روزنامه خراسان
1402/02/06
رونق صادرات خراسان رضوی در واپسین ماه‌های 1401
مسعود حمیدی/ داده های گمرک کشور نشان می‌دهد به رغم این که تراز تجاری استان در سال 1401 نسبت به 1400 کاهش عقبگرد داشته و رویه‌ها همچنان به نفع واردات سنگینی می‌کند، اما در نیمه دوم سال حجم تجارت استان در مقایسه با نیمه اول سال 50 درصد افزایش داشته است و به نوعی سیاست‌های تجاری در نیمه دوم سال عقب‌ماندگی نیمه اول را جبران کرد. به گزارش خراسان رضوی، تجارت استان تا پیش از بحران کرونا یعنی تا سال 98 روند مطلوبی داشته و تا 2.2 میلیارد دلار نیز در گمرکات استان کالا به کشورهای مبدأ صادر شد، اما با بروز بحران کرونا در سال‌های 99 و 1400 وضعیت صادرات به دلیل مسائل سیاسی و پروتکل‌های بهداشتی کشورهای مبدأ و بسته شدن برخی مرزها مانند مرز ترکمنستان و تحولات کشور افغانستان با رکود مواجه شد. در مقابل به دلیل نیازهای کشور از یک سو و سیاست‌های ارزی دولت از سوی دیگر شاهد روند رو به رشد واردات به کشور و به تبع آن در استان خراسان رضوی بودیم. سال 1401 با خروج کشور و استان از بحران کرونا شاهد جان گرفتن تجارت بودیم، با این حال به دلیل برخی سیاست‌ها و موانع صادرات مانند سیاست‌های ارزی، تحریم و امکان پذیر نبودن انجام مبادلات دلاری با کشورهای هدف در شش ماه اول سال گذشته وضعیت تجارت خارجی استان مطلوب نبوده و در شش ماه دوم سال شاهد رونق صادرات بودیم. کاهش صادرات داده‌های گمرک کشور درباره تجارت 12 ماهه سال 1401 نشان می‌دهد در سال گذشته مجموع صادرات ثبت شده در گمرکات استان خراسان رضوی معادل یک میلیارد و 409 میلیون دلار و به لحاظ وزنی صادرات استان 2.289 میلیون تن بوده است که در مقایسه با 12 ماهه سال 1400 که به لحاظ ارزش دلاری یک میلیارد و 416 میلیون دلار بوده، صادرات استان حدود 5 میلیون دلار در سال 1401 کاهش داشته است و به لحاظ تناژی نیز شاهد کاهش حدود 400 هزار تنی صادرات بودیم که این مسئله بیشتر متأثر از افت شدید صادرات استان در شش ماه نخست سال گذشته بوده است و در شش ماه دوم سال گذشته تا حد زیادی این عقب‌ماندگی جبران شد، با این حال نسبت به سال 1400 حجم صادرات استان کاهش داشته است. افزایش واردات اما به لحاظ واردات به دلایلی که پیشتر در گزارش‌های تحلیلی به آن پرداخته‌ایم، شاهد رونق گرفتن واردات کالا به استان در سال گذشته بودیم. به طوری که داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در 12 ماهه سال گذشته بیش از 275 هزار تن کالا به ارزش حدود 644 میلیون دلار وارد استان شده است. درحالی که در 12 ماهه سال 1400 حدود 226 هزار تن کالا به ارزش 576 میلیون دلار وارد استان شده است. یعنی در سال گذشته واردات استان 86 میلیون دلار و حدود 12 درصد بیشتر از سال 1400 بوده ولی به لحاظ تناژی شاهد کاهش وزنی کالاهای وارداتی استان در سال گذشته بودیم. خروجی وضعیت صادرات و واردات استان را باید در تراز تجاری دید. بر اساس داده‌های گمرک کشور، تراز تجاری استان به لحاظ ارزش دلاری در سال 1401 مثبت 765 میلیون دلار و در سال 1400 نیز مثبت 840 میلیون دلار بوده است یعنی تراز تجاری استان در سال گذشته به‌رغم مثبت بودن که امری طبیعی است حدود 90 میلیون دلار عقبگرد داشته است. کاهش 65 میلیون دلاری صادرات به افغانستان دلیل عمده کاهش صادرات استان در سال گذشته در مقایسه با سال 1400 را می‌توان در صادرات به کشور افغانستان جست وجو کرد. به طوری که بعد از تحولات داخلی این کشور از ابتدای سال گذشته شاهد کاهش قابل‌توجه صادرات ایران به این کشور بودیم. در حالی که چندین سال است که کشور ایران به‌عنوان شریک اول تجاری کشور افغانستان شناخته میشود و گاهی صادرات به این کشور تا 2 میلیارد دلار در سال هم رسیده است، اما در سال 1401 به خصوص در نیمه اول سال تا 60 درصد هم کاهش صادرات به این کشور را تجربه کردیم و در نیمه دوم سال با پیگیری‌ها و مذاکرات انجام شده این وضعیت تا حدی بهبود پیدا کرد. در همین زمینه ، ریز داده‌های گمرک کشور را استخراج کردیم که بر اساس آن در سال 1401 کل صادرات استان به کشور افغانستان حدود 850 هزار تن کالا به ارزش 492 میلیون دلار بوده درحالی که در سال 1400 حجم صادرات استان به کشور افغانستان بیش از یک‌میلیون تن کالا به ارزش حدود 557 میلیون دلار بوده است و این موضوع بیانگر کاهش حدود 65 میلیون دلاری صادرات به این کشور در سال 1401 است. سال‌هاست که مسئله جلوگیری از صادرات مواد خام یا خام فروشی در کشور و استان خراسان رضوی مطرح است و به نوعی پاشنه آشیل تجارت استان شده بود، به طوری که در برهه‌ای صادرات مواد معدنی و سنگ به کشورهای مقصد مانند چین اعتراضات زیادی را به وجود آورده بود و طی چند سال گذشته قوانین مختلفی مدون شد تا جلوی خام فروشی و صادرات مواد معدنی اولیه گرفته شود. به طوری که ارزش تناژی کالاهای صادراتی استان طی چند دهه گذشته از حدود 1500 دلار به کمتر از هزار دلار رسیده و در مقابل ارزش تناژی کالاهای وارداتی استان در این چند دهه به بیش از 2هزار دلار رسیده است که دلیل اصلی آن صادرات مواد معدنی خام مانند سیمان، گچ و فلزات سنگین از استان بود و در مقابل بخش عمده واردات استان مواد شیمیایی و لوازم مدرن مانند موبایل بوده است که به لحاظ وزنی سبک بوده اند ولی به لحاظ ارزش دلاری قیمت بالایی داشته‌اند. افزایش ارزش دلاری کالاهای صادراتی شاید بتوان نقطه عطف صادرات استان در سال گذشته را در ارزش دلاری کالاهای صادراتی جست وجو کرد. با تحلیل داده‌های گمرک کشور مشخص شد ارزش هر تن کالای صادراتی استان در سال 1401 معادل 644 دلار بوده درحالی که در سال 1400 ارزش هر تن کالای صادراتی استان معادل 458 دلار بوده است. اگرچه این تغییر را باید مثبت تلقی کرد، اما نباید سیاست‌های ارزی دولت و تغییرات نرخ ارز را در این مسئله بی‌تأثیر دانست. از طرف دیگر ارزش هر تن کالای وارداتی استان در سال 1401 معادل 2345 دلار بوده اما در سال 1400 ارزش هر تن کالای وارداتی بیش از 2529 دلار بوده است. یعنی علاوه بر این که ارزش تناژی کالاهای صادراتی استان رشد داشته ،ارزش تناژی کالاهای وارداتی استان نیز کاهش داشته است. شاید به همین دلیل است که طی دو ماه گذشته مسئولان استان مدعی بوده‌اند تا حد زیادی جلوی صادرات مواد خام از استان را گرفته‌اند. افزایش 50 درصدی صادرات در نیمه دوم سال داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد صادرات استان در نیمه اول سال وضعیت مطلوبی نداشته است و کل صادرات استان در شش ماهه سال گذشته حدود 561 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال 1400 کاهش قابل تأملی داشته است ،اما در نیمه دوم سال با بهبود شرایط صادرات به خصوص گسترش تعامل با کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان شاهد بهبود وضعیت بودیم. به طوری که در نیمه دوم سال گذشته صادرات استان 847 میلیون دلار یعنی 50 درصد بیشتر از شش ماه اول سال بوده است و روند صادرات به کشور افغانستان نیز مؤید این موضوع است. کاهش صادرات به کشورهای آسیای مرکزی هرچند در نیمه دوم سال گذشته شاهد بهبود وضعیت تجارت خارجی استان بودیم، اما به نظر می‌رسد هنوز در حوزه صادرات به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان شرایط به وضعیت قبل بازنگشته است به طوری که داده‌های گمرک نشان می‌دهد حجم صادرات کالا به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان در سال 1400 بیش از 2.2 میلیون تن به ارزش حدود یک میلیارد دلار بوده که بیش از 70 درصد صادرات استان را دربر می‌گرفت، اما در سال 1401 کل صادرات استان به این کشورها حدود 1.83 میلیون تن به ارزش حدود 950 میلیون دلار بوده است. مواد معدنی بالاترین سهم صادرات استان در 1401 اما سؤالی که مطرح میشود این است که کدام گروه‌های کالایی بر اساس تعرفه گمرکی بالاترین سهم را در صادرات استان در سال گذشته داشته‌اند؟ همان‌طور که می‌توان در جدول ذیل ملاحظه کرد بالاترین سهم صادرات استان در سال 1401 مربوط به گروه کالاهای مواد معدنی شامل نمک، گوگرد، خاک و سنگ، گچ، آهک ، سیمان،سنگ فلز، جوش و خاکستر، سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آن‌ها، مواد قیری و موم‌های معدنی است که بیش از 468 میلیون دلار از صادرات استان را به خود اختصاص داده‌اند. بیش از 90درصد صادرات استان به این 6 گروه کالایی تعلق می گیرد. موبایل ،صدرنشین واردات استان داده‌های گمرک کشور نشان می‌دهد در 12 ماهه سال گذشته حدود 145 میلیون دلار ارز برای واردات موبایل به استان صرف شده که حدود 23 درصد کل واردات استان را در بر می گیرد و مواد شیمیایی و پنبه حلاجی نشده و قطعات و ماشین‌آلات الکترونیکی نیز از جمله عمده کالاهای وارداتی استان در سال گذشته بود.
سایر اخبار این روزنامه
سامان‌دهی آبکوه، فقط 10 درصد در 13 سال!
«نون خ» در حسرت تکرار موفقیت سابق
رونق صادرات خراسان رضوی در واپسین ماه‌های 1401
زیرپوست وساطت صهیونیست ها در سودان
جزئیات اقدامات قضایی در پرونده «مژده»
اقتصاد در دوراهی نسخه های جوانان و جنجال موسپیدها!
نسخه رهایی از تله تورم
اگر بایدن بماند - اگر ترامپ بیاید
طارمی در تالار مشاهیر، تن لرزان موسیقی و چالش حرفه‌ای‌های مافیا
پیکاپ تاگا، خشن اما جذاب
حمایت های نصفه نیمه قانون جوانی جمعیت
آغوش طناب دار برای مرد هوسران!
سکه‌های 25 تومانی جادویی می‌شوند!
چالش سن آقای رئیس جمهور
