کتاب، نماد فرهنگ‌مداری

اردیبهشت‌ماه علاوه بر زیبایی سحرانگیز بهارانه خود، شاهد بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور نیز هست. سال‌هاست که نمایشگاه بین‌المللی کتاب به میعادگاه اصلی فرهنگ و هنر و دوستداران کتاب تبدیل شده است و اهالی کتاب از راه‌های دور و نزدیک برای بازدید و خرید کتاب خود را به مصلای تهران می‌رسانند.
قدم زدن در غرفه‌های پر از کتاب، حس خوب یک محیط فرهنگی را به همگان می‌دهد و ما در نمایشگاه کتاب به راحتی شادمانی را در چهره اهل فرهنگ و علاقه‌مندان به کتاب می‌بینیم.
واقعیت این است که برگزاری نمایشگاه کتاب در اردیبهشت‌ماه، خود فی‌نفسه تبدیل به یک رسانه برای کتاب شده است. در این روزگار کم‌توجهی به کتاب و تقلیل روزافزون ساعت‌های اختصاص یافته به مطالعه در بین مردم، برگزاری پرعظمت و مجلل نمایشگاه کتاب، روزنه‌های امید به اهتمام مردم به کتاب را در دل زنده می‌کند و جنب و جوش مردم در راهرو‌های غرفه‌ها نشان می‌دهد که با وجود رشد انواع رسانه ها، کتاب همچنان جایگاه خود را حفظ کرده و هنوز هیچ محصول فرهنگی و علمی نتوانسته است لذت ورق زدن و غوطه خوردن در بین اوراق یک کتاب را برای خیلی از مردم از بین ببرد.
کتاب مهم‌ترین میراث دانش و خردورزی بزرگان هر ملتی برای نسل‌های آینده است و از این حیث ایران سابقه‌ای بس کهن و افتخارآمیز دارد و به واسطه آثار علمی و ادبی بزرگان خود، کماکان در تاریخ علم و دانش ستاره‌های درخشان دارد. اگرچه امروزه متأسفانه به دلایل مختلف از جمله توجه بیش از حد نسل جوان به فضای مجازی و افزایش سرعت زندگی، کوتاه‌خوانی جایگزین کتاب‌های چندصد صفحه‌ای شده، اما اهمیت و ارزش کتاب کماکان در جهان به قوت باقی است. به عبارت دیگر، کتاب تنها محصولی است که تغییرات شگرف تکنولوژی نه‌تن‌ها آن را از میدان خارج نکرده، بلکه در خدمت آن قرار گرفته است تا محتوای کتاب‌ها در جهان راحت‌تر به دست مخاطبان خود برسد که در این ارتباط می‌توان به کتاب‌های صوتی و دیجیتال اشاره کرد.


اگر بخواهیم در اهمیت کتاب و کتابخوانی سخن بگوییم، طبیعتاً تکرار مکررات است، چراکه کتاب به اندازه‌ای محترم و ارزشمند است که همگان به شریف بودن جایگاه آن اذعان دارند و مناقشه‌ای در این خصوص نیست و حتی کتابخوانان در بین همسالان خود از جایگاه اجتماعی بهتری برخوردارند، لذا آنچه در این روز‌ها محل بحث و نگرانی است، تبدیل کتاب به یک کالای تزیینی برای پر کردن قفسه‌های منازل شده است.
امروز رسالت همه اهل فرهنگ ترویج کتابخوانی است و این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی از سوی اهل کتاب و ترویج اهمیت آن برای جوان است که بی‌تردید در این ارتباط باید به نقش رسانه‌ها، خانواده‌ها و معلمان مدارس از پایین‌ترین سطوح آموزشی تمرکز کرد.
در کنار این مهم باید کتاب با ارزان‌ترین قیمت در دسترس مردم قرار گیرد. این به معنای آن نیست که صاحبان تألیفات و تصنیفات متعدد و یا ناشران به حق خود نرسند، بلکه استفاده از فضای مجازی و انتشار الکترونیک و پایین آوردن هزینه انتشار و پرداخت یارانه به کتاب یک سرمایه‌گذاری واقعی است و تمامی نهاد‌ها و سازمان‌ها برای کار‌های فرهنگی خود بودجه‌ای را در نظر می‌گیرند یا در مناسبت‌ها اقدام به پرداخت پاداش و اقلام مصرفی‌می‌کنند که می‌توان یک جلد کتاب را هم به عنوان هدیه فرهنگی به کارکنان خود هدیه داد.
ناگفته پیداست که امروز بسیاری از مردم مطالب مختلفی را در صفحات مجازی مطالعه می‌کنند که البته این هم یک نوع مطالعه است، اما مواجه شدن با همین صاحبان مطالعات صفحات مجازی نشان می‌دهد که چقدر سواد سطحی شده است، لذا عمقی که کتاب به صاحبان مطالعه می‌دهد باعث شده جایگاه همیشگی خود را در میان اهل علم و فرهنگ حفظ کند.