روزنامه وطن امروز
1401/12/07
پیشنهاد صلح چینی
اعلان عمومی طرح چین برای حل سیاسی بحران اوکراین، مواضع متفاوت و گاه متناقضی را در میان بازیگران بین‌المللی برانگیخت. مواضعی که طرف‌ها اتخاذ کرده‌اند اغلب با اینکه در کدام سمت آوردگاه سلطه غرب در مقابل ائتلاف در حال شکل‌گیری شرق و جنوب جهانی ایستاده‌اند تناسب دارد. به عنوان مثال سخنگویان ناتو و کاخ سفید، روز جمعه گذشته بلافاصله پس از انتشار آنچه توسط پکن «موضع چین درباره راه‌حل سیاسی برای بحران اوکراین» خوانده میشود، نقش میانجی‌گرانه پکن در این غائله را از اساس رد کردند؛ بی‌توجه به اینکه این طرح ممکن است چه ابتکارات و راه‌حل‌های تازه‌ای را برای برون‌رفت از یک بن‌بست ژئوپلیتیک ارائه کرده باشد که در حال سرایت به کل دنیا و تبدیل به یک نزاع جهانی است. یکی از نکاتی که درباره طرح مزبور جالب توجه است اینکه انتشار رسمی آن بلافاصله پس از بازگشت وانگ یی، رئیس دفتر کمیسیون روابط خارجی حزب کمونیست چین و وزیر پیشین خارجه این کشور از دیدار مهم مسکو با رئیس‌جمهور روسیه بود. شاید به همین دلیل طرف‌های غربی، طرح چین را که درست در سالگرد آغاز جنگ اوکراین ارائه شد، در هماهنگی با روسیه برمی‌شمارند و با بدبینی زائدالوصفی به این اقدام دیپلماتیک می‌نگرند. با این وجود وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانسی که همان روز جمعه (24 فوریه) با حضور رسانه‌های بین‌المللی برگزار شد، تلاش کرد تصویری واقعی و کامل از محتوا و چشم‌انداز طرح بین‌المللی اخیر دولت متبوعش ارائه دهد. او در پاسخ به پرسش‌های عمدتا مغرضانه و خصمانه نمایندگان رسانه‌های غربی حاضر نظیر فرانس‌پرس، بلومبرگ، گلوبال‌تایمز و رویترز توضیحاتی ارائه داد که نشان‌دهنده بی‌توجهی دولت‌ها و رسانه‌های متخاصم به اصل پیام پکن درباره بحران فعلی است. به گفته ونبین، این سند فقط درباره بحران اوکراین نیست بلکه دکترین شی جین پینگ، رئیس‌جمهور این کشور درباره کلیت مسائل بین‌المللی امروز شامل «۴باید»، «۴ نکته مشترک» و «۳ نقطه تفکر» است همراه با ابتکاری 6 ماده‌ای در قالب وضعیت انسانی در اوکراین. یکی از نکات جالب درباره این طرح این است که برای نخستین بار کشوری که الزاما از نظر سیاسی نزدیک به اوکراین هم نیست، موضوع بازسازی این کشور پس از جنگ را مطرح کرده است. از آنجا که آنچه از سند 12 ماده‌ای «موضع چین درباره راه‌حل سیاسی برای بحران اوکراین» در رسانه‌های کشورمان بازتاب یافته عمدتا ترجمه‌ای از واکنش‌های سیاسی منفی رسانه‌های غربی به آن بوده است، در اینجا خلاصه‌ای از ترجمه متن کامل آن را که توسط موسسه مطالعات جهان معاصر در دسترس قرار گرفته، مرور می‌کنیم. 1- محترم شمردن حقوق حاکمیت همه کشورها: قوانین بین‌المللی به رسمیت شناخته شده مانند اصول منشور ملل متحد و اهداف آن، باید به صورت جدی رعایت شود. همه کشورها، صرف‌نظر از وسعت، قدرت یا ثروت‌شان با یکدیگر برابر در نظر گرفته شوند تا عدالت بین‌المللی برقرار شود. 2- کنار گذاشتن تفکراتی که سمت و سوی جنگ سرد دارد: نمی‌توان به بهای امنیت یک کشور، امنیت کشور دیگری را به مخاطره انداخت. امنیت منطقه‌ای به صرف گسترش بلوک‌های نظامی قابل تضمین نیست. برای امنیت هر کشوری باید منافع و ملاحظات و راهکارهای امنیتی متناسب مورد توجه قرار گیرد. باید بر دیدگاه «امنیت مشترک، همه‌جانبه و مستمر» همکاری کنیم و بر نظم و امنیت طولانی‌مدت جهانی متمرکز شویم و یک ساختار امنیتی متوازن، موثر و مداوم را برای اروپا ترویج کنیم. 3- آتش‌بس: رعایت عقلانیت و خویشتن‌داری همه طرف‌ها برای جلوگیری از وخامت بیشتر یا حتی از کنترل خارج شدن بحران اوکراین و تلاش برای گفت‌وگوی بی‌واسطه این کشور با روسیه در جهت رسیدن به آتش‌بس. 4- آغاز مذاکرات صلح: حمایت چین و جامعه جهانی برای ازسرگیری گفت‌وگوی متقابل و مذاکره به عنوان تنها راهکار ممکن برای حل بحران اوکراین 5- رسیدگی به بحران‌های انسانی: از سیاسی کردن مسائل بشردوستانه جلوگیری و کریدورهایی بشردوستانه به منظور تخلیه غیرنظامیان از مناطق جنگی باز شود. 6- حفاظت از غیرنظامیان و اسیران جنگی: از حمله به غیرنظامیان و تاسیسات غیرنظامی خودداری و حقوق اولیه اسیران جنگی حفظ شود. چین از تبادل اسیران جنگی بین روسیه و اوکراین حمایت می‌کند. 7- حفظ امنیت نیروگاه‌های هسته‌ای: پایبندی به کنوانسیون‌های ایمنی هسته‌ای 8- کاهش ریسک راهبردی: پرهیز و ممانعت از تسلیحات هسته‌ای به منظور جلوگیری از جنگ هسته‌ای؛ مخالفت با توسعه و استفاده از سلاح‌های بیولوژیک و شیمیایی تحت هر شرایطی. 9- تضمین حمل‌و‌نقل مواد غذایی: اجرای کامل توافقنامه حمل‌و‌نقل غلات در دریای سیاه و ارائه «ابتکار همکاری امنیت غذایی بین‌المللی» از سوی چین 10- توقف تحریم‌های یک‌جانبه و نابرابر: مخالفت با هرگونه تحریم یک‌جانبه که توسط شورای امنیت مجاز شناخته نشده، چرا که باعث سوءاستفاده و تبعیض علیه سایر کشورها میشود. 11- اطمینان از ثبات زنجیره صنعتی و زنجیره تامین: حمایت همه‌جانبه از نظام اقتصادی موجود جهانی و مخالفت با سیاسی‌‌سازی، ابزار‌سازی و نظامی‌سازی آن 12- تشویق به اجرای عملیات بازسازی پس از جنگ: اقدام چین و جامعه بین‌المللی در این زمینه در اوکراین.