رابطه ایران و آژانس به چه سمت و سویی می‌رود؟

علی بیگدلی استاد دانشگاه  
 
 
 


از اول انقلاب تا به امروز که 44 سال مي‌گذرد، آنقدر تحت فشار فضاي منطقه‌اي و بين‌المللي نبوديم يعني غرب دارد تمام تلاشش را مي‌کند که تمام فشارش را روي ما تخليه کند تا ما را در تنگناي مخصوصا اقتصادي و بعد هم سياسي قرار دهد. با چهار اختلافي که با غربي‌ها داريم و در وهله اول، اتهام کمک پهپادي ايران به روسيه است که خيلي مورد توجه غربي‌ها قرار گرفته. سفر پريروز آقاي بايدن به کي‌يف نشان مي‌دهد که غربي‌ها خيلي مصمم هستند که زلنسکي را براي رسيدن به پيروزي تقويت کنند. حالا تا چه حدي اين کار امکان داشته باشد نامعلوم است ولي به هر حال رئيس‌جمهور آمريکا شخصيت جهاني برجسته است و سفر مهمي از جهت سياسي است. مساله دوم، نابساماني در برجام است. مساله سوم که امروز خيلي اهميت پيدا کرده، مساله آژانس و اتهام جديدي که عليه ايران وارد کردند که به غني سازي 84 درصدي رسيده و توسط سازمان انرژي اتمي ايران تکذيب شد و قرار است که گروهي از کارشناسان آژانس جهت بررسي به ايران سفر کنند. نکته‌اي که در اين ميان وجود دارد نشست شوراي حکام در اوايل مارس است و اگر ايران به همين رويه ادامه دهد و نتواند آژانس را راضي کند و اجازه ندهد به احتمال خيلي زياد ممکن است که شوراي حکام عليه ايران يک قطعنامه تنبيهي صادر کنند که کار را سخت خواهد کرد. در اينصورت پرونده به شوراي امنيت مي‌رود . هرچند اميدواريم که اين اتفاق نيفتد ولي ممکن است پرونده ذيل هفتم منشور برود و بر همه کشورهاي دنيا واجب مي‌شود که ايران را تحريم کنند. مساله چهارم، حوادثي است که در داخل اتفاق افتاد اروپايي‌ها از اين جهت هم ايران را تحت فشار قرار دادند و اينکه گفته مي‌شود خبرنگاران اينترنشنال مورد تهديد واقع شده‌اند بيشتر فضاسازي عليه ايران است ولي به قدري آمادگي و پذيرش اين اتهامات را داريم که هر اتهامي وارد کند، بلافاصله در فضاي بين‌المللي قابليت پذيرش پيدا مي‌کند. بنابراين ما در شرايط بسيار حساسي هستيم. دولت بايد تا آنجا که ميسر است فضاي داخلي را آرام‌تر کند .حال حاضر از جانب اسرائيل با توجه به مانور مشترکي که با آمريکايي‌ها اجرا کردند، خطر وجود دارد. اين درحالي است که شايد دومين مانورشان تا دو هفته ديگر شروع شود و مي‌تواند يک سيگنال براي ما باشد. با توجه به اينکه غني سازي به 84 درصد رسيده، تنها 6 درصد ديگر باقي مانده که به غني سازي بمب هسته‌اي برسيم. به همين دليل اسرائيلي‌ها منتظرند تا اين شرايط به‌وجود بيايد و آمريکايي‌ها اجازه دهند تا به سايت‌هاي هسته‌اي ايران حمله کنند. اميدواريم چنين نشود ولي شرايط بسيار حساس است و دولت بايد حتما اجازه دسترسي به کارشناسان آژانس را قبل از تشکيل شوراي حکام بدهد. درواقع رويکرد شل کن، سفت کن در مورد برجام اشتباه است. اگر برجام امضا شود قيمت دلار يکمرتبه شايد بين 15 تا 20 هزار تومان سقوط خواهد کرد. واقعيت اين است که آمريکايي‌ها خيلي راجع به برجام جبهه خصومت آميزي نگرفتند و از اين طرف هم اتحاديه اروپا هيچ صحبتي راجع به برجام نکرده. اين نشان مي‌دهد که بيش از همه آمريکا خواهان به سرانجام رسيدن برجام و درنگرفتن جنگ در منطقه خاورميانه است. روس‌ها خيلي علاقه‌مند نيستند که مشکل ايران با غرب از بين برود و نفت ايران جايگزين نفت روسيه شود و ايران رقيبي براي روسيه شود. چيني‌ها آمادگي سرمايه‌گذاري در ايران را ندارند. زيرساخت‌هاي ما اجازه سرمايه‌گذاري چهارصد ميليارد دلاري را نمي‌دهد. بنابراين اين سفر بيشتر پرستيژي و مانوري براي اينکه به مخالفين داخلي و فضاي بين‌المللي بگويند تا اين پيام مخابره شود که در انزواي بين‌المللي قرار نداريم. تشريفات سفر بسيار فوق‌العاده و خارق‌العاده بود ولي با محتويات سفر همخواني نداشت .