروپا در مورد رفتار ایران تأکید کردم، توقف نقض حقوق بشر، توقف حمایت از جنگ تجاوزکارانه روسیه و توقف بازداشت غیرموجه شهروندان اتحادیه اروپا...». در مقابل امیرعبداللهیان روایتی متفاوت از گفتگو با بورل ارائه کرده است: «رفتار ماه‌های اخیر اتحادیه اروپا، ادامه سیاست ناکارآمد ترامپ رئیس‌جمهور سابق امریکاست که بیش از پیش تداوم استاندارد‌های دوگانه و غیرواقع‌بینانه توأم با استفاده ابزاری از مفاهیم حقوق بشری را اثبات می‌کند.» امیرعبداللهیان همچنین بار دیگر بر ضرورت پایان جنگ در اوکراین تأکید کرد و افزود: جمهوری اسلامی ایران همواره بر ضرورت آتش‌بس و پیگیری راهکار‌های دیپلماتیک برای حل مناقشه اوکراین تأکید داشته است. وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد: از منظر جمهوری اسلامی ایران احترام به تمامیت ارضی کشور‌ها ضامن بقای صلح پایدار از جمله در اوکراین است و ما با هدف پیشبرد آتش‌بس و دستیابی به صلح از هیچ کوششی دریغ نکرده‌ایم. وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص تعاملات بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص موضوعات پادمانی هم اظهار داشت: در حال برنامه‌ریزی برای سفر مدیرکل آژانس به تهران هستیم و ابتکارات مشترکی را در دستورکار داریم. امیرعبداللهیان در گفتگو با بورل، اشاره‌ای هم به بحث‌ها با آژانس کرده است: «اگر آژانس با نگاه فنی و غیرسیاسی عمل کند، امکان دستیابی به چارچوبی برای حل و فصل موضوع وجود دارد.» به سمت فشار یا احیای مذاکره؟ همزمان با گفت‌وگوی بورل و امیرعبداللهیان، سفیر امریکا در قدس اشغالی با تکرار ادعای کشورش مبنی بر حمایت ایران از جنگ روسیه در اوکراین، گفت که واشنگتن به این دلیل، حاضر به بازگشت به میز مذاکرات احیای توافق هسته‌ای نیست. تام نایدز، سفیر امریکا در قدس اشغالی درباره روند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای (برجام) از طریق مذاکرات وین با اشاره به اینکه «توافق هسته‌ای در حال حاضر دچار وقفه شده است»، ادعای واشنگتن مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین را تکرار کرده و گفت که «امریکا در حالی که ایران به روسیه برای جنگ در اوکراین پهپاد می‌دهد، وارد مذاکرات غیرمستقیم با تهران نخواهد شد.» نایدز ادامه داد: «اولاً، به گفته رئیس‌جمهور بایدن، نظاره‌گر دستیابی ایران به یک سلاح اتمی نخواهیم بود. دوماً، تمامی گزینه‌ها روی میز است. سوماً، اسرائیل می‌تواند و باید هر کاری لازم باشد برای مواجهه با این موضوع انجام دهد و ما از آن حمایت می‌کنیم.» این دیپلمات امریکایی به‌رغم اینکه مقامات ایران تأکید کرده‌اند تولید و به‌کارگیری تسلیحات اتمی جایی در دکترین دفاعی کشور ندارد، گفت: «تهدید ایران هسته‌ای فقط برای اسرائیل نیست، تهدیدی برای خاورمیانه و امریکا نیز محسوب میشود. ما روی این متمرکزیم.» اینکه اظهارات سفیر امریکا در رژیم صهیونیستی بازتابی از پاسخ احتمالی ایران به پیام امریکا از طریق وزیر خارجه قطر هست یا نه، مشخص نیست، ولی افشای عامدانه ذرات اورانیوم ۸۴ درصدی از طرف بازرسان آژانس که به طور معمول بعد از مذاکرات محرمانه با طرف ایرانی علنی میشود، احتمالاً شوکی بر پرونده ایران است. ممکن است از دل این شوک، زنجیره‌ای از فشار‌ها شکل بگیرد، ولی همزمان، احتمال دارد، غرب بعد از شش ماه تعلیق مذاکره، از آن پلی برای احیای مذاکرات بسازد.