روزنامه آرمان امروز
1402/02/18
مارهای سیاست و پله‌های نحیف دیپلماسی ایران
آرمان امروز: در سیاستگذاری خارجی نمی‌توان یک سیاست ثابت با ابزارهای تکراری و ایستا را سیاستی کارآمد و مطلوب برای شرایط مختلف دانست. سیاستگذاری خارجی کارا و مطلوب، سیاستی است که بازی بقا را به گونه‌ای پویا و دگرگون از بازی پیشین دنبال کند، زیرا همان‌گونه یکی از اندیشمندان دانش سیاستگذاری عمومی گفته‌اند: «ثبات در سیاستگذاری امری فریبنده است.» سیاستگذاری عمومی به عنوان یک دانش چند رشته‌ای، نقش مهندسی امور سیاسی و اداره امور عمومی را بر عهده دارد. در فرآیند سیاستگذاری عمومی یا اداره امور عمومی است که سیاستگذاران به اصل بنیادین دانش سیاستگذاری یعنی تضمین بقای حکمرانی در بازی بقا، مشغول می‌شوند. بازی بقا دارای رازهای خاص از تضمین بقای حکمرانی و تحقق آرمان‌های بزرگ برای سعادت شهروندان و بشر است. بازی بقا دارای یک راز بقاست که همان قدرت‌یابی و تثبیت اقتدار حکمران در حوزه داخلی یا نظام جهانی است. بنابراین سیاستگذاری عمومی را می‌توان یک بازی بقا در راستای راز بقای حکمرانی تحلیل کرد. سیاستگذاری خارجی و روابط بین‌المللی هر بازیگر نظام بین‌الملل، همواره بر همان اصل راز بقا استوار بوده و سیاستگذاران در یک بازی بقای فراگیر و آشوبناک درگیر هستند. سیاست خارجی برخی بازیگران نظام جهانی، مانند بازی «مار و پله» است که بقای بازیگر بر گریز از نیش مار یا بحران‌های خارجی استوار بوده و در کنار دانش سیاستگذاری، به هنر سیاستگذاری و البته شانس نیز نیاز است. سیاستگذاری خارجی مانند بازی مار و پله، فرآیندی است که سیاستگذاران با انتخاب‌های سخت مواجه است، طراحی و اجرای سیاست یا پیشروی در این بازی وابسته به آگاهی از بازی بقا و راز بقای آن دارد. سیاستگذاری خارجی بسیاری کشورها در جهان سوم دارای رویکردی از بازی مار و پله است. سیاستگذاری خارجی ایران نیز طی چند دهه اخیر در الگوی بازی مار و پله طراحی و عملیاتی شده است که سیاستگذاران ایرانی راز بقای خویش را در تقابل با مارهای بزرگ و پرهیز از بالا رفتن از پله‌های بزرگ خلاصه کرده‌اند! مذاکرات هسته‌ای ایران طی دو دهه گذشته به عنوان محور اصلی سیاستگذاری خارجی ایران و بخشی از دغدغه نظام جهانی مطرح بوده است. موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران نمادی از بازی مار و پله و دارای جلوه‌هایی از فراز و فرودهای شدید در سیاستگذاری خارجی ایران است. هر چند در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد شاهد برخی موفقیت‌های دوره‌ای و فرازهای کوتاه بودیم، اما برجسته‌ترین فراز سیاستگذاری خارجی ایران به‌خصوص در مذاکرات هسته‌ای به توافق برجام در سال 1394 در دولت حسن روحانی برمی گردد. سیاستگذاری ایران دارای فرودهای بسیار عمیق و خطرناکی بوده که از اشغال سفارت آمریکا شروع شده، به اشغال سفارت انگلیس، اشغال و آتش‌زدن سفارت عربستان رسیده و به تحریم‌های شکننده آمریکا علیه ایران در سال 1397 تاکنون منتهی شده است. فرازها یا پله‌های سیاستگذاری خارجی به‌ویژه برجام، بیشتر کوتاه بوده و ماهیت موقت دارند. این فرازها به دلیل عدم صداقت طرف غربی به‌خصوص آمریکا و از سوی دیگر به دلیل احساسی و آرمان‌گرایی سیاستگذاران و سیاست‌های ایرانی، همواره شکننده بوده و خیلی زود اثرگذاری خود را از دست داده‌اند!
اما فرودها یا مارهای سمی سیاستگذاری ایران به‌خصوص در مذاکرات هسته‌ای طی دو دهه گذشته از یک ثبات نسبی برخوردار بوده و سیاستگذاران ایرانی را از نزدیک شدن به فرازهای ثابت و بلند یعنی پله‌های تعامل کامل با غرب به‌خصوص ایالات متحده آمریکا دور کرده و بخش عمده منابع اقتدار ایران را هزینه رسیدن به نیش مارهای بازی کرده‌اند! مارهای بازی سیاستگذاری خارجی ایران: در بازی مار و پله سیاستگذاری خارجی ایران، مارهای خطرناکی حضور دارند که همواره در حال جابه‌جایی، تغییر چهره و توان تهدید خویش هستند. مارهایی مانند: اسرائیل، ایالات متحده آمریکا، انگلیس، روسیه، عربستان، ترکیه، امارات متحده عربی، قطر و ... که بازی بقا برای ایران را همچنان گرم و آتشین می‌سازند. هر کدام از این مارها یا تهدیدات (دشمن یا رقیب) به گونه‌ای خاص به ایران نیش زده و سبب سقوط ایران در بازی و مناسبات قدرت منطقه‌ای و جهانی می‌شوند. ایالات متحده آمریکا به مانند درازترین و قوی‌ترین مار بازی در سیاستگذاری خارجی ایران، با برقراری تحریم‌های فراگیر علیه ایران و از سوی دیگر حمایت از رقیبان منطقه‌ای ایران، موجب تهدید اقتدار داخلی و بین‌المللی نظام جمهوری اسلامی شده و منافع راهبردی ایران در منطقه را آماج سیاست‌های خود قرار می‌دهد. / منبع: دیپلماسی ایرانی
سایر اخبار این روزنامه
ابراهیم رئیسی خط و نشان کشید
جزئیات تازه از «شرکت کاغذی» در واگذاری خودروهای لوکس
اعتماد مردم زیر چرخ های شاسی بلند ها
مارهای سیاست و پله‌های نحیف دیپلماسی ایران
فرشته‌های یخی دوم آسیا شدند
نذر پوتين براي پيروزي اردوغان
رمزگشایی از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب
دونده‌های بی‌حجاب، قربانی گرفتند
محسن تنابنده هم از بیلبورد‌ها حذف شد
فرشته‌های یخی دوم آسیا شدند
کالابرگ الکترونیکی با واریز «یارانه» خرداد
