روزنامه آرمان امروز
1402/01/21
زلزله 8 ریشتری تهران؛ واقعیت یا شایعه؟
آرمان امروز: حميد رضا خالدي - پيش بيني زلزله گرچه از لحاظ علمي کاملا رد شد ه و امکان پذير نيست اما، در طول تاريخ کم نبوده اند انسان هايي که مدعي بودند مي توانند اين پديده طبيعي را پيش بيني کنند.چند سال قبل فردي در مشهد مدعي شده بود که تاکنون نه تنها بسياري از زلزله هاي ايران و کشورهاي همسايه را پيش بيني کرده که مي تواند زلزله هاي آتي را نيز پيش بيني کند. وي همچنين مدعي بود که مسئولان و متوليان مربوطه نيز گرچه نتوانسته اند پيش بيني هايش را تکذيب کنند، اما در عين حال حاضر نيستند که اين توانمندي را نيز تاييد نمايند.
فرانک هوگربيتس، يکي ديگر از چهره‌هاي مشهور فضاي مجازي است که با توييت‌هاي بحث‌برانگيزش درباره زلزله شهرت بسيار دارد. او مدعي است که در زمينه ارتباط بين هم‌ترازي اجرام آسماني با فعاليت لرزه‌اي در زمين پژوهش مي‌کند و ادعاهايش بر اساس اين پژوهش‌هاست. زلزله شديد ترکيه شايد مهمترين پيش بيني وي در يک دهه گذشته باشد.
بالاخره انتشار اخبار جنجالي مربوط به پيش بيني هاي زلزله کار دست هوگربيتس داد و در اواخر اسفند ماه سال گذشته، فيسبوک اکانت هاي فرانک هوگربيتس هلندي، مدعي جنجالي پيش بيني زلزله را بست.
فيس بوک بر اساس آنچه انتشار محتواي دروغ قلمداد کرده، اکانت رسمي اين زلزله شناس هلندي را که بلافاصله پس از زلزله روز ششم فوريه معروف شد، بسته‌است. او متهم است که با ترويج شبه علم باعث دلهره بين مردم مي‌شود. اين مدعي پيش بيني زلزله در اکانت هاي خود که پس از زلزله ميليوني شده اند، در روزهاي پس از فاجعه انساني در ترکيه ادعاهايي براي زلزله در نقاطي ديگر از دنيا کرده و مي گويد زلزله‌ها را با روش مقارنه هندسي نجومي پيش بيني مي کند.
ادعايي که در هيچ ژورنال علمي به اثبات نرسيده است. به همين دليل هم هست که فيسبوک اکانت هاي اين مرد هلندي را بسته اما او با انتقاد از اين تصميم که پيشتر درباره افراد مختلفي چون دونالد ترامپ هم اجرايي شده‌است، در توييتر خود نوشته:« با بستن پيج رسمي من، شايعاتي را به نام جعلي و در اکانت هاي جعلي از من منتشر مي کنند که اين تبعات سخت تري دارد.»
وي ادامه داد: ما سال‌ها در فيسبوک فعاليت مي‌کرديم و پيش‌بيني هايي در خصوص زلزله ارائه مي‌کرديم؛ اولين پيش بيني يا مي‌توان گفت هشدار من در فيسبوک در 20 آوريل 2015، چند روز قبل از زلزله نپال بود. اکنون، ناگهان حساب فيسبوک من غيرفعال شده است و صفحات من بروزرساني نمي‌شود.
هوگربيتس در ادامه اين سلسله توئيت ها نوشت: به نظر مي‌رسه، طي يک اقدام سريع از طرف فيسبوک و پس از اعتراض صورت گرفته، حساب کاربري من بازيابي شده‌است. به نظر مي‌رسد که هشتگ "diedsuddenly" توسط فيسبوک سانسور شده‌است. فکر نمي‌کنم نيازي به توضيح باشه که چرا من دو سال پيش فيسبوک را ترک کردم! زلزله اي شديد در رشته کوه هاي هندوکش بار ديگر نام هوگربيتس ستاره شناس هلندي که براي پيش بيني زلزله ترکيه معروف شده است سر زبان ها انداخته است. او چندي قبل نيز گفته بود به خاطر مقارنه سياران روزهاي پاياني ماه مارچ احتمال زلزله را بالا مي برد. او درباره زلزله افغانستان و پاکستان نوشته است ، اين زلزله 6.5 درجه در مقياس ريشتر بوده و سخت ترين تکانش به 7.2 درجه در مقياس ريشتر هم نمي توانسته رسيده باشد. او البته نوشته است منتظر اتفاقات تکميلي درباره زلزله است . در حقيقت به باور هوگربيتس هم‌ترازي زمين با ديگر سياره‌ها جاذبه‌اي کافي براي ايجاد زمين‌لرزه در زمين ايجاد مي‌کند. او در توييتي تازه درباره نقطه‌اي در جنوب کاليفرنيا نوشته است: «در اين منطقه اغلب زلزله‌هاي بزرگ روي نمي‌دهد. البته تعدادي از پيش بيني هاي هانهشتم دسامبر 1812 زلزله‌اي 7.5 ريشتري پس از تقارب دو اتصال سياره‌اي هنگام ماه کامل رخ داد. دو هفته پس از آن نيز دومين زمين‌لرزه بزرگ به قدرت 7 ريشتر در فراساحل به وقوع پيوست.»
اين توييت به نوعي دفاع هوگربيتس از ارتباط هم‌ترازي زمين و ديگر سياره با وقوع زلزله‌هاي بزرگ است.
طرفداران ايراني هوگربيتس
اين پژوهشگر هلندي اما از حدود يک هفته پيش به شدت مورد توجه ايراني ها قرار گرفت. يعني در زمانيکه در مطلبي اعلام کرد که بخش هاي وسيعي از ايران طي يکي – دو هفته آينده – زلزله اي 8 ريشتري را تجربه خواهند کرد. وي حتي پا را اين نيز فراتر گذاشته و نقشه اي از ايران را منتشر کرد که در آن نواري پهن و صورتي رنگ از شمال غرب کشور به جنوب شرق کشيده شده بود و هوگربيتس مدعي بود که در زلزله 8 ريشتري در اين محدوده رخ خواهد داد.
همچنين وقتي يکي از کاربري درباره ايران از او در توئيتر پرسيد، هوگربيتس پاسخ داد: «چند روز قبل پيش از اين نوسانات جوي بر فراز ايران مشاهده شد. اين مي‌تواند نشانه‌اي از يک رويداد لرزه‌اي در آينده در منطقه باشد.» مهدي زارع، استاد دانشگاه زلزله شناسي و رئيس مرکز پيش بيني زلزله نيز با در گفت و گو با «آرمان امروز» ضمن تاکيد براينکه تاکنون هيچ يک از مجامع بين المللي، پيش بيني ها و اظهارات هوگربيتس را جدي نگرفته و آن را تاييد نکرده اند گفت: اين فرد تاکنون پيش بيني هاي زيادي کرده است که اکثر آنها محقق نشده است اما شانس آورده و در مورد زلزله بزرگ 6 فوريه ترکيه، پيش بيني اش درست از آب درآمده و حالا از همين قبل به شهرت رسيده و حرف هايش بين مردم طرفدار پيدا کرده است. وي مي افزايد: اين فرد در واقع کارمند يک مرکز رصدي است که پيش بيني هايش براساس رصدهاي اجرام سماوي است. من تمام اظهارات وي را مطالعه يا گوش داده ام. مثلا وي مي گويد تقارن اورانوس با نپتون يا ساير سيارات مي تواند باعث شود تا زلزله در فلان نقطه رخ بدهد. در واقع از هندسه سيارات براي پيش بيني کمک مي گيرد.
زارع با ذکر اينکه خود ما نيز در ايران روي پيش بيني زلزله از طريق اجرام آسماني کار کرده ايم گفت: نتايج مطالعات ما فقط نشان مي دهد که احتمال بروز زلزله هاي شديد در ايران، در اواسط و اوايل ماههاي قمري بيشتر است کمااينکه اکثر زلزله هاي بزرگ کشور نيز در همين زمان ها رخ داده است. يعني فقط بازه زماني زا تا حدودي مشخص مي کند ولي نمي توان گفت که در ساير زمان ها زلزله اي رخ نمي دهد يا اينکه از روي بررسي اجرام آسماني حدس زد که زلزله کجا رخ مي دهد. اما آيا تغييرات شديد اخير آب و هواي ايران مي تواند نشانه اي باشد از بروز زلزله اي شديد در کشورمان؟ سوالي که زارع در پاسخ به آن مي گويد: اصلا چنين چيزي ملاک علمي ندارد. تغييرات اقليمي زماني موثر است که مثلا بعد از يک دوره بارش هاي شديد چند ماهه، به يکباره بارش ها قطع شود يا چند دهه خشکسالي شديد در جايي وجود داشته باشد.
اينها مي تواند احتمال وقوع زلزله را افزايش دهد. اما اينکه بگوييم بادها و طوفان هاي شديد نشانه هايي از وقوع زلزله است، همانطور که گفتم اصلا ملاک علمي ندارد. البته ممکن است زلزله اي هم رخ دهد، ولي اين ارتباطي به باد و طوفان ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
اتحاد منطقه ای کلید خورد
زن نباید در معرض دید مهمان باشد
علی‌اف باید به آغوش ایران بازگردد
هر که در این سرای درآید، نانش دهید
خانه‌تکانی دولت ادامه دارد، میر‌کاظمی هم رفت
حذف «پایداری‌چی‌ها» و «نواصولگرایان» با تشدید اختلافات
قیمت خودرو پرکشید
زنگ خطر ابتلا به مالاریا به صدا درآمد
زلزله 8 ریشتری تهران؛ واقعیت یا شایعه؟
گام بلند «مرد سایه‌ها» برای رسیدن به بهارستان
مردی که بر بام کعبه اذان گفت
