روزنامه خراسان
1402/02/13
کم‌توجهی به مدارس دولتی بی‌عدالتی محض است
رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح دیروز در دیدار شمار زیادی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور، معلمان را پرورش‌دهندگان جواهر قیمتی «نسل نوجوان و جوان» و معماران آینده کشور خواندند و با تبیین بایدها و نبایدهای مهم نظام آموزش و پرورش گفتند: نظام در مقابل توقعات خود از معلمان، باید در قبال مشکلات مختلف آن ها، حقیقتا احساس مسئولیت کند.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، ایشان جامعه معلمان را از بهترین و شریف‌ترین قشرهای کشور دانستند و با سپاس از زحمات این مجاهدان بردبار و سخت‌کوش و متعهد در همه شهرها و روستاهای کشور افزودند: ارزش و اهمیت پرورش نسلی آگاه، عالم، اهل فکر و منطق، مومن، با اراده و «برخوردار از اخلاق اسلامی و تعهدات ملی» برای ساختن آینده کشور، با هیچ کار دیگری قابل مقایسه نیست.
مطهری نمونه یک معلم حقیقی و کامل
رهبر انقلاب با گرامی‌داشت یاد استاد شهید مطهری به عنوان نمونه یک «معلم حقیقی و کامل» و توصیه به معلمان برای بهره‌گیری از آثار ایشان، حدود 5 هزار معلم شهید را جلوه‌‌ای از سربلندی جامعه معلمان در آزمون‌های گوناگون 45 سال اخیر برشمردند و افزودند: معلمان عزیز، فرزندان ملت را همان گونه که برای فرزند خود آرزو دارند، «خوشبخت، سربلند، عاقل، باسواد و برخوردار از رفتار احترام‌برانگیز» بار بیاورند که این مهم، علاوه بر درس دادن، با رفتار و کردار معلمان تحقق خواهد یافت.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای، تشویق دانش‌آموزان به حضور در مراکز برکت‌آفرین از جمله مساجد و هیئت‌ها را توقعی دیگر از معلمان بیان کردند و گفتند: حضور دانش‌آموزان در مدارس، علاوه بر یادگیری برکات دیگری دارد که از روش‌های مجازی قابل تحقق نیست؛ ضمن این که روند آموزش و پرورش از کرونا، فتنه‌ها، اغتشاشات و ایجاد ناامنی در خیابان‌ها و برخی مسائل دیگر ضربه خورده است.
ضرورت احیای احساس هویت ایرانی- اسلامی و شخصیت ملی
رهبر انقلاب زنده کردن احساس «هویت ایرانی- اسلامی و شخصیت ملی» در نوجوانان و جوانان باهوش کشور را وظیفه‌ای اساسی دانستند و گفتند: در این روند، مسئله زبان فارسی، پرچم کشور و احساس عزت و افتخار به ایرانی بودن مهم است که البته این مسائل با توصیه و حرف حاصل نمی‌شود، بلکه باید مفاخر و سوابق فرهنگی، علمی و تاریخی را به دانش‌آموز تعلیم حقیقی داد.
ایشان پس از بیان توقعات از معلمان، احساس مسئولیت همه‌جانبه حاکمیت در قبال جامعه معلمان را ضرورتی واقعی دانستند و گفتند: معیشت معلمان خیلی مهم است اما مشکلات معلمان فقط معیشتی نیست و دایره گسترده‌ای دارد که مهارت‌آموزی، تجربه‌آموزی و رسیدگی به دانشگاه فرهنگیان از جمله آن هاست.
پیشرفت بدون نقش آموزش و پرورش ممکن نیست
رهبر انقلاب درباب مسائل اصلی آموزش و پرورش، عبور از گردنه‌های دشوار پیشرفت همه‌جانبه کشور را بدون کمک و ایفای نقش آموزش و پرورش غیرممکن دانستند و با تأکید بر اهمیت درک جایگاه عظیم این مجموعه در نظام مدیریتی کشور، افزودند: خطای راهبردی برخی مسئولان گذشته این بود که متأسفانه قدر و عظمت و قدرت تأثیرگذاری آموزش و پرورش را نمی‌دانستند و به این مجموعه به عنوان مزاحم و مصرف‌کننده بی‌فایده بودجه نگاه می‌کردند.
مشکلات امروز وجود نداشت اگر...
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای با اشاره به اتفاق‌نظر بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان بر محور بودن مدرسه برای گره‌گشایی از مشکلات کشور، افزودند: همان گونه که این متخصصان می‌گویند، اگر در 20 سال قبل به موضوع مدرسه رسیدگی کرده بودیم امروز بسیاری از مشکلات وجود نداشت؛ بنابراین چاره کار در برنامه‌ریزی صحیح و همت جدی برای اصلاح مدرسه است و همه مسئولان، تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران و آحاد مردم باید اهمیت حیاتی دستگاه آموزش و پرورش را درک کنند.
انتقاد از بی ثباتی در آموزش و پرورش
رهبرانقلاب با انتقاد از بی‌ثباتی در مدیریت آموزش و پرورش گفتند: دستگاه به این عظمت با تغییر مداوم وزیر، ضربه می‌خورد؛ به خصوص این که تغییر وزیر گاهی تغییر معاونان، مدیران میانی و حتی مدیران مدارس را هم در پی دارد.
«ضرورت انطباق ساختار، محتوا و نظام درسی آموزش و پرورش با نیازهای کشور» نکته مهم دیگری بود که رهبر انقلاب با تأکید بر آن گفتند: کشور به همان اندازه که به نیروی متفکر و دانشمند احتیاج دارد به نیروی ماهر کار هم نیازمند است،اما آیا اکنون نسبت متعادلی بین آموزش‌های رایج در دبیرستان‌ها با آموزش‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای برقرار است؟ و دالان عبور از مدرسه و دبیرستان برای رسیدن به دانشگاه و نحوه توزیع منابع انسانی در بخش‌های مختلف کشور، مسیری درست است؟
آموزش و پرورش کنونی نیازمند تجدیدنظر است
حضرت آیت ا... خامنه‌ای، مسئولان را به تأمل و تجدیدنظر درباره مسیر کنونی آموزش و ارزیابی میزان بهره‌وری آن برای کشور فراخواندند و افزودند: سیاست اصلی آموزش و پرورش باید آموزش علم نافع و تأمین نیازهای امروز و فردای کشور باشد.
خصوصی سازی آموزش و پرورش؛ هرگز
ایشان با اشاره به برخی دیدگاه ها درباره خصوصی سازی آموزش و پرورش، گفتند: این فکر وجود داشته در بعضی از مسئولان کشور در گذشته که ما بیاییم آموزش و پرورش را از دولت جدا کنیم. بدهیم دست بخش های خصوصی بروند، این خرج سنگین و این بودجه سنگین را از دوش آموزش و پرورش برداریم. دستشان درد نکند، برای نابود کردن کشور فکر خوبی است این. رهبر انقلاب ادامه دادند: شأن تعلیم و تربیت شأن دولتی است. هیچ نظامی نمی تواند این شأن را از خودش دور کند، قابل تفکیک نیست از نظام. تربیت و تعلیم کشور به عهده نظام حاکم بر این کشور است. در همه دنیا همین جور است. یک مواردی یک استثناهایی دارد مثل همین مدارس به اصطلاح غیرانتفاعی که حالا در کشور وجود دارد. این ها موارد استثنایی است. قانون اساسی ما هم که این را به صراحت بیان کرده. بنابراین مسئله برون‌سپاری معنی ندارد. این شأن دستگاه حاکم قابل واگذاری نیست.
کم توجهی به مدارس دولتی بی عدالتی محض است
ایشان در بخش دیگری از سخنانشان، به ضرورت کیفیت بخشی به مدارس دولتی هم اشاره و خاطرنشان کردند: نباید جوری باشد در کشور که وقتی گفته میشود مدرسه دولتی اولین چیزی که مقابل انسان نقش می بندد، ضعف مدرسه است. وقتی به مدرسه دولتی کم اعتنایی کنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالی‌اش آن قدر نبود که بتواند در مدرسه‌ای که شهریه می گیرد ثبت نام کند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ یعنی کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد . این بی‌عدالتی محض است و به هیچ وجه قابل قبول نیست.
سند تحول به روزرسانی شود
«سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» موضوع اساسی دیگری بود که رهبر انقلاب در خصوص آن پنج توصیه خطاب به مسئولان بیان کردند: «اول، سند تحول به صورت مستمر تکمیل و به روزرسانی شود». «دوم، از سند تحول حمایت قاطع و به اجرای آن کمک شود». «سوم، برای سند تحول که سندی متقن و خوب است بدیل و رقیبی درست نشود». «چهارم، نقشه راه دقیق اجرای سند تحول از ستاد تا مدارس تهیه و در دولت و مجلس از آن حمایت شود» و «پنجم، در نقشه راه، شاخص‌های قابل اندازه‌گیری معین شود که بر اساس آن ها پیشرفت اجرای سند دایماً رصد شود».
موضوع دیگری از نظام مسائل اصلی آموزش و پرورش که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای به آن پرداختند، مسئله سرنوشت‌ساز «جذب معلم» بود.
غصه کمبود معلم
ایشان با اشاره به کمبود معلم به علت نبود پیش‌بینی‌های درست در گذشته، گفتند: معلمان زیادی در سراسر کشور از جان مایه می‌گذارند، اما همچنان با کمبود معلم متعهد و کارآمد روبه رو هستیم که راه حل آن، تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر روی تقویت زیرساخت ها و ظرفیت های دستگاه های تربیت معلم به خصوص دانشگاه فرهنگیان و همچنین استفاده از معلمان مجرّب، مؤمن و قدیمی است. رهبر انقلاب، رصد شایستگی‌های حرفه‌ای و عمومی معلم در طول دوران خدمت و اکتفا نکردن به گزینش‌های بدو خدمت را نیز ضروری دانستند و گفتند: ضوابط گزینش نباید کم رنگ شود.
ضرورت جذابیت و به روز بودن کتاب ها
«تألیف جذاب، به‌روز و مبتکرانه کتاب‌های درسی» ضرورت دیگری بود که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای درباره آن گفتند: کتاب‌های درسی در همه رشته‌ها به‌گونه‌ای باشد که یادگیری آن ها نسل جوان را سر شوق بیاورد.
ایشان،«گنجاندن مفاهیم اسلامی و معرفی مفاخر اسلامی و ایرانی و سرآمدان دانش و اکتشافات علمی در تاریخ ایران» را از جمله کارهای لازم در به‌روز کردن کتاب‌های درسی و متناسب با تغییر زمانه برشمردند و خاطرنشان کردند: منظور برخی افراد از تغییر زمانه، تغییر اصول است در حالی که اصولی مانند عدالت، انصاف و محبت هیچ‌گاه تغییر نمی‌کند بلکه روبناهایی همچون شیوه‌های نگارش و بیان، تغییرپذیر هستند.توصیه پایانی رهبر انقلاب در این دیدار، اهتمام به امور پرورشی در مدارس بود که با قدردانی از توجه به این موضوع در ستاد آموزش و پرورش، گفتند: البته اهتمام به امور پرورشی باید در مدارس نیز امتداد داشته باشد، اما اکنون اثر چندانی از آن مشاهده نمی‌شود و مدارس زیادی مسئول پرورشی ندارند البته کار پرورشی هم باید به‌گونه‌ای جذاب باشد که بچه‌ها را فراری ندهد.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای با تأکید بر تعیین تکلیف هر چه سریع‌تر مدیریت آموزش و پرورش برای پیشبرد قاطع و بهتر امور در این دستگاه، گفتند: ما به آینده آموزش و پرورش و کارهای بزرگ معلمان محترم امیدوار هستیم.
در ابتدای این دیدار آقای صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش، گزارشی از فعالیت‌های سال گذشته و برنامه‌های پیش‌روی این وزارتخانه بیان کرد.
اجرایی‌سازی سند تحول، تکمیل مراحل اجرایی قانون رتبه‌بندی، به سازی کتاب های درسی و گسترش آموزش‌های کاربردی، به‌روزرسانی نظام پرورشی برای هویت و سبک زندگی دانش‌آموزان، تعیین تکلیف بازماندگان از تحصیل، افزایش کیفیت مدارس دولتی، کنکور اختصاصی تربیت معلم و همچنین تأسیس پردیس اختصاصی تربیت «معلم پرورشی» از محورهای گزارش سرپرست وزارت آموزش و پرورش بود.
دردی که شد زخم عمیق ؛مدارس کم کیفیت دولتی
رهبر انقلاب در بیانات روز معلم، در کنار مطالب متعدد درباره آموزش و پرورش به نقد خصوصیسازی این نهاد پرداختند و مجدد بر مسئله کیفیت بخشی مدارس دولتی تصریح کردند. ما بر این دو موضوع ذرهبین انداختیم و با یکی از وزرای سابق هم کلام شدیم
غفوریان-درد و غصه قدیمی کم کیفیتی و عدم توجه کافی به «مدارس دولتی» که می توان به جرئت گفت، این درد امروز به زخمی عمیق تبدیل شده، بخش مهمی از بیانات دیروز رهبر انقلاب در جمع معلمان بود که برای چندمین نوبت در سالهای اخیر به آن تصریح کردند. همچنین ایده خصوصیسازی آموزش و پرورش که پیش از این برخی مسئولان از آن سخن گفته بودند، دیروز با انتقاد شدید رهبر انقلاب مواجه شد.
فراوان دردهای آموزش و پرورش
کیست که امروز به دردها، مشکلات و کمبودهای آموزش و پرورش و نهاد «مدرسه» آگاه نباشد؛ بیشک همان آقایانی که در صدر وزارتخانه آموزش و پرورش نشستهاند، نمایندگان مجلس و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ، میدانند که مدارس دولتی با وجود همه تلاش هایی که در سال های گذشته درخصوص بهبود وضعیت و کیفیتشان صورت گرفته، همچنان با نقطه مطلوب فاصله بسیار دارند.
از احساس بی پناهی مدارس دولتی
کاسته شد؟
رهبر انقلاب شهریور 1399 درباره مدارس دولتی این طور گفته بودند: «باید سطح و کیفیت مدارس دولتی از لحاظ آموزشی و تربیتی به گونه‌ای شود که دانش‌آموزان احساس نکنند با تحصیل در این مدارس امکان قبولی آنها در کنکور کمتر است و خانواده‌ها نیز تصور کنند فرزندانشان را به یک جای بی‌پناه می‌فرستند.»
بخشی از اشاره ایشان به آمار مرتبط با میزان قبولشدگان کنکور از مدارس دولتی و غیردولتی بود که هر ساله در ایام پس از اعلام نتایج برترینهای کنکور به بحث داغی تبدیل می شود؛ بحث داغی که مرور نتایج و آمار آن اغلب بر تاسف و نگرانی مردم به ویژه خانواده هایی که فرزندانشان در دولتی‌ها درس میخوانند، میافزاید. مگر می توان آمار ناچیز برترینهای کنکور از مدارس دولتی را دید و نگران و مضطرب نشد؟ طبیعی است، برترینهای کنکور از میان دانش آموزان مدارس باکیفیت که برای آن ها وقت و سرمایه گذاشته شده است، برمیخیزند، نه از مدارسی که مدیر مدرسه نمی داند، به کدام درد مدرسه ۷۰۰-۶۰۰ نفری خود برسد و قطعا منطقی است که من به عنوان پدر و مادر دانش آموز، با این شرایط احساس کنم که فرزندم در یک مدرسه « بی پناه » رها شده است.
این یک بی عدالتی محض است
صراحت روز گذشته رهبر انقلاب در ادامه دغدغههای پیشین ایشان است که گفتند: «وقتی به مدرسه دولتی کم اعتنایی کنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالی‌اش آنقدر نبود که بتواند در مدرسه‌ای که شهریه میگیرد ثبت نام کند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ یعنی کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد. این بی‌عدالتی محض است و به هیچ وجه قابل قبول نیست.»
حال به نظر شما، چند درصد خانوادههای با تمکن و توان مالی کافی، حاضرند، فرزندشان را در مدارس دولتی نامنویسی کنند؟
ما آمار چند سال اخیر برترین های کنکور را استخراج کردیم که خود شاهد عینی فاجعه مدارس دولتی است:
-در سال 1401 از میان 40 نفر برتر کنکور صرفاً یک دانش‌آموز در مدرسه دولتی عادی تحصیل کرده است. ۲۹ نفر از مدارس استعدادهای درخشان و ۹ نفر از مدارس غیرانتفاعی بودند و یک نفر از مدرسه نمونه دولتی بود.
-در کنکور ۱۴۰۰ نیز از ۳۰ نفر رتبه برتر گروه‌های تجربی، ریاضی و انسانی، ۲۰ نفر از دانش‌آموزان مدارس سمپاد، ۵ دانش‌آموز از مدارس غیردولتی و سه دانش‌آموز از مدارس نمونه‌دولتی بودند و در میان رتبه‌های برتر کنکور، دانش‌آموزان مدارس دولتی عادی حضور نداشتند.
-در کنکور سال ۹۹، دارنده رتبه هفتم گروه آزمایشی علوم ریاضی در مدرسه‌ای کاملاً دولتی درس خوانده بود و ۶۷ درصد رتبه‌های برتر برای مدارس سمپاد، ۱۸ درصد غیردولتی و ۱۰ درصد مدارس نمونه دولتی بودند.
-در کنکور ۹۸ تمام رتبه‌های برتر از میان مدارس خاص و غیردولتی بودند و جای مدارس دولتی عادی خالی بود؛ ۷۰ درصد رتبه‌های برتر کنکور این سال در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی دانش‌آموزان مدارس سمپاد بودند، سهم غیردولتی‌ها ۱۴ درصد و نمونه دولتی‌ها ۱۳ درصد بود.
آمار این فاجعه در کل قبولی هاست
شاید این فاجعه بیشتر آن جا معنا پیدا کند که ببینیم این نسبت ضعیف مدارس دولتی در میان رشته ها و رتبه های خوب، در کل پذیرفتهشدگان کنکور جاری و ساری است. در این باره خسرو ساکی، رئیس سابق مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش، پس از اعلام نتایج کنکور 1401 این طور گفته بود: «در آزمون سراسری سال ۹۹-۹۸، ۹۴/۸۳ درصد رتبه‌های زیر سه هزار برای مدارس استعدادهای درخشان، نمونه دولتی، غیردولتی و مدارس شاهد بودند و این مدارس فقط۸۷/۳۱درصد دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار می‌دهند.»
وقتی نتوانستند، گفتند بدهیم
به بخش خصوصی
همانطور که گفته شد، دردهای آموزش و پرورش یکی دوتا نیست و مهمتر این که امور پنهانی هم نیستند. وقتی برخی دولت ها در برابر اصلاح آن خود را ناتوان دیدند، موضوع واگذاری آموزش و پرورش به بخش خصوصی را مطرح کردند. موضوع و ایدهای که رهبر انقلاب روز گذشته به شدت از آن انتقاد کردند: «این فکر وجود داشته در بعضی از مسئولان کشور در گذشته که ما بیاییم آموزش و پرورش را از دولت جدا کنیم. بدهیم دست بخش های خصوصی بروند، این خرج سنگین و این بودجه سنگین را از دوش آموزش و پرورش برداریم. دستشان درد نکند، برای نابود کردن کشور فکر خوبی است این.»
مهندس محمود فرشیدی مطرح کرد :
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به مدارس نمی رسد
برای بررسی و نگاه کارشناسانه به این موضوعات به سراغ مهندس محمود فرشیدی از وزرای سابق آموزش و پرورش میروم. فرشیدی که این روزها در بستر بیماری است و برایش آرزوی شفا و سلامتی داریم، معتقد است: اگر نظام آموزش و پرورش به اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اهتمام کند، بخش زیادی از این مشکلات برطرف می شود.
سند تحول از وزارتخانه خارج نمی شود
دکتر فرشیدی با وجود این دیدگاهش اما یک آسیبشناسی هم می کند: متاسفانه سند تحول از فضای وزارتخانه خارج نمی شود و به نوعی در ساختار و بوروکراسی حاکم در این سیستم استحاله می شود و چیزی از آن به بدنه آموزش و پرورش به ویژه به مدارس منتقل نمی شود. او پیشنهاد می دهد: ما باید بتوانیم سند تحول را به زبان ساده و به ادبیات مدرسه تبدیل و معلمانمان را با این سند آشنا و آن ها را آماده اجرای آن کنیم. دکتر فرشیدی در کنار این موضوع، به درد همیشگی آموزش و پرورش یعنی کمبود «بودجه» هم اشاره می کند: متاسفانه دولت های گذشته آن چنان که باید از نظر بودجه برای آموزش و پرورش جایگاهی قائل نبودند. حاکمیت وقتی باور کند که مبنای پیشرفت کشور آموزش و پرورش است، راهی جز اعطای اعتبارات و توجه کافی به آن ندارد. در این میان نگاه شخص رئیس جمهور به این نهاد، بسیار مهم است و امیدواریم توجهاتی که در این دولت با اختصاص بودجه 38 هزار میلیاردی رقم خورده است، بتواند در ادامه و در سال های آینده نیز با قوت بیشتری ادامه یابد و شاهد بهبود شرایط این نهاد باشیم.
سایر اخبار این روزنامه
آسمان فوتبال با ستاره های جوان
جولان دوباره بالن مرموز !
600 هزار کارت هوشمند ملی در هزار توی صدور!
ریشه‌های وقت‌نشناسی
بحرانی که پشت یک حرف نسنجیده پنهان شده است
فرمول پاداش صرفه جویی برق
کم‌توجهی به مدارس دولتی بی‌عدالتی محض است
پیامدهای شهادت خضر عدنان و ناشنیده ها درباره زندگی میرزا حبیب خراسانی
تغییر سکاندار مسکن به امید تحول؟!
جهش بورس با ادامه ورود نقدینگی به بازار سرمایه
جنایت مسلحانه تیبا سواران در تاریکی شب
تب «مستندهای واقع نما» در نمایش خانگی!
