علی بیگدلی
تحلیلگر مسائل بین الملل

ایران در شرایطی نظاره گر تحولات منطقه‌ای است که تنگنا‌های اقتصادی عرصه را برای مردم تنگ کرده است. در این موقعیت چه اردوغان بماند و چه قلیچدار وارد کاخ آک سارای شود، تصمیم گیران عرصه دیپلماسی باید با بررسی پتانسیل‌های ایران و ترکیه زمینه همکاری‌های اقتصادی را فراهم کنند.ایران با اردوغان مشکلات زیادی دارد چرا که او همراهی با ایران را تحت شرایطی لازم می‌داند که خودش تشخیص بدهد. به طور مشخص سوریه و همچنین مساله آب ارس موجب شدند ایران و ترکیه نتوانند تعاملی دوجانبه‌ای برای منفعت دو طرف برقرار کنند. همچنین می‌توان به تعصبات زیاد مذهبی اردوغان اشاره کرد که باعث می‌شد، از همکاری ما با کشور‌های عرب حاضر در منطقه ناراضی باشد و قدم‌هایی برای فاصله گرفتن ایران با خاورمیانه ای‌ها برداشت. در واقع همکاری‌های گاه و بیگاه دولت اردوغان با ایران به دلیل رابطه با سوریه بود و اینطور نبود که ایران را شریک اقتصادی خود بداند. درباره کمال قلیچدار اوغلو باید اذعان داشت، وقتی او آشکارا خودش را غرب گرا معرفی می‌کند و نگاه سکولاریستی دارد، بسیار روشن و طبیعی است که نمی‌تواند با ایران رابطه‌هایی تنگاتنگ داشته باشد. البته او در روز پایانی تبلیغات انتخاباتی از تمایلش با کشور‌های منطقه بدون توجه به نوع و روش حکومت‌ها خبر داد که خب این شامل ایران هم می‌شود. در فضای انتخاباتی هم اردوغان و هم قلیچدار اوغلو احتمالاً اظهارنظر‌هایی درباره نوع تعامل با کشور‌های همسایه خواهند داشت. ما باید این را در نظر بگیریم که رئیس جمهوری فعلی ترکیه یعنی اردوغان خصومتی قدیمی و جدی با ایران دارد که این عناد حتی از دوره نخست وزارت او مشاهده می‌شد. اما قلیچدار هنوز معلوم نیست که چه سیاستی را برای ایران در نظر دارد. مهم این است که در صورت پیروزی او، سیاست خارجی ایران مقدمات همکاری با دولت جدید ترکیه را فراهم کند. در مجموع آمدن کمال قلیچدار بیشتر از ماندن اردوغان به نفع ایران است. نگاه رجب طیب اردوغان بیشتر به منطقه است، اما ترجیح قلیچدار همراهی با غرب است که البته اردوغان با این نگاه برای ایران ایجاد زحمت کرده است. در کل اینکه دولت اردوغان یا دولت قلیچدار می‌تواند در سیاست خارجی ایران راه گشایی کند، چیزی نیست که بتوانیم در این مقطع به پاسخی قاطع رسید. ایران در شرایطی نظاره گر تحولات منطقه‌ای است که تنگنا‌های اقتصادی عرصه را برای مردم تنگ کرده است. در این موقعیت چه اردوغان بماند و چه قلیچدار وارد کاخ آک سارای شود، تصمیم گیران عرصه دیپلماسی باید با بررسی پتانسیل‌های ایران و ترکیه زمینه همکاری‌های اقتصادی را فراهم کنند. در واقع قانونی در سیاست به این رأی می‌دهد که «دوست و دشمن دائمی نداریم». همچنین این را باید بدانیم که وعده های احتمالی که در ایام رقابت‌های انتخاباتی از سوی اردوغان و قلیچدار اوغلو درباره نگاه و همکاری با کشورهای منطقه سر داده می‌شود لزوماً نمی تواند ضمانت اجرایی داشته باشد.