پیروز شدیم!

«پیروز» تلف شد! در میان همه خبر‌های تلخ این ماه‌ها این یکی هم به اندازه خود تلخ بود. «پیروز» قدرتمندانه خودش را در میان «تیتر‌های اول» حفظ می‌کرد، حتی درست در کنار دلار ۶۰ هزار تومانی یا اخبار تلخ مرگ و میر آدم‌ها. این از آن جهت است که «آدم‌ها خواستند به او توجه کنند.» توجه سال‌های اخیر ایرانیان به محیط زیست و حیوانات، رشک‌برانگیز است. تلف شدن «پیروز» هم اگرچه از بی‌تجربگی یا سهل‌انگاری محیط زیست بوده باشد، اما نمی‌تواند دستمایه تحقیر و سرزنش شود و بیشتر حقش آن است که به فهرست ستودنی‌های مردم و محیط‌بانان و کارشناسان محیط‌زیست اضافه شود.
نگاه انسان‌ها به حیوانات متأثر از نگاه ادیان و فیلسوفان بوده است. در ادیان ابراهیمی آزردن گربه‌ای می‌تواند شما را از بهشت دور کند و رحم آوردن بر سگی، شما را بهشتی می‌کند. در نگاه فیلسوفان غربی، اما عمدتاً خلاف این است. «توماس آکویناس» قدیس و الهی‌دان مسیحی معتقد بود که «از نظر خدا مهم نیست انسان با حیوانات چه می‌کند، چه آن‌ها را به قتل برساند، چه شکنجه کند یا زجر دهد و انسان هیچ مسئولیتی در قبال حیوانات ندارد و هر کاری با حیوانات مجاز است مگر اینکه آن کار، خود انسان را آزار دهد!»
دکارت نیز معتقد بود «حیوان رنج نمی‌کشد و لذا آدم‌ها دلیلی ندارند که از تحمیل درد و رنج بر آن‌ها مانع شوند.» دکارت می‌گفت «حیوانات مانند ساعت هستند و با تکان خوردن، صدا تولید می‌کنند!»
کانت هم حیوانات را فقط وسیله‌ای در دست انسان‌ها برای رسیدن به غایات‌شان می‌دانست و معتقد بود که «ما وظیفه‌ای در قبال حیوانات نداریم.»


رفتار مردمان غرب با حیوانات هرچه هست ملغمه‌ای از حیوان‌دوستی و حیوان‌آزاری شدید است. از تصاویر زندگی با سگ و گربه که بگذریم به شکنجه غاز‌ها در فرانسه برای بهره مندی ثروتمندان از کبد چرب حیوان به عنوان یک غذای لذیذ و گران‌قیمت می‌رسیم یا به کشتار دسته‌جمعی دلفین‌ها در جشن سنتی دانمارکی‌ها یا شکنجه گاو وحشی در اسپانیا و البته این یک فهرست طولانی است.
در ایران شاید گمان رود که حیوان‌دوستی سال‌های اخیر که نمود بیشتری دارد، از غربزدگی ریشه‌دار قرن اخیر ما برآمده است. امید است که چنین نباشد. تنها مروری بر فرهنگ غنی دینی ما درباره حیوانات، ما را از غیر بی‌نیاز می‌کند.
این مقدار از بازگشت روحیه‌ها به طبیعت و محیط‌زیست در ایران، شایسته ستایش است. «پیروز» یک نشان از پیروزی اخلاق متعالی انسان دینی است که از شکنجه، کشتن بی‌دلیل و بهره‌برداری طمع‌ورزانه از حیوانات، نهی می‌کند و حالا ایرانیان در این روحیه به جایگاه بالایی رسیده‌اند.