روزنامه جوان
1402/02/21
استحاله مفهوم لذت در سقوط جایگاه کتاب
یکی از تقاطع‌های اصلی دو جریان لذت و تفکر، ساحت کتاب و کتابخوانی است. ما کتاب نمی‌خوانیم، چون دیگر برای ما لذت بردن معادل آرامش و تأمل نیست. در روزگاری زیست می‌کنیم که مفهوم لذت به شدت مادی، گذرا و شرحه شرحه شده و دیگر لذت، منادی آرامش و تسلی‌بخش روح و روان نیست. این روز‌ها در هر جغرافیای متصوری، کسی را نخواهید یافت که در معرض بمباران شبکه‌های مجازی، رسانه‌های تبلیغاتی و پروپاگاندای مصرف و تناول نباشد. اما به راستی، لذت حقیقی باید بر جان بنشیند یا بر جسم؟ آیا قرار نبود هر محملی برای شادی و لذت، نوید بخش آرامش و تسلی خاطر پایدار و سازنده باشد؟ آیا میشود مصرف نمود و شاد شد و تکامل نیافت؟ آیا به راستی معنای لذت دچار استحاله تاریخی نشده؟ پاسخ بسیاری از پرسش‌های فوق را می‌توان در سبک زندگی بشر کنونی جست‌وجو کرد. در عصری که همه چیز در دیدن و کلیک‌کردن و مصرف‌کردن و عبورکردن می‌گذرد، اساساً دیگر عنصر آرامش و تأمل جز عناصر سازنده لذت نیست. این روز‌ها لذت بسان یک کالا مصرف میشود. در چنین شرایطی لذت دیگر واجد عنصر تأمل و تکامل متعاقب نیست. به قول هایدگر، فیلسوف قرن بیستم، «اندیشه، برانگیز‌ترین امر در زمانه اندیشه‌برانگیز ما، آن است که ما هنوز فکر نمی‌کنیم».فکر نمی‌کنیم، چون شادی و رضایت برای ما سهل‌الوصول، سطحی و دمدستی شده است. ما به «مصرف»، به «لحظه» و به «عبور» عادت کرده‌ایم! این سبک زندگی مصرف‌مدارانه و مادی یکی از دلایل اصلی سقوط جایگاه کتاب و کتابخوانی در زیست روزمره بسیاری از شهروندان است. مسئله این است که ما دیگر از خواندن لذت نمی‌بریم. لذت نمی‌بریم، چون اندیشیدن و تأمل کردن برایمان سخت و بعضاً محال شده و بدتر از آن، دیگر نیازی به اندیشیدن و طمأنینه در زیست روزمره ما احساس نمی‌شود.
کتاب و کتابخوانی پرچم یک سبک زندگی و یک جهان‌بینی خاص است. مسئله فقط تورق روزانه چند کتاب یا تعداد دقایق مطالعه نیست. خطر بسیار بزرگ‌تری در کمین ماست، که از رهگذر سقوط جایگاه کتاب در جامعه، هویدا میشود. جامعه‌ای که کتاب نمی‌خواند، جامعه‌ای است که دیگر نمی‌اندیشد، دیگر خلوت ندارد و زیست شهروندی‌اش ناپایدار، سطحی و قابل بمباران با هزاران رسانه و ابزار‌های خرد و کلان تبلیغاتی است. بخوانیم و بیندیشیم و لذت ببریم قبل از اینکه ما را بنویسند و مصرف شویم. در همین راستا مراجعه به سخن امیرمؤمنان، در اهمیت کتاب و کتابخوانی و پیوند این مسئله با ماهیت آرامش و لذت بشری، قابل تأمل است. ایشان می‌فرمایند: «مَن تَسَلّى بِالکُتُبِ لَم تَفُتهُ سَلَوه»؛ هرکه با کتاب آرامش یابد، هیچ آرامش‌بخشى را از دست نداده است! پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس
سایر اخبار این روزنامه
استحاله مفهوم لذت در سقوط جایگاه کتاب
علی‌بن‌ابی‌طالب به شما یک دقیقه وقت ملاقات داده است
انحراف مسیر علم با کم‌اعتباری انتشارات دانشگاهی
کتب تاریخی در تنگنای رونویسی از یکدیگر
خلق کتابخوان حلق می‌خواهد نه لقمه!
کتاب علیه کتابخوانی!
موج اول انتقام غزه با شلیک صد‌ها راکت به اسرائیل
بهره برداری از ۳ طرح زیرساختی سپاه در سیستان و بلوچستان
حذف آینده دانش‌آموزان در نظام آموزشی طبقاتی
