ربع سکه جایگزین سرمایه مردم شد

آرمان امروز- مجتبي کاوه -  قيمت ربع سکه در يک ماه اخير - بازه زماني 5 بهمن تا 5 اسفنده 1401 - بيش از 2 ميليون و 300 هزار تومان افزايش يافته است. ربع سکه اکنون در محدوده قيمت 11 ميليون و 300هزار تومان قرار دارد و قيمت اين قطعه طلاي ضرب شده توسط سيستم بانکي کشور هر روز در حال افزايش است. اين مقدار افزايش قيمت بر اساس محاسبات با لحاظ کردن قيمت دلار آزاد در نرخ حدود 50 هزار تومان، نشان دهنده حباب قيمت ربع سکه در محدوده بيش از 5 ميليون و 800 هزار تومان و در برخي محاسبات بيش از 6 ميليون تومان است. بانک مرکزي از حدود يک ماه پيش فروش ربع سکه در بورس کالا را به منظور افزايش عرضه و پاسخگويي بهتر به تقاضا و شفاف سازي بازار کليد زد اما با وجود فروش حدود يک ميليون قطعه سکه ربع سکه طي اين مدت نه تنها قيمت اين کالا متعادل نشد بلکه حباب آن با سرعت بيشتري رشد کرد. پرسش اينجاست که چرا قيمت ربع سکه تا اين حد رشد کرده و حتي از نظر افزايش حباب، سکه را هم پشت سر گذاشته است؟ و سوال ديگر اين که آيا تمهيدات بانک مرکزي مي تواند با افزايش عرضه قيمت‌ها را در بازار متعادل کند؟
کارشناسان اقتصادي معتقدند بخش قابل توجهي از تقاضايي که اکنون به بازار ربع سکه وارد مي شود از محل افرادي است که تلاش مي کنند ارزش درآمد ماهانه يا هفتگي خود را حفظ کنند و به زير خط فقر سقوط نکنند. اين افراد حقوق بگيران داراي درآمد حدود 15 ميليون تومان و يا کسبه اي هستند که هنوز در اين بازار راکد از فروش نسبي برخوردارند.
افزايش تقاضاي طلا و سکه با نزديک شدن به نوروز
محمد کشتي آراي از فعالان شناخته شده بازار طلا در پاسخ به اين پرسش به «آرمان امروز» مي گويد: بازار طلا و سکه تحت تاثير نزديک شدن به ايام نوروز طبق يک روال هميشگي با افزايش تقاضا روبرو مي شود و بخشي از رشد قيمت طلا و سکه طي روزهاي اخير به همين دليل بوده است. ضمنا نبايد فراموش کرد افزايش قيمت دلار در بازار آزاد نيز اثر افزايشي بر قيمت طلا و سکه دارد. در مورد ربع سکه با توجه به اين که قيمت آن نسبت به قطعات بزرگ تر، کمتر است طبعا تقاضا براي آن بيشتر است و اين تقاضا موجب افزايش قيمت مي شود.


وي در پاسخ به اين که روند قيمت سکه و طلا را تا نوروز چگونه ارزيابي مي کنيد مي گويد: بايد در انتظار سياست هاي جديد بانک مرکزي و پيامدهاي آن در بازار باشيم. اگر اين سياست که از مهم ترين آنها تاسيس بازار مبادله ارز و طلا است به صورت مناسبي اجرا شود تاثير متعادل کننده اي در بازار خواهد داشت. البته همان طور که پيشتر يادآور شدم تقاضا اکنون در بازار سکه خصوصا ربع حال افزايش است و اين تقاضا روند عادي ندارد به همين دليل تمهيدات فوق العاده‌اي هم بايد براي پاسخگويي به اين تقاضا داشته باشيم که اين تمهيدات تنها به افزايش عرضه محدود نيست بلکه بايد عوامل موثر بر انتظارات تورمي کنترل شود.
هجوم به بازار ربع سکه براي جلوگيري از افت ارزش درآمد
داود زاهدي کارشناس اقتصادي نيز در تحليل افزايش حباب ربع سکه به «آرمان امروز» مي گويد: عوامل بنيادي موثر در افزايش تقاضاي طلا و سکه کاملا شناخته شده هستند و نيازي به توضيح ندارند اما به طور خلاصه تورم و رشد نقدينگي فزاينده از طريق خلق پول و شبه پول و سقوط ارزش ريال علت اصلي تقاضاي تبديل ريال به طلا و سکه است.در مورد ربع سکه مي دانيم که حباب قيمت به طور متوسط حدود 20 درصد از حباب سکه بيشتر شده است و اين روند با وجود افزايش عرضه متوقف نشده است. روشن است که با منابع محدود نمي توان به تقاضاي انبوهي که به بازارها وارد مي شود پاسخ داد. ربع سکه در ماه هاي اخير به اين دليل با تقاضاي انبوه مواجه شده است که اقشار نزديک به خط فقر به متقاضيان ربع سکه تبديل شده اند.
به اين معني که اقشار حقوق بگير از طبقه متوسط – يا بهتر است بگوييم آنچه از طبقه متوسط باقي مانده ! – به علاوه برخي کسبه که هنوز با وجود رکود سنگين از فروش و درآمد نسبي برخوردارند، درآمد ماهانه و هفتگي خود را به سرعت تبديل به ربع سکه مي کنند. درآمد اين اقشار ديگر کفاف خريد سکه يا حتي نيم سکه را نمي دهد اما هنوز با درآمدشان مي توانند ربع سکه خريداري کنند به همين دليل براي جلوگيري از سقوط به زير خط فقر و افت شديد ارزش درآمدشان ، ربع سکه خريداري مي کنند. اين تقاضا شکل انبوهي دارد و تمهيدات بانک مرکزي براي ارائه ربع سکه در بورس کالا يا بازار جديد – بازارمبادله ارز و طلا – نمي تواند پاسخگوي اين تقاضا باشد. به بيان ديگر، تقاضايي که از سوي انتظارات تورمي تغذيه مي شود با افزايش عرضه، به تعادل نمي رسد. متاسفانه در حال حاضر بانک مرکزي براي کنترل انتظارات تورمي ابزار چنداني در اختيار ندارد چرا که اين انتظارات از محل محرک هاي بيرون از اقتصاد کشور و محرک هاي عمدتا سياسي نشات مي گيرد.
اين کارشناس اقتصادي در پايان گفت: با افزايش حباب ربع سکه و ناتوان شدن متقاضيان از خريد اين کالا بايد در انتظار افزايش قيمت قطعات کوچکتر طلا مثل سـکه هاي گرمي و رشد حباب اين قطعات‌باشيم.
انتظارات تورمي حاصل چشم انداز تيره اقتصادي
نويد رجايي کارشناس اقتصادي نيز درباره آخرين وضعيت اقتصادي و بازار ارز گفت: در حال حاضر چشم اندازهاي تيره و تار باعث شده تا انتظارات تورمي وجود داشته باشد پس در نتيجه هر عرضه‌اي با تقاضاي شديد مواجه خواهد شد.
رجايي تشريح کرد: در حال حاضر افسار دلار پاره شده و مشاهده مي‌کنيم که قيمت‌ها به صورت لحظه‌اي بالا مي‌رود در مرحله اول دولت بايد از سياست‌هاي شکست خورده چون دستور دادن به قيمت‌ها اجتناب کند چرا که وقتي شرکتي مکلف مي‌شود ارز حاصل از صادرات را به قيمت نيمايي به فروش برساند در چنين حالتي شرکت‌ها ميل به صادرات را از دست مي‌دهند و در نتيجه هم عرضه دلار در سامانه مختل مي‌شود و هم رانت بسيار بزرگي به وجود خواهد آمد که در دو حالت بازنده مردم خواهند بود از سوي ديگر مردم ديگر به اخباري مانند آزادسازي منابع از کره جنوبي يا عراق بي اعتمادند و اين چنين اخباري تأثير منفي نشان خواهند داد پس اگر قرار است اتفاقي در برجام رخ دهد بايد به صورتي باشد که متفاوت‌تر از دفعات قبلي بوده و در نتيجه مردم اين اتفاق را به صورت مطلوب حس کنند.
اين کارشناس اقتصادي گفت: گزينه بعدي نيز هدايت پول‌ها به سمت بازار سرمايه است و در نتيجه دولت بايد از انجام مواردي مانند قيمت گذاري بر روي گاز صنايع بورسي و يا دخالت در عرضه خودرو دست بردارد تا وضعيت بهبود پيدا کند. متأسفانه در حال حاضر چشم انداز مطلوبي پيش رو نداريم و دولت کار سختي در پيش‌دارد.