روزنامه آرمان امروز
1401/12/23
غم برو شادي بيا، محنت برو روزي بيا
آرمان امروز: ايرانيان باستان آخرين روزهاي سال را که به روز عيد نوروز منتهي مي‌شد به بهانه‌هاي مختلفي نظير احترام به مردگان، دور کردن ارواح خبيثه و شانس و اتفاقات بد جشن مي‌گرفتند. جشني با آتش که دورکننده زشتي‌ها و پليدي‌ها است و انسان را پاکيزه و منزه به استقبال سال جديد مي‌فرستد.اين جشن يکي از محبوب‌ترين جشن‌هاي ايران است که هرساله مردم زيادي را به خيابان‌ها مي‌کشاند. جشني که يکي از چندين جشن «آتش» نزد آريايي‌ها بوده است. امروزه تنها جشن به ياد مانده از اين دسته، «جشن سوري»، معروف به «چهارشنبه سوري » و نيز «جشن سده» است گرچه جشن هاي آتش نزد ايرانيان تنها به همين دو جشن محدود نمي‌شده‌است.
جشن‌هايي مانند جشن « آذرگان» در نهم آذر ماه و «شهريورگان» يا «آذر جشن» نيز از ديگر جشن هاي آتش ايرانيان است چرا که آتش نزد ايرانيان قديم نماد روشني ، پاكي ، طراوت ، سازندگي ، زندگي، تندرستي و در پايان بارزترين نماد خداوند در روي زمين بود ه است. واژه «سوري» پارسي به چم (معني) «سرخ» است و چنان كه پيداست، به آتش اشاره دارد .البته «سور» در مفهوم «ميهماني» هم در فارسي به كار رفته است. بر پا داشتن آتش در اين روز نيز گونه اي گرم كردن جهان و زودودن سرما و پژمردگي و بدي از تن بوده است .
در گذشته جشن هاي آتش كاملا حالت جادويي داشته و بسيار بدوي بوده است . چگونگي اين جشن ، همساني و مانندگي‌هاي فراواني به جشن سده دارد.
پژوهشگران معاصر از جشن چهارشنبه‌سوري مي‌گويند
استاد پورداود در اثر معروف خود «آناهيتا» درباره جشن چهارشنبه سوري مي‌نويسد: «آتش‌افروزي ايرانيان در پيشاني نوروز از آيين‌هاي ديرين است. شک نيست که افتادن اين آتش‌افروزي به شب آخرين چهارشنبه سال، پس از اسلام رسم شده است. چه ايرانيان شنبه و آدينه نداشته‌اند. روز چهارشنبه يا يوم الاربعاء نزد عرب‌ها روز شوم و نحسي است. اين است که ايرانيان آيين آتش‌افروزي پايان سال خود را به شب آخرين چهارشنبه انداختند تا پيش آمد سال نو از آسيب روز پليدي چون چهارشنبه برکنار ماند.»
درباره ديرينگي و قدمت جشن چهارشنبه سوري ديدگاه‌هاي گوناگوني وجود دارد. عده‌اي از پژوهشگران آن را از جشن‌هاي ملي و باستاني ايرانيان دانسته و برخي ديگر براين باورند که ايرانيان اين جشن را به دليل گذر سياوش از آتش برپا مي‌کردند. هاشم رضي، ايرانشناس سرشناس در کتاب «جشن‌هاي آتش» از زنده‌ياد ذبيح بهروز نقل مي‌کند که «جشن‌هاي چهارشنبه سوري، يادگار و بازمانده از گذر سياوش از آتش است که البته آن يک مراسم کهن و سنتي براي اثبات بي گناهي موسوم به "ور" يا "ورنگه" يعني آزمايش ايزدي بوده است.» اين پژوهشگر در بخشي ديگر از اين کتاب بيان مي‌کند که ايرانيان باستان براي زنده نگه داشتن نام و ياد سياوش و براي پشتيباني از پاک دامني‌اش اين مراسم را به جا مي‌آوردند و در اين‌باره مي‌نويسد: «آثار و علايم اندکي که از اين جريان تاريخي برجاي مانده نشان مي‌دهند که سياوش در پايان سال ثابت 1013 پيش از ميلاد که برابر با روز چهارشنبه بوده به دستور افراسياب کشته شده و يک روز پس از کشته شدن سياوش، فرزند وي - کيخسرو- در روز پنجشنبه يکم فروردين ماه سال 1012 پيش از ميلاد تاريخ مبنا در توران متولد مي‌شود و چون در آيين زرتشتي مراسم سوگواري در رثاي مردگان جايز نيست، پارسيان زرتشتي در آخرين شب چهارشنبه پايان سال از آتش مي‌گذشته‌اند.»
حسين محمدي، مولف «جشن‌هاي ايران باستان» معتقد است: «اعراب چهارشنبه را نحس مي‌دانستند و ايرانيان جهت عدم پيروي از دستورات اعراب در نحسي اين روز چهارشنبه آخر سال را جشن مي‌گرفتند و به شادي مي‌پرداختند.»
پريدن از روي آتش در چهارشنبه سوري
شواهد و قرائن نيز نشان مي‌دهد که اين جشن، پيشينه بسيار کهني دارد و قدمت آن حتي به دوران قبل از ظهور مذهب زرتشت در ايران برمي‌گردد. در واقع همان طور که اشاره شد در ايران باستان هفته وجود نداشت و زمان برگزاري چهارشنبه سوري در فاصله 10 روز پاياني سال بود؛ تا اينکه ظاهرا اين جشن در قرون اوليه اسلامي در روز چهارشنبه آخر سال تثبيت مي‌شود و از آن براي رفع نحسي و بلا استفاده مي‌شود. آتش‌افروزي بر بام خانه‌ها، آخرين مراسم از آيين‌هاي روزهاي پايان سال يا گاهنبار پنجه است که بر اساس آن، افرادي به نام آتش‌افروزان چند روز پيش از نوروز به شهرها و روستاها مي‌رفتند تا پيام‌آور اين جشن اهورايي باشند.
اين زنان و مردان هنرمند براي شادي و سرگرمي مردم به اجراي نمايش‌هاي خياباني، سرود و آواز و... مي‌پرداختند. علاوه بر اين، از هفت روز قبل از فرارسيدن سال نو تا روز چهاردهم نوروز، هم‌زمان با تاريکي هوا شروع به روشن‌کردن آتش در نقاط مختلف شهر و روستا مي‌کردند. اين آتش، نمادي از نور و دوستي و مهر بود و هدف از اين آتش‌افروزي، برگرداندن نيروي نيکي به مردم بود تا بتوانند بر غم و افسردگي غلبه کنند.
آتش بازي در چهارشنبه آخر سال
مراسمي موسوم به «دِرندِز» يا «دياراندآراج» در 14 فوريه (25 بهمن) توسط ارمني‌هاي ايران برگزار مي‌شود که شبيه به چهارشنبه سوري است و شامل پريدن از روي آتش مي‌شود. با اين وجود متاسفانه چهارشنبه سوري در سال‌هاي اخير دچار تغيير و تحولاتي شده است و امروزه شاهد استفاده از مواد منفجره و صداهاي وحشتناک انفجار در گوشه‌وکنار شهر هستيم .
به‌غير از سوزاندن کاغذ و زباله به‌جاي بوته و چوب که زحمت مضاعفي را براي پاکبانان به وجود مي‌آورد؛ صداهاي مهيبي از انفجار مواد محترقه شنيده مي‌شود که علاوه بر ايجاد آلودگي صوتي، آسيب‌هاي جسمي زيادي به مردم وارد مي‌کند.
اين رسم ديرينه که در گذشته عاملي براي دورهمي خانواده‌ها و مردم محل بود، حالا مايه رعب و وحشت مردم شده است و عواقبي نظير سوختگي‌هاي شديد يا حتي مرگ را به‌همراه دارد. همچنين طبق يافته‌هاي پژوهشي، تمام آيين‌هايي که مردم ايران بر پا مي‌داشتند و همچنان برخي از آن‌ها به قوت خود باقي هستند، با خرد و منش نياکان ما درآميخته بودند و اعتقاد به پروردگار، نبرد با اهريمن و اميد به زندگي در آن‌ها گنجانده شده بود. رفتار خشونت‌آميز اين روزهاي جامعه در ايام چهارشنبه سوري در پيشينه هيچ يک از اين آيين‌ها به چشم نمي‌خورد.
سایر اخبار این روزنامه
باید کشورهای مورد تحریم آمریکا این حربه را از بین ببرند
چهارشنبه‌سوری نماد شرک و کفر نیست
الهام،« شلتاق» نکن
زجری که مردم از اینترنت می کشند
ریاض میزبان آشتی کنان خلیج فارس
غم برو شادي بيا، محنت برو روزي بيا
میرسلیم: نمی‌دانم فرزندم چگونه آزاد شد!
الاغ چهره اول اسکار2023
جان ارزان محیط بانان
خط و نشان یک ماهه لبنیاتی‌ها برای مردم
باید کشورهای مورد تحریم آمریکا این حربه را از بین ببرند
قانون شهرداری تهران متعلق به دوران مصدق است
