روزنامه آرمان امروز
1402/02/07
انتخابات دگرگون ساز؛ گره های دیپلماسی را باز می‌کند
آرمان امروز-رضا پورحسين: با نگاهي به تاريخچه روابط بين الملل ايران در چهار دهه گذشته، شاهد هستيم که رابطه اي مستقيم ميان ميزان مشارکت مردم در انتخابات و قدرت اثرگذاري در عرصه بين الملل وجود داشته است. در 5 بهمن 1358 نخستين انتخابات رياست جمهوري در کشور برگزار شد که در اين انتخابات که 68 درصد واجدين شرايط شرکت کردند و در مجموع 14 ميليون و 152 هزار و 887 راي به صندوق‌ها ريخته و «ابوالحسن بني صدر» با 10 ميليون راي به عنوان اولين رئيس‌جمهوري ايران انتخاب شد. پشتيباني مردم از نظام با انتخاب رئيس‌جمهوري مشخص، دست مسئولان را براي مانور در عرصه سياست خارجي باز کرد. تکرار اين تجربه در نخستين انتخابات مجلس شوراي اسلامي و ديگر انتخابات برگزار شده قدرت هاي بين المللي را به اين نتيجه رساند که براي از ميان برداشتن جمهوري اسلامي روي مردم ايران نمي‌توانند حساب کنند. اقتضاي شرايط جنگ، ديپلماسي را مهجورتر از هميشه کرده بود و در هشت سال دوران جنگ ايران و عراق، اقدامات ديپلماتيک مسئولان در تامين مايحتاج مردم و سلاح براي ادامه دفاع از کشور با وجود تحريم هاي شديد جهاني بود. پايان يافتن جنگ در ايران مصادف با چند اتفاق بزرگ بود که يکي از آن ها پنجمين دوره انتخابات رياست جمهوري در سال 68، که «علي اکبر هاشمي رفسنجاني را از مجموع 16 ميليون و 452 هزار و 677 راي ماخوذه با کسب 15 ميليون راي رئيس‌جمهور ايران کرد. دولت سازندگي مرحوم هاشمي آغاز دوران ديپلماسي با جهان براي رها شدن ازحجم ويراني‌هاي جنگ با پشتوانه مردمي بود. مردم در ششمين دوره انتخابات رياست جمهوري بازهم با ميزان مشارکت 64 درصد آيت‌الله هاشمي را به عنوان رئيس‌جمهوري انتخاب کردند تا بتواند برنامه سازندگي خود را با تکيه بر توان داخلي و ديپلماسي خارج به اتمام برساند.نقطه عطف در انتخابات ايران اما در سال 76 رقم خورد و در حالي که تصور بسياري دلسردي مردم از نظام ايران بود اما انتخابات با مشارکت بسيار بالايي برگزار شد. در آن روزها 20 ميليون راي ريخته شده به نفع «سيدمحمد خاتمي» و مشارکت 84 درصدي در انتخابات، کتاب حمايت مردم را از نظام ورق زد. به پشتوانه اين راي مردمي خاتمي راه گفت‌وگو با جهان را در پيش گرفت. در بسياري از مجامع جهاني حاضر شد و سخنانش به نمايندگي از مردم ايران در دنيا شنيده شد. بسياري از سوتفاهمات ايجاد شده در روابط خارجي ايران کم‌رنگ‌تر شد و صلح‌طلبي ايرانيان بيشتر مورد توجه قرار گرفت. حمله عجيب اسامه بن‌لادن به برج‌هاي دوقلو در شهريور سال 80 مي‌توانست با وجود ديوانه‌بازي هاي «جرج دبيلو بوش» آغازگر جنگ تازه‌اي براي ايران باشد اما دولت دوم خاتمي به پشتوانه 21 ميليون راي مردم توانست سايه جنگ را از سر ايران دور کند. پس از آن روزهاي روشن، محمود احمدي‌نژاد در تير ماه سال 84 با مشارکت 60 درصدي مردم به پاستور راه يافت اما در عرصه ديپلماسي راهي متفاوت از سلف خود برگزيد، چندان به عرف بين‌الملل پايبند نماند و اظهارات او درباره برخي وقايع تاريخي موجب شد مواضعي عليه ايران در برخي مجامع جهاني اتخاذ شود. انتخابات 88 و اعتراضات پس از آن با وجود آنکه احمدي نژاد را بار ديگر رئيس‌جمهور کرد اما ميزان مشارکت مردم پس از آن در انتخابات کاسته شد. در همين دوران هم بيشترين ميزان قطعنامه‌هاي تحريمي عليه ايران صادر و اجرا شد.
صندوق‌هاي راي در نظام جمهوري اسلامي بار ديگر در سال 92 حضور پررنگ مردم را به خود ديد و حسن روحاني با شعار رابطه با جهان توانست با 18 ميليون راي و ميزان مشارکت 72 درصدي رئيس‌جمهور ايران شود. جهان با اين راي پيام مردم ايران را شنيد، برجام به عنوان سندي براي برداشته شدن تحريم‌هاي کمرشکن عليه ايران مورد توافق کشورهاي قدرتمند جهان قرار گرفت.
گشايش‌هاي ايجاد شده در زندگي مردم و دور شدن سايه جنگ و تحريم از سر ايران، بار ديگر اعتماد مردم به روحاني را موجب شد و او در سال 96 هم با 23 ميليون راي و مشارکت 73 درصدي مردم در انتخابات براي بهتر شدن رابطه با کشورهاي جهان کوشيد و به دليل همين راي بالا هم قدرت‌هاي جهان پشت ميز مذاکره نشستند و قرارداد امضا کردند. هرچند زياده‌خواهي‌هاي ترامپ اجراي اين سند را ناکام گذاشت و تحريم‌هاي شديدتري را عليه ايران بازگرداند اما دست کم اکنون بسياري در عرصه روابط بين‌الملل مي‌دانند که ايران در داستان برجام تمام‌قد پاي تعهدات خود ايستاد و آنکه قواعد بازي را برهم زد رئيس‌جمهوري آمريکا بود. قاسم محبعلي، ديپلمات پيشين ايراني در خصوص رابطه انتخابات دگرگون ساز و تاثير ميزان مشارکت مردم بر روابط بين الملل مي گويد: در جامعه بين المللي انتخاباتي مورد پذيرش قرار مي گيرد که منصفانه و به صورت آزاد برگزار شود. در اين ميان مشارکت نيز نقشي تعيين کننده دارد و هر چه ميزان مشارکت در انتخابات بيشتر باشد، جايگاه بين المللي ارتقا پيدا مي کند. وي افزود: بايد توجه داشت که مشارکت جنبه هاي متفاوتي دارد و بايد تمامي جوانب آن مورد توجه قرار گيرد تا انتخابات جايگاه بين المللي کشور را تقويت کند. اين بدان معناست که تمامي افراد امکان حضور در انتخابات بدون هيچ گزينشي را داشته باشند و اين مردم باشند که رئيس دولت را انتخاب کنند. در چنين فضايي است که سطح گسترده اي از مردم فارغ از نژاد، دين و مذهب مي توانند در انتخابات مشارکت داشته باشند و دولتي با پشتوانه مردمي روي کار آورند.
محبعلي ادامه داد: بايد توجه داشت که در موضوع تاثير انتخابات بر روابط بين الملل دو مولفه وجود دارد. نخست اين که انتخابات از سوي مجامع بين المللي به رسميت شناخته شود و دوم اين که با مشارکت بالا انجام شود. امروز کشورهايي نظير سوئد، سوئيس، فنلاند و دانمارک چنين تجربه موفقي داشته اند و با برگزاري انتخابات آزاد توانسته اند مسير توسعه را به خوبي طي کنند. مديرکل پيشين خاورميانه وزارت خارجه خاطرنشان کرد: ما در دوم خرداد 76 اين مساله را تجربه کرده ايم و در حالي که کشور در وضعيت قرمز قرار داشت، يک انتخابات دگرگون ساز برگزار شد و چهره اي متفاوت روي کار آمد که سبب شد تا جايگاه بين المللي ايران تقويت شود. امروز نيز اگر به دنبال تقويت جايگاه بين المللي کشور هستيم بايد در همان مسير حرکت کنيم. حسن بهشتي پور، تحليلگر ارشد روابط بين الملل نيز بر اين باور است که ميزان مشارکت در انتخابات با تقويت جايگاه بين المللي رابطه اي مستقيم دارد. وي در اين خصوص مي گويد: انتخابات مظهري از حکومت مردمي است و اگر انتخابات به درستي برگزار شود، سيگنال قدرتمندي به جهان مي دهد که در کشور يک حکومت با پشتوانه مردم وجود دارد و نمي توان به آن فشار زيادي وارد کرد. بي شک برگزاري يک انتخابات آزاد چهره ايران را در عرصه بين المللي مثبت نشان مي دهد و اتهام زني ها بر کشور متوقف مي شود.
بهشتي پور تصريح کرد: امروز شاهد هستيم که کشورهاي جهان هزينه هاي زيادي انجام مي دهند تا مردم در انتخابات مشارکت حداکثري داشته باشند و چهره کشور خود را ديد ديگران پاک نگه دارند. انتخابات فرصت بي نظيري است که اگر به درستي از آن استفاده شود، مي تواندکشور را از زير فشار خارج کند.
امروز جنبه هاي مختلف ديپلماسي و روابط بين الملل به انتخابات وابسته است و اين مولفه بايد به صورت جدي مورد توجه قرار گيرد. امروز يکي از پرونده هاي مهم ايران مذاکره با غرب است و شک نکنيد که اگر انتخابات آزاد و دگرگون ساز برگزار شود و ميزان مشارکت مردم در انتخابات بيشتر شود، راحت تر مي توان با غرب وارد مذاکره شد و پرونده رفع تحريم ها و برجام را به سرانجام رساند. در اين ميان رقابتي بودن انتخابات نيز مهم است و صرفا ميزان مشارکت مهم نيست. ما در شوروي و عراق و کره شمالي نيز شاهد ميزان مشارکت بالا بوديم اما انتخابات آن ها هيچ گاه آزاد نبود و مورد پذيرش جامعه بين المللي قرار نمي گرفت.
سایر اخبار این روزنامه
ابهام بر سر مبادله زندانی با بلژیک
«انتخابات دگرگون‌ساز»؛ فرصتی برای تازه گردانی
انتخاباتِ دگرگون ساز
امکان پیش بینی زلزله هوگربیتس
ساعت 4 عصر
«انتخابات دگرگون‌ساز»؛ فرصتی برای تازه گردانی
انتخابات دگرگون ساز؛ گره های دیپلماسی را باز می‌کند
تاثیر انتخابات دگرگون سازبر اقتصاد
چرا رتبه ۲۲ اقتصاد ایران محسوس نیست؟
اجماع دموکرات ها روی «بایدن»
فقر فرهنگی در روستای میلیاردی پایتخت!
انتخاباتِ دگرگون ساز
واکنش وزارت بهداشت درباره صادرات سرم آلوده به عراق
امام خمینی در دوره اول انتخابات مجلس به چه کسانی رای داد
