انتخابات ترکیه، دوقطبی‌ها  و احتمال تنش بعد از انتخابات

انتخابات ریاست جمهوری و پارلمان ترکیه بعد از چندین هفته رقابت انتخاباتی، وعده‌ها و رویارویی‌ها امروز ۲۴ اردیبهشت (۱۴ می‌۲۰۲۳) برگزار می‌شود. این انتخابات سه نامزد دارد؛ رجب طیب اردوغان (رئیس‌جمهور فعلی و نامزد ائتلاف جمهور)، کمال قلیچداراوغلو (نامزد ائتلاف ملت) و سینان اوغان نماینده سابق پارلمان و نامزد مورد حمایت ائتلاف «آتا». نظرسنجی‌ها از رقابت نزدیک اردوغان و قلیچداراوغلو حکایت دارد. تحلیلگران بسیاری با توجه به نتایج آخرین نظرسنجی‌ها عدم کسب حدنصاب لازم (رأی بالای ۵۰ درصد) از سوی دو کاندیدای اصلی و کشیده‌شدن انتخابات به مرحله دوم را پیش‌بینی می‌کنند. «محرم اینچه» روز پنج شنبه در فاصله سه‌روز تا انتخابات، انصراف خود را از رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرد؛ اقدامی که به اعتقاد تحلیلگران منجر به افزایش شانس پیروزی قلیچداراوغلو، رقیب اصلی رجب طیب اردوغان خواهد شد. اینچه در بیانیه انصراف خود از نامزد دیگری حمایت نکرد، اما تحلیلگران عقیده دارند کناره‌گیری او شانس قلیچداراوغلو را افزایش داد.  هفت حزب ترکیه زیر پرچم اتحاد ملت از قلیچداراوغلو حمایت می‌کنند؛ احزابی با آرا و جهان‌بینی‌های متفاوت که صرفاً با یک هدف زیر چتر وحدت جمع شده‌اند و آن پایان‌دادن به حکومت اردوغان است؛ «حزب خوب» با مرام ملی‌گرایی و ترک‌گرایی افراطی، «حزب سعادت» که خود را میراث‌دار نجم‌الدین اربکان و مشی خود را اسلام سیاسی در مقابل لائیسیته آتاترک می‌داند، حزب «جهش و دموکراسی» به ریاست علی باباجان مغز اقتصادی حزب عدالت و توسعه در دهه نخست قرن ۲۱ میلادی که بعداً توسط اردوغان کنار گذاشته شد، «حزب آینده» به رهبری «احمد داووداوغلو» نخست‌وزیر و وزیر خارجه اسبق ترکیه که او هم مانند علی باباجان توسط اردوغان از حزب عدالت و توسعه (حزبی که مدتی رهبری آن را بر عهده داشت) اخراج شد، «حزب دموکرات» با مرام سیاسی لیبرال و محافظه‌کار و البته خود «حزب جمهوریخواه خلق» به رهبری قلیچداراوغلو. حزب کردی «دموکراتیک خلق‌ها» هم با وجود اینکه عضو ائتلاف مخالفان نیست، اعلام کرده است که از نامزد این ائتلاف حمایت خواهد کرد.  در سوی دیگر نیز ائتلاف جمهور با عضویت حزب عدالت و توسعه اردوغان، حزب ملی‌گرای حرکت ملی، حزب رفاه نو به رهبری فاتح اربکان پسر مرحوم نجم‌الدین اربکان و حزب اتحاد بزرگ به رهبری مصطفی دسته‌جی قرار دارد که از اردوغان حمایت می‌کند.  دو رقیب بازیگران خارجی را به دخالت در روند انتخابات متهم کرده‌اند. قلیچداراوغلو روسیه را به دخالت در فرایند انتخابات متهم کرد. او در پیامی توئیتری به زبان روسی، از کرملین خواسته بود تا در انتخابات این کشور دخالت نکند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین این اتهام را رد کرد. در مقابل، وزیر کشور ترکیه نیز روز جمعه درباره دخالت واشنگتن در انتخابات این کشور هشدار داد و گفت: امریکا در انتخابات ترکیه دخالت می‌کند و همه این موضوع را می‌دانند و خود جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور هم آن را علنی کرده است. بایدن آدم‌هایش را در ترکیه فعال کرده است.  آنچه شاهدان عینی از فضای انتخاباتی روز‌های آخر تبلیغات روایت می‌کنند، حاوی این نکته است که جامعه ترکیه به‌شدت دوقطبی شده است. اردوغان با شدت بیشتر در این فضای دوقطبی می‌دمد. قلیچداراوغلو و حامیانش از جمله شهرداران استانبول و آنکارا نیز تا توانستند روی جریان‌های ناراضی کار کردند. همین دوقطبی این احتمال را که یکی از دو نامزد اصلی و هوادارانش مدعی تقلب در انتخابات باشد، افزایش می‌دهد و فضایی مشابه فردای انتخابات ۱۳۸۸ ایران را تداعی می‌کند که در صورت وقوع چنین رویکردی، شاهد ناآرامی پساانتخابات در ترکیه خواهیم بود.