شب‌نشینی با مرگ در آخرین چهارشنبه سال

همه ساله نگرانی‌ها درباره اتفاق‌هایی که قرار است در چهارشنبه آخر سال رقم بخورد، پیش از رسیدن آن شب از راه می‌رسد. از زمان ورود مواد محترقه به مراسم آیینی چهارشنبه سوری، آیین مورد نظر رنگ باخته و آنچه برجای مانده‌است، رقابتی است برای نمایشی که فرجام آن به از دست رفتن جان‌ها، مجروح شدن و برجای ماندن خسارت‌ها منجر می‌شود. چند ساعت قبل از تاریک شدن هوا، کسبه دست از کار می‌کشند، پلیس، اورژانس، آتش‌نشانی و بیمارستان‌ها به حالت آماده‌باش در می‌آیند و شهر آرایش جنگی می‌گیرد؛ مثلاً سال گذشته، پس از سپری شدن شب چهارشنبه‌سوری، مشخص شد ۱۹ نفر در جریان حوادث جانشان را از دست دادند و ۲ هزار و ۸۱۷ نفر هم مجروح و روانه مراکز درمانی شدند. براساس آماری که سازمان اورژانس کشور اعلام کرد، ۱۷۱ نفر دچار قطع عضو شدند و ۸۸۰ نفر هم از ناحیه چشم مصدوم و ۸۵۰نفر نیز دچار سوختگی‌های متوسط شدند. عمده کسانی که نام‌شان میان قربانیان این شب ثبت می‌شود برای کسب هیجان یا ثبت شبی خاطره‌انگیز دست به این رفتار پرخطر زده‌اند، اما تجربه نشان داده خسارت برجای مانده، بیش از هیجان کسب شده‌است. در چنین شرایطی کم کردن بار خسارت‌ها با فروکش کردن هیجانات ممکن است، از جمله اینکه خانواده‌ها باید کنار فرزندان خود حضور داشته‌باشند. تجربه نشان می‌دهد، بودن نوجوانان و جوانان در کنار هم منجر به ایجاد رقابت بین آن‌ها برای ایجاد صدای انفجار بلندتر می‌شود که این موضوع امکان بروز حوادث را بالا می‌برد. بررسی‌ها در این‌باره نشان می‌دهد گروه‌های نوجوان ۱۱ تا ۱۶ سال و ۱۷ تا ۲۲ سال بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند، که ضرورت دارد آگاهی‌بخشی لازم برای این گروه‌های حساس از سوی خانواده یا مشاوران انجام شود تا هنگام استفاده از مواد آتش‌زا، موارد ایمنی را رعایت کنند یا به دور از چشم خانواده دست به رفتار پرخطر نزنند. تجربه همچنین نشان داده‌است برخورد‌های قهری با فرزندان و گروه‌های سنی در معرض خطر، راه به جایی نبرده و منجر به پنهان‌کاری و ساخت مواد محترقه دست‌ساز و بروز حادثه شده‌است. همچنین مشخص شده‌است که گروه‌های سنی بالاتر به دلیل درک ماهیت آسیب‌هایی که ممکن است متوجه آن‌ها شود، دست به رفتار پرخطر نمی‌زنند.
هر جا آتشی شعله‌ور می‌شود، امکان بروز حادثه هم وجود دارد، بنابراین عمل کردن به توصیه‌های ایمنی به راحتی می‌تواند از بروز یک فاجعه جلوگیری کند. گزارش‌های سازمان آتش‌نشانی نشان می‌دهد شعله‌ور کردن آتش کنار کابل‌های برق، درختان، خودرو‌های پارک شده، محیط‌های بسته یا کنار مواد قابل اشتعال، به حوادث آتش‌سوزی و بر جای ماندن خسارت منجر می‌شود. گاهی پریدن از روی آتش خصوصاً با لباس‌های بلند هم منجر به آتش گرفتن لباس یا سوختگی ناشی از پخش‌شدن آتش می‌شود. خاموش نکردن آتش بعد از ترک محل خصوصاً در نقاط پرخطر هم گاهی منجر به افروخته‌شدن آتش زیر خاکستر و گسترش آتش‌سوزی می‌شود. ساخت مواد محترقه دست‌ساز و ایجاد صدای رعب‌آور یکی از هیجانات گروه‌های در معرض خطر است. بررسی کارشناسان سازمان آتش‌نشانی نشان می‌دهد این مواد به دلیل استفاده از ترکیب شیمیایی مواد مختلف بسیار خطرناک است و در مواردی با سرایت گرمای دست هم قابلیت انفجار دارد. این مواد قدرت انفجار و اشتعال بالایی دارد و به راحتی آسیب ایجاد می‌کند، بنابراین عبور از این آسیب و آسیب‌هایی که به آن اشاره شد باید که از مسیر آگاهی‌بخشی خانواده، رسانه و ساختار‌های فرهنگی دنبال شود تا با خسارت کمتری از این شب پرخطر عبور کنیم.