آیت‌الله رفسنجانی: تفکر امام(ره) تأکید بر فقیر ماندن نبود

آرمان امروز: مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني، در بخشي از يک مصاحبه که براي اولين جماران آن را منتشر کرده است با اشاره به سبک زندگي امام راحل، مي گويد: «تفکر ايشان تأکيد بر فقير ماندن نبود. البته در قرآن هم تعاريف زيادي از فقراست. سرزنش اشراف هم در قرآن آمده است.
 در صورتي که اشرافي‌گري با توسعه کار تفاوت دارد. هر انساني مي‌تواند مالک باشد و خوي اشرافي‌گري نداشته باشد. قرآن اين را مي‌خواهد. از منابع اسلامي اين را مي‌فهميم. من اين مسائل را در خطبه‌هاي نماز جمعه توضيح دادم. اسلام از لحاظ مقدار دارايي هيچ محدوديتي براي انسانها قرار نداد. حتي قرآن در مورد طلاق زنها مي‌گويد: «اگر گنجي را هم مهريه زنانتان کرده باشيد، حق نداريد پس بگيريد.» البته از لحاظ مصرف بايد توجه داشت که اسراف حرام است و اشرافي‌گري بد است. حالاتي را صوفيان در زندگي مسلمانان درست کردند که با روح اسلام سازگار نيست. مي‌توانيد مباحثه امام صادق(ع) با صوفيان زمان خودشان را بخوانيد که در اصول کافي و خيلي از کتابها آمده است. آن منطق اسلام است.
وقتي حضرت علي(ع) از دنيا رفتند، قرض‌هايي داشتند که امام حسن(ع) يکي از مزارع ايشان را براي پرداخت قرض‌هايشان 500 هزار دينار فروختند. توجه داشته باشيد که هر دينار به اندازه يک مثقال طلاي الان است. وقتي ديد باز هم قرض پرداخت نشد، مزرعه ديگري را به قيمت 200 هزار دينار فروخت. يا منزل امام علي(ع) در مدينه را تقسيم کردند که سه منزل شد که بين وراث ايشان تقسيم شد. اين‌گونه نيست که اسلام با دارايي مخالف باشد. حضرت علي(ع) يک زاهد واقعي بود که هيچ عشقي به دنيا و ثروت نداشت، ولي کار مي‌کرد. مي‌خواهم بگويم نبايد يک سخن امام را ملاک عمل مسلمانان قرار دهيم. اگر اين‌گونه باشد، پس دنياي اسلام هميشه بايد فقير بماند. در روايات ما آمده است که ابوذر خيلي فقير بود.
همين ابوذر مي‌گويد: «اذا اقبل الفقر الي بلد قال له الکفر خذني معک، هر جا فقر رفت، کفر هم همراهش مي‌رود.» من اين بحث‌ها را در نماز جمعه باز کردم. منظور من اين است که مردم وقتي به اين مجموعه مراجعه مي‌کنند، مجموعه‌اي از مطالب را در موضوعات متنوع بخوانند. چون آن‌قدر کتاب‌خوان نيستند که براي هر موضوع، يک کتاب بخوانند. خوب است، ولي مطمئن باشيد مردم ما اگر بتوانند، مي‌روند سرمايه جمع مي‌کنند.


چون در ذات خود سرمايه داري را متضاد اسلام نمي‌دانند. امام در يک سخنراني در عيد سال 62 فرمودند: «سعادت‌مند آنهايي بودند که در کوخ ها بودند، آنهايي که در کاخ‌ها هستند، سعادت‌مند نيستند. وقتي خوي زمين خواري، باغداري و کاخ داري در بين مردم باشد، اين اسباب مي‌شود که انحطاط اخلاقي حاصل شود. آن اشخاصي که اين فلسفه و فقه ما را به غنا رساندند، کاخ نشين‌ها نبودند، کوخ نشين‌ها بودند.»