روایت آقا فرامرز از مردان آهنین

 چند روز قبل تصویری از فرامرز خود نگاه داور برنامه «مردان آهنین» با موی سفید و ظاهری که مثل همیشه نبود در فضای مجازی منتشر شد که واکنش های زیادی را به دنبال داشت. انگار توقع نداشتیم آقا فرامرز را با موی سفید و نگاه خسته ببینیم. موی سفیدی که گذر سال ها را به رخ همه ما کشید. این تصویر ما را به گذشته برد، به وقتی که خودنگاه با برنامه «مردان آهنین» یا همان خودمانی‌اش «قوی ترین مردان» پای ثابت تلویزیون در ایام نوروز بود. برنامه‌ای که از سال 77 با رویکرد سرگرمی‌محوری شروع به‌کار کرد. در دوره‌های اول لازم نبود حتماً ورزشکار حرفه‌ای از رشته‌هایی مثل وزنه‌برداری قدرتی و... به مسابقات بیاید اما کم کم با جدی شدن برنامه و نزدیک شدنش به استانداردهای جهانی، بیشتر شرکت کنندگان، افراد فعال در رشته پاورلیفتینگ بودند. مسابقات در ظاهر جذاب اما در واقع پرحاشیه شد. نظارتی روی دوپینگ در این مسابقات نبود. داوری همیشه حرف و حدیث داشت و هر‌قدر هم در برنامه روی روح ورزش و اخلاق مانور داده می‌شد اما اختلاف و حتی تقابل در پشت پرده آن به چشم می‌آمد. شرکت در این برنامه از یک نظر برای همه فعالان در این رشته مهم بود؛ با دیده شدن در این مسابقات فرصت تاسیس باشگاه، کسب درآمد و داشتن شاگرد بیشتر برای‌شان فراهم و همین باعث می‌شد نتیجه، محوریت کار باشد. کم کم حاشیه‌های دیگری مثل درگیری خارج از زمان مسابقات و... به گوش رسید. حجم حاشیه‌ها چنان بالا گرفت که از سال 91 فقط یک بار در سال 97 شاهد پخش این برنامه بودیم.. پربازدید شدن تصویری از فرامرز خودنگاه بهانه خوبی بود تا هم احوال او را بپرسیم و ببینیم این روزها در چه حال است، هم مروری بر حاشیه‌های قدیمی این مسابقات داشته باشیم.
فرامرز خودنگاه: من پیر نشدم که!
گفت‌و‌گو با داور مسابقه‌های نوروزی «مردان آهنین» درباره احتمال ساخت دوباره این برنامه، این که این روزها چه می‌کند و ...
مجید حسین‌زاده |  روزنامه‌نگار

به‌تازگی تصویر یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین چهره‌های تلویزیونی کشورمان که فقط او را در برنامه‌های نوروزی می‌دیدیم، در شبکه‌های اجتماعی جنجالی شده است. عکسی که آیدین خطایی از قهرمانان پرورش اندام و مجری مسابقه تلویزیونی «تهمتن» شبکه نسیم از خود و فرامرز خودنگاه، داور این مسابقات به اشتراک گذاشت، در فضای‌مجازی دست به دست می‌شود. بسیاری از کاربران شبکه‌های‌اجتماعی به موهای سفید و بدنی که دیگر مثل قدیم ورزیده و آماده به نظر نمی‌رسد، واکنش نشان دادند و مثلا کاربری نوشته: «تو دیگه پیر نشو». به همین بهانه با او تماس گرفتیم تا از حال‌و‌احوال این روزهایش با خبر شویم و یادی کنیم از خاطراتش با برنامه مردان آهنین؛ هرچند او گفت که تمایلی به صحبت درباره آن برنامه ندارد.
در آن عکس به‌دلیل فوت دامادمان عزادار بودم
در ابتدای این گفت‌و‌گو به او می‌گویم به‌تازگی عکسی از شما منتشر شده که واکنش‌های زیادی از سمت مردم داشته است و همه گفته اند: «آقا فرامرز پیر نشو». او در این باره می‌گوید: «بله، آن عکس را دیدم. مربوط به زمانی است که دامادمان فوت کرده و عزادار بودیم. چند روزی رفته بودم عسلویه و در آن عکس، حالم خوب نبود، تازه یک هفته از فوت دامادمان گذشته بود. من مجبور بودم به‌خاطر مردم بروم و در یک برنامه در عسلویه شرکت کنم که این عکس را که عکس خوبی هم نبود، یکهو از من گرفتند و بازتاب زیادی داشت. اما واقعا آن‌طوری نشدم که شما در عکس می‌بینید یعنی من آن‌قدر هم پیر نشدم بابا. سن و سال من در آن عکس، بزرگ‌نمایی شده است.»
شاید یک برنامه جدید بسازیم اما مردان آهنین، نه
خودنگاه، متولد ۱۳۴۵ است و در نخستین دوره مسابقات مردان آهنین ۳۲ سال و در آخرین برنامه ۵۲ سال داشت. او درباره برنامه مردان آهنین می‌گوید: «اگر اجازه دهید درباره مردان آهنین صحبت نکنیم. همان‌طور که می‌دانید نخستین دوره مسابقه مردان آهنین سال ۱۳۷۷ و آخرین دوره آن هم سال ۱۳۹۷ برگزار شد». از او می پرسم سال پیش گفته بودید که احتمال دارد سری جدید مردان آهنین در نوروز 1401 ساخته شود اما این اتفاق نیفتاد. دلیلش چه بود؟ می‌گوید: «الان داریم یک برنامه جدید می‌سازیم البته هم نام آن برنامه فرق می‌کند و همه نوع مسابقه، یک مسابقه دیگر است. البته هنوز دقیقش معلوم نیست و نمی‌توانم درباره جزئیاتش چیزی بگویم ولی مردان آهنین نیست.»
درگیر ساخت یک مجتمع ورزشی هستم
خودنگاه یکی از چهره‌های شناخته شده رقابت های مردان آهنین بود که در چند سال پخش تلویزیونی آن در کسوت داوری فعالیت داشت. از او می‌پرسم که این روزها، چه کار می‌کند که این‌طور پاسخ می‌دهد: «حقیقتا الان دارم یک مجتمع ورزشی با پول شخصی خودم برای این مملکت و جوانان عزیز کشورم درست می‌کنم و می‌سازم. فعلا درگیر این ماجرا هستم و اجرای برنامه ندارم. این اتفاق یعنی هم کارآفرینی می‌شود، هم اشتغال ایجاد می‌شود و هم 2 تا 3 هزار نفر در آن می‌توانند ورزش کنند و این حس خیلی خوبی به من خواهد داد.»
داوری‌ها 100 درصد سالم و کارشناسی شده بود
اگر یادتان باشد برنامه مردان آهنین شامل بخش‌های قدرتی و سرعتی مثل لیفت، پرس سرشانه، ایستایی، کنده‌های نردبانی، حمل گاری و چمدان و ... بود که از شبکه ۳ پخش می شد. از خودنگاه درباره اعتراض‌ها به داوری‌ها در این مسابقه می‌پرسم که بعد از این همه سال باز هم بعضی ورزشکاران به آن انتقاد دارند. به طور مشخص از او می‌پرسم که آیا از نظر خودش داوری‌ها سالم بوده است یا نه که می‌گوید: «بله، صد در صد سالم و دقیق بوده. نه تنها سالم که حرفه‌ای و کارشناسی شده هم بوده است.»
اعتراضات به داوری‌ها، یک مسئله‌ای است بین خودمان
به او می‌گویم اما «مجتبی ملکی» که سه بار نایب قهرمان مسابقه مردان آهنین شده، گفته: «فشار مسابقات و برخی ناداوری‌ها، پشت صحنه مسابقات را به شدت تحت تاثیر قرار داده بود و آن چه جلوی دوربین رخ می‌داد متفاوت از حواشی آن در پشت صحنه بود.» خودنگاه در این باره هم می‌گوید: «مجتبی هم رفیق ماست، پسر خوبی است، ورزشکار خوبی هم هست، دوست من هم هست، من هم خیلی دوستش دارد. به خودم هم گفته که به داوری‌ها اعتراض داشته ولی این مسئله یک چیزی بین ماست و خودمان باید آن را حل و سوءتفاهم‌ها را برطرف کنیم.»
با هیچ‌کدام از مردان آهنین ارتباط صمیمی ندارم
حسین و محراب فاطمی، رضا قرایی، مسلم دارابی، مرحوم روح‌ا... داداشی و ... ؛ از داور مسابقه نوروزی مردان آهنین می‌پرسم با کدام یک از ورزشکارهایی که در این مسابقه شرکت می‌کردند، هم اکنون ارتباط صمیمی‌تری دارید؟ او می‌گوید: «من تقریبا با خیلی از آن‌ها ارتباط دارم، کم و بیش همدیگر را می‌بینیم ولی ارتباط نزدیک و صمیمی با هیچ‌کدام‌شان ندارم. دورادور هوای‌شان را دارم، گاهی به بعضی‌های‌شان زنگ می‌زنم و حال‌شان را می‌پرسم و ... . اما این که ارتباط صمیمی داشته باشیم، نه، با هیچ کدام.»
سعی می‌کنم دوباره برای اجرا برگردم
به او می‌گویم شما جزو شخصیت‌هایی هستید که با این‌که سال‌هاست دیگر برنامه‌ای در تلویزیون ندارید، اما همچنان فراموش‌نشده و محبوب هستید. درباره دلایل این محبوبیت می‌گوید: «ما برای مردم زندگی می‌کنیم، به عشق مردم تلاش می‌کنیم و برای خودمان نیستیم. این لطف شما و مردم به من است. مردم از برنامه مردان‌آهنین خیلی خوش‌شان آمد. ان‌شاءا... سعی می کنم دوباره بیایم و برنامه اجرا کنم.»
نوروز امسال در کنار خانواده هستم
از او درباره این که برنامه‌اش برای عید نوروز امسال چیست و سال تحویل کجا خواهد بود، می‌پرسم که می‌گوید: «همان‌طور که می‌دانید ما عیدها همیشه درگیر مسابقات و ساخت برنامه برای مردم بودیم. آن موقع‌ها، سال تحویل را در حال ضبط برنامه بودیم اما الان در کنار خانواده هستم، چند سالی است که هنگام سال تحویل‌ به همراه خانواده هستم.» او درباره برنامه تهمتن شبکه نسیم هم می‌گوید: «تهمتن را یکی دو بار دیدم. مردم باید کیفیت آن را تشخیص دهند و من هم  فقط چند قسمتی از آن را تماشا کردم.»
تا 90 سالگی می‌توانید بدنسازی کنید
«ان‌شاءا... همه در سال جدید شروع به ورزش کنند چون ورزش برای تندرستی خیلی خوب است.» او درباره این که آیا ورزش بدنسازی را هم به جوانان توصیه می‌کند یا نه، می‌گوید: «ورزش که قطعا خوب است، بدنسازی هم خوب است اما کسی که حرفه‌ای کار می‌کند، باید زندگی‌اش را روی آن بگذارد و این سبک‌زندگی سخت است. اما برای سلامتی، بدنسازی یکی از بهترین رشته‌هاست و شما تا 90سالگی هم می توانید بدنسازی کنید. در پایان، سال خوبی را برای همه شما آرزو دارم.»
 
«مردان آهنین» الان در چه حالی هستند؟
هرچند بهانه پرونده امروز ما «فرامرز خودنگاه» بود، داوری که ربطی به حاشیه‌های این مسابقات نداشت، اما اسم «مردان آهنین» با حاشیه گره خورده. برنامه‌ای که هرچند از سال 77 شکل گرفت، اما به‌شکل حرفه‌ای و خاصش از سال 83 تا 91 پخش شد و سال 97 هم یک مقطع کوتاه ادامه پیدا کرد. سال 83 را پرحاشیه‌ترین دوره مسابقات می‌دانند، زمانی که اختلاف و حاشیه حین مسابقات هم بالا گرفت. اولین چهره شاخص آن مسابقات محراب فاطمی بود، قهرمان چند دوره این مسابقات بعد از شناخته شدن به کارهای ساختمانی مشغول شد. برادرش با نجات جان یک کودک که از روی پشت‌بام به پایین پرت شد، دوباره مطرح شد. اما هر سه برادر الان روزگار بی‌حاشیه‌ای را می‌گذرانند. محراب که یک مقطع کوتاه در کنار خودنگاه داوری را هم تجربه کرد سال‌ها بعد ادعا کرد در این مسابقات استفاده از استروئید و دوپینگ زیاد بوده و مصرف همین مواد غیرمجاز علت اصلی این بوده که ورزشکاران نتوانند روی هیجانات‌شان کنترلی داشته باشند. از بین برادران قرایی هم که 4 برادر بودند، رضا 3 بار قهرمان شد و بعد هم سراغ رستوران‌داری رفت. برادران قرایی کُری‌‌خوانی سنگینی با برادران فاطمی داشتند و حتی معتقد بودند برادران فاطمی در یک دوره از جزئیات بخش های مسابقه با خبر بودند و حتی قبل از همه در لوکیشن مسابقات تمرین کرده‌اند. یکی از این برادران حاشیه هایی داشت که در نوع خودش عجیب و تلخ بود اما شخصیت جالب مسابقات مجتبی ملکی بود که مدتی مسئول کمیته پاورلیفتینگ فدراسیون شد، دنبال تحصیل رفت و حدود 6 سال قبل رکورد جهانی پاور لیفتینگ را هم جابه‌جا کرد. مجتبی در 19 سالگی نایب قهرمان شد و در یک دوره به داوری اعتراض زیادی داشت، اما این‌روزها شخصیتش متفاوت از قبل است. چهره شاخص دیگر مسابقات روح ا... داداشی بود، کسی‌که در 30 سالگی و بعد از قهرمانی در مسابقات با ضربه چاقو به قتل رسید. اخبار مربوط به قتل داداشی در آن زمان مورد توجه رسانه‌ها بود. گمانه‌زنی‌های زیادی درباره علت و قوع قتل وجود داشت و تصویر تلخی هم از او بعد از فوت منتشر شد. داداشی خودش بی‌حاشیه بود اما فوتش زمینه جمع شدن مسابقات را فراهم کرد. بین شرکت‌کنندگان افراد زیادی بودند که حاشیه‌های فراوانی داشتند. به‌طور مثال اردیبهشت سال 90 یکی از چهره‌های معروف مسابقات به‌نام الف دوستش را به‌خاطر اختلاف مالی به‌قتل رساند و بعد هم به خارج از کشور رفت. هنوز هم بعد از این همه سال از او خبری نیست. از طرفی خود ورزشکاران این رشته معتقد بودند حاشیه در فوتبال هم هست و نباید روی این اتفاقات در «مردان آهنین» خیلی مانور داد. با این‌حال حواشی فوتبال در زمین رخ می‌دهد و بعد از بازی هم به‌طور معمول در حد دور دور با خودرو یا اشکال دیگری شاهد حاشیه‌های فوتبالی‌ها هستیم اما جنس حاشیه‌های هرچند معدود مردان آهنین بسیار متفاوت‌تر از فوتبالی‌ها بود و کار را به‌جایی رساند که این مسابقات به‌رغم پرمخاطب بودن به‌خصوص برای جوانان و نوجوانان دیگر پخش نشد.


 
پاورلیفتینگ؛ ورزش مردان آهنین
محوریت مسابقات «قوی ترین مردان» ورزش پاورلیفتینگ بود که به طور گذرا به آن می‌پردازیم

شاید در باشگاه ها دیده باشید که یکی از ورزشکاران هالتر را با تعداد زیادی صفحه‌ ۲۰کیلوگرمی، سنگین و وقتی آن را از زمین بلند می‌کند، میله هالتر از دو طرف خم می‌شود. ورزشکار با همان هالتر سنگین تمرین اسکوات‌ انجام می‌دهد و شما از دیدن این تمرین شگفت‌زده می‌شوید. این تمرین مربوط به پاورلیفتینگ است. پاورلیفتینگ یا وزنه‌برداری قدرتی یکی از رشته‌های ورزشی قدرتی است که شباهت‌هایی با ورزش وزنه‌برداری دارد. هر دو شامل بلندکردن وزنه در سه مرحله هستند که به ترتیب شامل سه حرکت اسکوات، ددلیفت و پرس سینه است. پاورلیفتینگ می‌تواند با تجهیزات یا بدون تجهیزات اجرا شود. معمولا برای تقویت در این رشته ورزشی و افزایش قدرت، از وزنه‌های آزاد مثل هالتر و دمبل استفاده می شود و حرکات پرسی مانند پرس سرشانه، پرس سینه و... به علاوه تمرینات چند مفصلی اهمیت ویژه‌ای دارد. بیشتر شرکت کنندگان در مسابقات «مردان آهنین» در این رشته فعال بودند برای همین در ادامه به معرفی اش می پردازیم.پاورلیفتینگ سبک بدون تجهیزات به عنوان پاورلیفتینگ «کلاسیک» شناخته می‌شود. در صورتی که از تجهیزات مخصوص استفاده شود، پاورلیفتینگ با لوازم «equipped» نامیده می‌شود. این تجهیزات شامل سوت اسکوات، سوت سینه و زانوبند است. پاورلیفتینگ دارای سبک‌های مختلف است اما معتبرترین سبک که مورد تایید «وادا» و «ای‌اوسی» است، سبک IPF (مخفف فدراسیون بین‌المللی پاورلیفتینگ) است.
فرق پاورلیفتینگ با بدنسازی و وزنه‌برداری
بدنسازی به منظور افزایش حجم عضلات و تقارن و زیبایی‌ اندام انجام می‌شود. پاورلیفتینگ برای دستیابی به بیشترین قدرت ممکن در اجرای ددلیفت، اسکوات و پرس سینه است و وزنه‌برداری شامل بالای سر بردن سنگین‌ترین وزنه‌های ممکن در قالب اجرای حرکت‌های دوضرب و یک‌ضرب است.
مسابقات پاورلیفتینگ
مسابقه به این صورت برگزار می‌شود که هر شرکت‌کننده می‌تواند هر یک از حرکت‌ها (ددلیفت، پرس سینه و اسکات) را سه بار انجام دهد و بهترین وزنه جابه‌جا شده در هر یک از لیفت‌ها به عنوان وزنه‌ای که در مجموع حساب می‌شود برای ورزشکار منظور می‌شود. وزن، جنسیت و گروه سنی در مسابقات و جوایز آن متفاوت است. اگر دو ورزشکار به مجموع یکسانی برسند، ورزشکاری مقام بالاتر دارد که وزن سبک‌تری داشته باشد.
فواید و مضرات انجام پاورلیفتینگ
پاورلیفتینگ هم تمرینات هوازی و هم تمرینات قدرتی را شامل می‌شود. به همین سبب هم باعث چربی‌سوزی و هم عضله‌سازی می‌شود. انجام پاورلیفتینگ میزان مقاومت بدن را بالا می برد و در نتیجه توانایی ورزش کردن در فرد افزایش می‌یابد. ورزش وزنه‌برداری قدرتی همانند دیگر ورزش‌های قدرتی باعث سلامت اسکلت بدن و در نهایت مبارزه با پوکی استخوان می‌شود. با این حال اگر تمرینات پاورلیفتینگ و کار با وزنه طبق برنامه، متناسب با توان و شرایط بدنی و با مشورت مربیان انجام نشود، ممکن است آسیب جدی به مفاصل و عضلات وارد کند. بدن به زمانی برای استراحت نیاز دارد تا خود را از نو بسازد، عضلات رشد کند و توانایی‌های قدرتی افزایش پیدا کند. به همین دلیل استراحت و ریکاوری برای بدنسازان و پاورلیفترها بسیار مهم است.
برگرفته از سایت بیتوته