شهروند آنلاین؛ تیم‌های سحر چه وظایفی دارند و در بحران‌ها چگونه وارد عمل می‌شوند؟

فعالیت تیم‌های آموزش‌دیده سحر به چند مرحله برای ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان حادثه تقسیم می‌شود. نخستین اقدام ارائه کمک‌های اولیه روان‌شناختی است، به این صورت که تیم‌هایی که وارد منطقه می‌شوند، با غربالگری کامل افراد، مطابق با فهرست‌هایی که تهیه‌شده، کسانی را که ممکن است در معرض مشکلات روانی از جمله افسردگی، عدم‌تکلم یا بی‌اختیاری حرکت باشند، شناسایی می‌کنند. آنها پس از آن افرادی را که احتمال بیماری روحی و روانی دارند، به تیم‌های روان‌شناسی معاونت درمان و توان‌بخشی هلال‌احمر یا تیم‌های محب سازمان بهزیستی معرفی می‌کنند.

دومین مرحله از فعالیت تیم‌های سحر نیازسنجی عاطفی و روانی در محل حادثه است. به‌طور مثال اگر تعداد جانباختگان زیاد باشد و خانواده‌های متوفیان موفق به برگزاری مراسم سوگواری نشده باشند، تیم‌های سحر اقدام به برگزاری مراسم سوگ می‌کنند تا خانواده‌ها بتوانند از دست دادن بستگان‌شان را بپذیرند، چون پروسه سوگ در روان‌شناسی مهم است و ‌باید انجام شود.

سومین مرحله از خدمت‌رسانی تیم‌های سحر در منطقه حادثه‌دیده، برپایی فضای دوستدار کودک است. کودکان و نوجوانان یکی از مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که در حوادث و بلایا آسیب می‌بینند. آنان به دلیل اینکه کم‌سن‌وسال هستند و تجربه کافی ندارند، دچار مشکلات عاطفی و امنیتی می‌شوند، به همین‌ علت در بحران‌ها باید به کودکان توجه ویژه‌ای داشت که از ماموریت‌های مهم تیم‌های سحر است. با توجه به اینکه افراد بزرگ‌تر خانواده هنگام بروز بحران به دنبال تهیه لوازم اولیه زیستی، خوراکی و ساماندهی شرایط هستند، کودکان و نوجوانان هیچ متولی ندارند.

در این شرایط کودکی که نیاز به حمایت خانواده دارد، رها می‌شود. تیم‌های سحر با برپایی فضای دوستدار کودک ضمن ارائه آموزش‌های لازم به کودکان حین بحران، نحوه مقابله با شرایط و چگونگی بالا بردن روحیه تحمل درد را با ایجاد فضای شاد برای آنها فراهم می‌کنند.

چهارمین وظیفه تیم‌های سحر در بحران‌ها و حوادث، مدیریت شایعه‌ها در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی است. در زلزله خوی شایعه‌هایی مبنی بر اینکه زلزله‌ای با قدرت بیشتری به وقوع خواهد پیوست، منتشر شد. برخی برای بالابردن دنبال‌کننده‌های خود به شایعه‌ها دامن می‌زنند و فضای جامعه را ملتهب می‌کنند. تیم‌های سحر با کنترل شرایط، فضا را برای سودجویان شایع‌ساز محدود و اطلاعات لازم را به جامعه هدف، منتقل می‌کنند.

وقتی شرایط برای حضور تیم‌های سحر توسط فرمانده میدان سنجیده شود و تیم‌ها اجازه ورود به منطقه حادثه را داشته باشند، با توجه به نیاز و شرایط منطقه، وسعت و شدت حادثه، با فرماندهی نیروهای امدادی که در منطقه حضور دارند، مشخص می‌شود تیم‌های سحر چه زمانی وارد عمل شوند و چه اقداماتی انجام دهند.

نزدیک به 50مربی و مدرس ارشد تیم‌های سحر در سراسر کشور آموزش‌های لازم را از طریق سازمان جوانان فرا گرفته‌اند و حدود 2سال و 6ماه است که آموزش‌های مستمر را از طریق فضای مجازی یا به‌صورت حضوری کسب می‌کنند. اکنون در تمامی استان‌ها تیم‌های سحر سازماندهی شده‌اند.

در زلزله خوی، تیم سحر شهرستان خوی در آذربایجان‌غربی به‌سرعت وارد عمل شد و منطقه حادثه‌دیده را پوشش داد یا در سیل منطقه فرحزاد تیم‌های سحر استان تهران وارد منطقه عملیات شدند. سیاست سازمان، تشکیل تیم‌های تخصصی سحر در 400شعبه جمعیت هلال‌احمر است. با عنایت ویژه‌ای که دکتر کولیوند به این تیم‌ها داشته‌، ان‌شاءالله در هر یک از شعب، اتاق عملیاتی تیم سحر با تجهیزات کامل مثل کوله‌پشتی، تجهیزات انفرادی و گروهی راه‌اندازی می‌شود. خوشبختانه هم‌اکنون در تمام استان‌ها این تیم‌ها حضور دارند.

در حادثه متروپل یعنی آن حادثه عجیب که در یکی از زیباترین شهرهای خوزستان اتفاق افتاد و ساختمان فرو ریخت، با شایعه‌پراکنی همه یکدیگر را مقصر می‌دانستند.

تیم‌های سحر استان خوزستان به‌سرعت وارد عمل شدند، اقدام به برپایی چادرها در نزدیک‌ترین نقطه به محل حادثه کردند و به خانواده‌هایی که عزیزا‌ن‌شان مفقود شده بودند، خدمت‌رسانی کردند. خانواده‌ها در این چادرها که مجهز به کولر بود، منتظر انجام عملیات ماندند و این امر تا پایان عملیات ادامه داشت.

از اقدامات دیگر تیم سحر در این حادثه ناگوار ارتباط مستمر با خانواده متوفیان بود تا مراسم سوگواری را برگزار کنند. مسئولان سازمان از زبان فرماندهان تیم‌ها شنیده بودند که در روزهای نخست، پذیرش تیم‌ها از سوی مردم سخت بوده، اما به مرور در کنار تیم‌های سحر قرار می‌گرفتند و اقدام به تهیه امکانات لازم مثل یخ می‌کردند.

سیاست سازمان بر این اساس است که فعالیت‌های جوانان به واسطه حضورشان در رأس هرم تصمیم‌گیری‌ها انجام شود. در سال گذشته، حداقل در 6ماهه دوم سال، تعداد جذب اعضا برابر بود با کل اعضایی که در سال‌های گذشته در سازمان بودند

در سازمان جوانان هلال‌احمر چرخه‌ای وجود دارد به نام چرخه فنری، یعنی آسیب‌شناسی فوری انجام و براساس آن برنامه‌ریزی می‌شود. در حادثه متروپل براساس ارزیابی فعالیت‌های انجام‌شده، تیم‌های سحر بسیار عالی عمل کردند.

حضور رئیس جمعیت هلال‌احمر در نخستین روز حادثه در منطقه و دادن رهنمود‌های لازم به اعضای تیم سحر در ارائه خدمت به خانواده‌های متوفیان موجب شد تیم‌ها با انگیزه بیشتر و با موفقیت عمل کنند، به‌طوری که اقدامات آنها در سرفصل‌های آموزشی تیم‌های سحر قرار گرفت، یعنی عملکرد تیم‌های سحر در حادثه متروپل، به‌عنوان یک واحد درسی به سرفصل‌های آموزشی تیم‌های سحر افزوده شد.

چهار دوره آموزشی–منطقه‌ای (شمال‌شرق، شمال‌غرب، جنوب‌شرق و جنوب‌غرب) برنامه‌ریزی شده است. سرفصل‌های آموزشی جدید تدوین، تهیه و چاپ قوانین و مقررات تیم‌های سحر آماده است. 400 اتاق عملیات در 400 شعبه هلال‌احمر تجهیز و عملیاتی خواهند شد. همچنین درخصوص فضای دوستدار کودک، از نویسندگان مشهور کودکان دعوت شده تا کتابچه‌ای تهیه و در این فضا استفاده شود، به‌طوری که امسال شاهد جهش در تیم‌های سحر خواهیم بود. ما توانسته‌ایم امکانات خوبی را هم از منابع داخلی جمعیت و هم از منابع خارجی جذب کنیم تا شاهد رشد کمی و کیفی تیم‌های سحر باشیم.

مهم‌ترین اتفاقی که پیش‌روی سازمان قرار گرفته، مشارکت جوانان در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌‌ها برای ارتقای فعالیت‌های بشردوستانه و امدادی جوانان است. امسال شاهد برگزاری کنگره سراسری اعضا خواهیم بود و منتخبان کانون‌های طلاب و دانشجویی گرد هم جمع شده و مشاوران جوان برای سازمان و مدیران عامل استان‌ها انتخاب خواهند شد. این مشارکت در راستای انجام کارها توسط جوانان و از اهداف جمعیت‌های ملی است.

سیاست سازمان بر این اساس است که فعالیت‌های جوانان به‌واسطه حضورشان در رأس هرم تصمیم‌گیری‌ها انجام شود. اقدامات اولیه برای برگزاری مجامع شهرستانی و استانی در سال جدید آغاز شده و استان‌ها در حال ارائه گزارش هستند، بر همین اساس، امسال پس از هشت سال شاهد برگزاری کنگره سراسری اعضا خواهیم بود.

سال گذشته بیش از 7هزار و 600عضو علاقه‌مند و آموزش‌دیده در مراسم تحلیفی که در شلمچه برگزار شد، برای پیوستن به حوزه امدادونجات سوگند یاد کردند. امسال نیز همین رویکرد را داریم، یعنی با گسترش عضویت اعضا در کانون‌های دانش‌آموزی، جوانان یا در خانه‌های هلال، امیدواریم جمع زیادی از جوانان به عضویت سازمان جوانان درآیند. با هدف چرخه کامل عضویت (فراخوان عضویت، توانمند‌سازی‌، سازماندهی، به‌کارگیری در فعالیت‌های بشردوستانه، نگهداری اعضا) درصدد افزایش تعداد اعضا هستیم. همچنین برنامه‌های کاملی برای برگزاری اردوها پیش‌بینی شده و همین اقدام باعث می‌شود جوانان بیشتری به هلال‌احمر بپیوندند. در سال گذشته، حداقل در 6ماهه دوم سال، تعداد جذب اعضا برابر بود با کل اعضایی که از قبل در سازمان بودند.

طرح خدمات بشردوستانه نوروزی که امسال بیست‌وسومین دوره آن برگزار شد، یکی از مهم‌ترین طرح‌هایی به‌شمار می‌رود که به‌عنوان پیشانی فعالیت‌های سازمان شناخته شده است. اتفاق مهمی که امسال با اجرای این طرح افتاد این بود که بیشترین خدمات توسط اعضا ارائه شد. از هماهنگی با فرمانداران و شهرداری‌ها گرفته تا برپایی چادر و زدن داربست در محیط‌های شهری.

امسال بیش از 60هزار عضو داوطلب در خدمت‌رسانی به مسافران نوروزی حضور داشتند. تقدیر وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، رئیس پلیس راهور و فرمانده نیروی انتظامی گواه حضور چشمگیر اعضا در طرح نوروزی هلال‌احمر بود، به‌ویژه حضورشان در پیشگیری از حوادث و تصادفات جاده‌ای که به‌خوبی اتفاق افتاد، به‌خصوص در استان‌هایی که مقصد گردشگری بودند، مثل مازندران، گیلان، خراسان‌رضوی، اصفهان و فارس. همچنین در استان‌هایی که مسافران کمتری داشتند، تعهد و التزام جوانان هلال‌احمری جای تقدیر دارد.

در همین رابطه فعالیت‌های اعضا در سایت و صفحه اینستاگرام سازمان جوانان اطلاع‌رسانی شده است. بودجه‌ای که از سوی جمعیت به این طرح اختصاص‌یافته نیز مثال‌زدنی بود و جای تقدیر و تشکر دارد. از مسئولان هلال‌احمر از طرف خودم، همکاران و اعضای سازمان نیز به‌خاطر حمایت‌های‌شان تشکر می‌کنم.

در وقوع حوادث، مهم‌ترین نکته اسکان است. جمعیت در بخش لجستیک و چادرهای اسکان اضطراری امکانات کافی دارد، ولی در نصب چادر و توزیع آن دچار کمبود نیرو است، به همین‌ علت سازمان جوانان طرحی به نام دادرس پیشرفته ارائه کرد که در آن اعضای سازمان با سه مقوله مهم اسکان اضطراری، بسته‌بندی و توزیع تغذیه اضطراری و آموزش‌های پیشرفته بشردوستانه آشنا می‌شوند.

تاکنون هفت دوره آموزشی – منطقه‌ای دادرس پیشرفته در کشور (دو دوره در آذربایجان‌شرقی، دو دوره در گلستان، دو دوره در فارس و دو دوره در کرمان) برگزار شده و هشتمین دوره آن در اردوگاه شهید باهنر تهران در اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود.

// انتهای پیام

با شما همدردیم/ روایتی از تیم‌های حمایت روانی سحر در کنار آوارهای متروپل