روزنامه خراسان

به افتخار چهره ماندگار فرهنگ و ادب ایران

مراسم بزرگداشت دکتر محمد جعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی مشهد، عضو پیوسته شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پژوهشگر و نویسنده ایرانی، عصر روز پنج‌شنبه گذشته در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد با حضور پرشور چهره‌های برجسته حوزه ادبیات، سینما، پژوهش، ترجمه و... برگزار شد. به گزارش خراسان، در ابتدای این مراسم علی دهباشی، روزنامه‌نگار، ادب پژوه، نویسنده و سردبیر مجله بخارا به ذکر فرازهایی از زندگی  و تحصیل دکتر یاحقی پرداخت و گفت: ششصد و پنجاه و پنجمین شب از «شب‌های بخارا» به نام استاد محمدجعفر یاحقی اختصاص‌یافته و همکاران ما در برگزاری این برنامه انجمن پایندان، خردسرای فردوسی و قطب علمی دانشگاه فردوسی هستند. پس از ارائه توضیح مقدماتی توسط دهباشی به عنوان مجری و کارشناس این برنامه، دکتر غلامرضا حسنی، رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی در حالی برای سخنرانی پشت تریبون رفت که به دلیل پر شدن تمام فضای تالار فردوسی دانشکده ادبیات، تعداد زیادی از حاضران به تالار  دیگری در همین دانشکده هدایت شدند تا از طریق نمایشگر شاهد این برنامه باشند. دکتر حسنی، ضمن خوش‌آمدگویی به حاضران گفت: دکتر محمدجعفر یاحقی را به‌جرئت می‌توان یکی از حافظان زبان و ادب فارسی دانست. او جزو افرادی است که در تربیت نسل‌های متعدد، تأثیرگذاری زیادی داشته است. یاحقی، بی‌گمان امروز یکی از افتخارات کشور است. احیاگر واژگان فراموش‌شده دکتر علی‌اشرف صادقی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی از دیگر سخنرانان این مراسم نیز گفت: یکی از فعالیت های دکتر یاحقی تصحیح متون بوده و اگر بخواهیم تمام متونی را که ایشان تصحیح کرده‌اند، نام ببریم نیاز به زمان بسیار زیادی داریم؛ اما تفسیر «ابوالفتوح رازی» که در قرن ششم نوشته‌شده و تصحیح آن را دکتر یاحقی انجام داده، بی‌تردید بهترین تصحیح است. در اهمیت این کتاب همین بس که بسیاری از ادیبان و پژوهشگران، هر زمان به مشکلی برمی‌خورند به این تفسیر و دیگر آثار دکتر یاحقی مراجعه می‌کنند. علاوه بر این در برخی کتاب‌ها که دکتر یاحقی به تصحیح و تفسیر آن پرداخته واژه‌هایی وجود دارد که درزمینه‌ گویش ها دارای ویژگی‌های زیادی است. تصحیح تاریخ بیهقی، به همراه استاد سیدی و تصحیح حدیقه سنایی و... نیز از دیگر تصحیح‌های ماندگار این ادیب و اندیشمند بزرگ به شمار می‌آید. درزمینه تصحیح تفسیر قرآن نیز دکتر یاحقی آثار بسیاری را منتشر کرده است. دکتر صادقی تصریح کرد: درگذشته درباره قرآن کریم، ترجمه‌ها و تفسیرهایی به زبان مناطق مختلف ایران که گویش‌های مختلفی داشتند، انجام می‌شد و به همین دلیل این ترجمه‌ها گنجینه ارزشمند زبانی به شمار می آید که مملو از واژگان و تلفظ‌های فراموش‌شده است. دکتر یاحقی با تصحیح و پژوهش در این آثار، بسیاری از این واژگان را که گنجینه‌ای برای ماست، استخراج کرده و پیش روی ما قرار داده‌اند که این موضوع از نظر زبان‌شناسی دارای اهمیت شگرفی است. تأثیر یاحقی بر هنر نمایش نامه‌نویسی قطب‌الدین صادقی که تعداد زیادی از ما با آثار او در زمینه های فیلم‌نامه‌نویسی، نمایش نامه‌نویسی، ترجمه، کارگردانی تئاتر، بازیگری سینما و تلویزیون آشنایی داریم نیز در این مراسم درباره استاد یاحقی گفت: از 30سال پیش، ارادت فراوانی به استاد یاحقی دارم و آثار نمایشی زیادی را به کمک تحقیقات پژوهشی ایشان بر اساس شاهنامه و تاریخ بیهقی نوشته‌ام. شخصیت دکتر یاحقی از نظر دانش، پژوهش، بینش و روش دارای ویژگی‌های فراوانی است. دکتر یاحقی به فرهنگ کلاسیک ما وزن ویژه‌ای بخشیده است. وی افزود: دکتر یاحقی در توسعه زبان فارسی هم نقش بسزایی در کشور ما دارد. درزمینه پژوهشی نیز تألیفات گسترده این استاد برجسته گویای همه ماجراست. ازنظر بنده پژوهش‌های این استاد برجسته ادبیات دارای دو دغدغه بزرگ است؛ اول اصالت فرهنگ اسطوره‌ای ما که بهترین آن در شاهنامه به چشم می‌خورد و دیگری رویکرد ما به واقعیت‌های تاریخی که این ویژگی  نیز در تاریخ بیهقی وجود دارد. استاد یاحقی به شایستگی پژوهش‌هایی را در این دو اثر بزرگ داشته‌اند. وی تصریح کرد: درباره بینش دکتر یاحقی نیز همین بس که با استادی تمام، فرهنگ دیروز ما را به امروز متصل کرده است. نجابت در قلم، روح حساس، نگاه تیزبین، تعالی بخشیدن به مسائل روزمره، تأکید بر وجاهت اجتماعی و گران‌بها دانستن حق در برابر صلح از دیگر ویژگی‌های این استاد بزرگ زمانه ماست. انسانی مدرن با تفکر مستقل  شخصیت و دانش دکتر محمدجعفر یاحقی تنها فعالان حوزه زبان و ادبیات فارسی را مجذوب خود نکرده است بلکه در حوزه‌های دیگر نیز استادان شناخته‌شده زیادی درباره او سخن گفته‌اند که یکی از این افراد نعمت ا... فاضلی، دکترای انسان‌شناسی اجتماعی، فرهنگی است. این استاد دانشگاه در مراسم بزرگداشت استاد یاحقی گفت: او یکی از مدرن‌ترین مدرن‌ها در جهان معاصر است. در پاسخ به این سؤال که یاحقی کیست باید گفت، او شاهنامه پژوهی است که ظاهری ساده دارد و دارای تفکری مستقل است. درعین‌حال که به ادبیات گذشته می‌پردازد اما گذشته گرا نیست بلکه گذشته را بازآفرینی  می‌کند و این از ویژگی‌های انسان مدرن است. این انسان‌ها خستگی‌ناپذیرند. یاحقی،همواره یکتایی وجود خود را روایت می‌کند. انسان‌های مدرن ازنظر فرهنگی تا هزاران سال دیگر زنده‌اند و یاحقی یکی از آن‌هاست. این استاد دانشگاه افزود: یاحقی به ما می‌آموزد  که برای فهم فرهنگ امروز، باید حافظ و فردوسی را بشناسیم و  همواره خلاق باشیم. او شهروندی «جهان محلی» است. در حالی که در ایران ایستاده با جهان صحبت می‌کند، در حالی که در زمان ما ایستاده به هزاران سال گذشته می‌رود و برای ما گنجینه‌های جدیدی از زبان، ادبیات، فرهنگ و انسانیت به ارمغان می‌آورد. از همه مهم‌تر، یاحقی‌ها در منش، روش و بینش خود نشان می‌دهند چگونه از فرهنگ‌های مختلف استقبال کنیم. نمادی از فرهنگ و ادب ایران  شمس الحق آریانفر که خود در کشور افغانستان چهره سیاسی و فرهنگی شناخته شده ای است نیز در این مراسم ضمن اشاره به چگونگی آشنایی‌اش با استاد یاحقی گفت: نخستین آشنایی بنده با استاد یاحقی در تاجیکستان و کنار آرامگاه رودکی صورت گرفت. بار دوم حدود هفت سال پیش در اجلاس عرفان و روابط ملت‌ها با استاد، هم‌صحبت شدیم و درنهایت دوستی ما، شکل گرفت و این نکات نشانگر شهرت این استاد بزرگ در خارج از مرزهای ایران است. از نگاه ادیبان افغانستان، تمام تألیف‌های استاد، آثار دقیق و ماندگاری است. وی افزود: وقتی یاحقی درباره حماسه و اساطیر می‌نویسد ما را به تاریخ و فرهنگ‌های قدیم، پیوند می‌دهد. برخی آثار او در عرصه جهانی مطرح است. بی‌اغراق با آثار استاد یاحقی در آن‌سوی مرزهاست که خواننده می‌فهمد ایران چیست و ایران کیست. استاد یاحقی را می‌توان نمادی از فرهنگ ایران در دیگر کشورها دانست.همچنین محمدحسین پاپلی یزدی محقق و نویسنده ایرانی شناخته‌شده در این مراسم ضمن اشاره به تاریخچه دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی  درباره تلاش شبانه‌روزی استاد یاحقی در عرصه زبان و ادبیات فارسی گفت: در سال 46 دانشگاه فردوسی مشهد جزو سیاسی‌ترین دانشکده‌های کشور بود و از طرفی به دلیل فضای آن زمان تعداد زیادی از دانشجوها اغلب به دنبال خوش‌گذرانی‌های رایج در فضای آن روزها بودند اما استاد یاحقی باآن که در آن زمان تنها 19 سال داشت، به‌صورت شبانه‌روزی در کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی به تصحیح و مطالعه متون تاریخی مشغول بود. یاحقی از سال 1346 تا امروز به دنبال تفسیر اندیشه است، اندیشه‌ای که ایران را زنده نگه داشته است. این اندیشه شامل اندیشه زیستن برای آینده است. بی‌گمان همه ما روزی از دنیا می‌رویم ولی آن چه می‌ماند اندیشه است. در اقیانوس مواج تحولات مختلف افراد زیادی آمدند و نوشتند و از یاد رفتند؛ اما اندیشه یاحقی به‌قدری قدرتمند است که تا هزاران سال زنده خواهد ماند.  اندیشور سنت مند سید مهدی زرقانی از استادان صاحب‌نظر در حوزه زبان و ادبیات فارسی نیز در این مراسم  از دیدگاهی متفاوت به روایت اندیشه و شخصیت محمدجعفر یاحقی پرداخت و گفت: در میان اندیشمندان، برخی سنت‌گرا و برخی سنت ستیز و دسته سوم سنت مند هستند. فردی که درباره سنت به خودآگاهی نرسیده باشد در دسته اول و دوم قرار می‌گیرد؛ اما سنت مندی به معنای ادای احترام به سنت با تغییر سنت است. واقعیت این است که تنها در صورتی سنت زنده می‌ماند که از طریق بازخوانی انتقادی یا بازآفرینی بتوانیم در آن قبض و بسط ایجاد کنیم. با این دیدگاه تحلیلی به این نتیجه می‌رسیم که استاد، محمدجعفر یاحقی، نه سنت‌گرا و نه سنت ستیز است بلکه اندیشمندی سنت مند است.  پیام تبریک استادان زبان و ادبیات فارسی از سراسر دنیا در طول این مراسم تعداد دیگری از اندیشمندان حوزه‌های مختلف به سخنرانی پرداختند که از آن جمله می‌توان به صحبت‌های خدیجه بوذرجمهری، همسر استاد محمدجعفر یاحقی اشاره کرد. همچنین ژاله آموزگار، احمد کریمی حکاک، مهدی امین رضوی، محمود امید سالار، نسرین عسکری، آنا کراسنوولسکا، عبدالغفور آرزو، شاه منصور شاه میرزا، عبدالقیوم قویم، گل‌رخسار صفی‌اوا، خاویر هرناندز، علیم اشرف خان و ابوالقاسم قوام  و... از کشورهای ایران، آمریکا، ایتالیا، افغانستان، هندوستان، تاجیکستان، اسپانیا، سوئد و... پیام‌های صوتی و تصویری خود را برای  بزرگداشت دکتر محمدجعفر یاحقی به این نشست ارسال کرده بودند که این پیام‌ها در طول برنامه پخش شد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اقلیتی اکثریت‌نما داریم (اعتماد) تروریست‌ها در سوریه از راه نرسیده به جان هم افتادند (کيهان) در «عسر»‌ها منتظر «یسر»‌ها باشید (جوان)پزشکیان: باید مردم را مطمئن کنیم که از نظر معیشتی مشکل پیدا نمی کنند (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
تخت گاز عرضه خودروی داخلی و خارجی با ابهام در قیمت! به افتخار چهره ماندگار فرهنگ و ادب ایران استقبال کی یف و نارضایتی ناتو تعریف اشتباه از جذابیت‌های مردانه شکار باند مخوف خون آشام گوشواره دار! با این گزینه‌ها دلتنگ کی‌روش شدیم! احیای امید به احیای دریاچه ارومیه درمیان جوانان با منطق نو قمار هوایی هیثم، سقوط بالگردی وزیر ورزش و احتمال تحویل سال 1402 با گلزار افت چشمگیر قدرت خرید به روایت شاپرک آیت ا... جوادی آملی: بین مردم و نان مردم فاصله بیفتد دیگر خبری از دین نخواهد بود چالش‌های ناخوانده ‌بودن