روزنامه جوان
1402/02/31
کاسبی با تکثیر یوزپلنگ در اسارت!
دو، سه دهه است که یوزپلنگ آسیایی به بهانه تکثیر از طبیعت جدا میشود و در حالی که دیگر نمی‌تواند به طبیعت بازگردد در اسارت تلف میشود. در این زمینه هیچ‌کس پاسخگو نیست که چرا پس از صرف بودجه‌های هنگفت به جای حفظ یوزها، آن‌ها از بین می‌روند. در حالی که سازمان محیط‌زیست طرح تکثیر یوز در اسارت را به عنوان آخرین گزینه برای حفظ یوزپلنگ آسیایی می‌داند، اما بسیاری از دوستداران و کارشناسان حیات‌وحش می‌گویند که پروژه زنده‌گیری و تکثیر در اسارت، نه‌تن‌ها یوزپلنگ ایرانی را نجات نمی‌دهد، بلکه آن را به انقراض نزدیک می‌کند. در این رابطه محمدعلی یکتانیک، کارشناس حیات‌وحش معتقد است جریانی خاص با اصرار بر لزوم اجرای طرح «زنده‌گیری و تکثیر در اسارت یوزپلنگ» اهداف خاصی را در ایران دنبال می‌کند و موفق شده که سازمان محیط‌زیست را تحت‌تأثیر قرار دهد تا عمداً یا سهواً به این گونه مهم حیات‌وحش آسیب برساند. او درباره پشت‌پرده زنده‌گیری یوزها و تکثیرشان در اسارت با «جوان» گفتگو کرده‌است.سازمان حفاظت محیط‌زیست که وظیفه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را داشته‌است، اما با پروژه‌هایی که در دستور کار داشته موجب تلف‌شدن چندین یوز شده‌است. چرا؟
طبیعتاً مسئله حفاظت از یک گونه در خطر انقراض باید منتج به این شود که تعداد آن افزایش پیدا کند یا دست‌کم کاهش پیدا نکند، اما شاهد آن هستیم که سازمان محیط‌زیست در پروژه «تکثیر یوزپلنگ در اسارت» مفهوم پروژه حفاظتی را به کلی تغییر داده‌است، چراکه وارد یک دور باطل شده و به ادامه راهش هم اصرار می‌کند. در مقابل می‌بینیم که یوزپلنگ آسیایی در هزاران کیلومتر دورتر از تصمیمات عجیب و غریب این سازمان با معضلاتی در زیستگاهش دست و پنجه نرم می‌کند و کسی قصد ندارد به او کمک کند. در حال حاضر اصلی‌ترین معضلات زیستگاه یوزپلنگ چیست؟
یکی از اصلی‌ترین معضلات زیستگاه یوزپلنگ آسیایی حضور دام مازاد بر ظرفیت در آنجاست و بدتر از آن حضور دامدار و سگش مشکلاتی را برای این گونه ایجاد کرده‌است؛ وقتی طعمه یوزها شکار شود یا توسط دامدار از بین برود، این حیوان ناچار است جایش را تغییر دهد و دنبال غذا برود. به همین دلیل کیلومتر‌ها پیمایش می‌کند که گاهی در اثر آن، تعدادی از یوزها تصادف می‌کنند و می‌میرند. در جاده میامی بیش از ۱۰ یوز مولد تصادف کرده و کشته شده‌است، اما هیچ‌کدام این‌ها برای سازمان حفاظت محیط زیست مهم نبوده و اساساً فکری برای این موارد نشده‌است. آن وقت آقای سلاجقه اعلام می‌کند سایت بین‌المللی تکثیر یوزپلنگ را راه می‌اندازد! در حالی که این اقدامات جزو اهدافی است که یک فرد آن را دنبال می‌کند. او اولین‌بار در سال ۹۶ پیشنهاد اجرای طرح زنده‌گیری یوزپلنگ از طبیعت را به منظور تکثیر در اسارت داده‌بود، در صورتی که اجرای این طرح به معنی زنده‌گیری تمام بازماندگان نسل یوزپلنگ در ایران و انتقالشان به محوطه‌های فنس‌کشی شده‌است که منجر به انقراض عامدانه نسل یوزپلنگ آسیایی در طبیعت میشود. همانطور که می‌بینیم طی ۲۰ سال اخیر با اجرای این طرح جز خسران و ضرر، کاری برای یوزپلنگ انجام نشده‌است، اما سازمان محیط‌زیست همچنان از تفکر آن شخص خاص پیروی می‌کند! با راه‌اندازی سایت بین‌المللی تکثیر یوزپلنگ آسیایی مخالف هستید؟
بله قطعاً! مگر سایت ملی تکثیر یوزپلنگ در این سال‌ها چه دستاوردی داشته‌است که در تکاپوی راه‌اندازی سایت بین‌المللی آن هستند. سازمان محیط‌زیست به جای اینکه وضعیت جاده‌ها را برای یوزپلنگ ایمن و کاری کند که زیستگاهش برایش امن باشد و گله‌های دامی که این حیوان را تهدید می‌کند، از مرتع بیرون کند، دنبال کار‌های نمایشی است. چه شد که وضعیت یوزها به اینجا رسید؟
وقتی زیستگاه در فشار قرار می‌گیرد، گونه‌ای مثل یوزپلنگ که رأس هرم غذایی است همه فشار‌ها را متحمل میشود. این فشار‌ها موجب کاهش تولیدمثل یا عدم موفقیت در تولیدمثل این گونه نیز خواهد شد. این‌ها در کنار تصادف و شکار یوزها دست به دست هم می‌دهد تا نسل یوزپلنگ آسیایی رو به انقراض برود.
طبیعت نیازی ندارد ما به آن آب و کود بدهیم، همه چیز در آن به شکل تکامل یافته قرار گرفته‌است و نیازی به دخالت ندارد، اما وقتی در آن دست می‌بریم و به آن فشار می‌آوریم باید برای جبرانش کاری انجام بدهیم، در غیر این صورت شاهد از بین رفتن یوزپلنگ آسیایی یا گونه‌های دیگری از حیات وحش می‌شویم.
سازمان حفاظت محیط‌زیست به طور کل اصل و اساس نیاز یوزپلنگ‌ها را فراموش کرده‌است. اصل نیاز یوزپلنگ آسیایی چیست؟
اصل نیاز این است که زیستگاه آزاد و حفاظت‌شده داشته‌باشد. باید تعداد طعمه‌های طبیعی یوزپلنگ افزایش پیدا کند. آن وقت یوزپلنگ ناچار نمی‌شود جابه‌جا شود. وقتی این حیوان مجبور شود قلمرو خودش را ترک کند و وارد قلمرو حیوان دیگری شود، آن وقت بین‌شان درگیری ایجاد میشود. بدتر اینکه وقتی به قلمرو خودش بازگردد، ممکن است آنجا اشغال شده‌باشد. چطور باید مانع انقراض این حیوان شویم؟
اطلاعاتی که ما از یوزپلنگ آسیایی داریم و تخمین‌هایی که زده میشود، از سمت انجمن یوزپلنگ ایرانی است. این انجمن تا به حال چندین مورد آمار متناقض اعلام کرده‌است. یک روز مقاله علمی می‌نویسد و دو ماه بعد برخلاف آن مقاله علمی، ادعای دیگری می‌کند. یک‌بار می‌گوید هفت یوزپلنگ ماده در طبیعت مانده‌است و بار دیگر آن را دو عدد اعلام می‌کند. مدتی بعد هم می‌گوید در کل کشورمان ۱۷ یوزپلنگ ماده داریم و بار دیگر هم خبر می‌دهد که در سمنان ۲۰ تا از آن پیدا کرده‌است. آمار‌هایی که درباره یوزپلنگ اعلام میشود اگر نگوییم دروغ، تقلب و تزویر است در بهترین حالت، اشتباه است. از نظر من این آمارها، ساختگی و به اقتضای منافع انجمن اعلام میشود. ما نمی‌توانیم براساس اطلاعات ناقص و متناقضی که از زیستگاه‌های پهناور یوزپلنگ ایرانی به ما می‌دهند، برنامه‌ریزی کنیم، اما آن چیزی که محرز است، این است که آسیب‌های یوزپلنگ از کجا نشئت می‌گیرد. می‌دانیم که این آسیب از کمبود طعمه و از عدم حفاظت دقیق و درست از زیستگاهشان است. می‌دانیم با وجود اینکه میلیارد‌ها تومان هزینه آموزش افراد محلی شده‌است، اما هنوز یوزپلنگ از سیستم قاچاق، کشف و ضبط میشود و پوست یوزپلنگ را از خانه شکارچی پیدا می‌کنند یا دامدار یوزپلنگ‌ها را از زیر مادرشان برمی‌دارد و می‌گوید من فکر کردم مادرشان گم شده‌است! این‌ها نشان می‌دهد که حفاظت‌ها ناقص و آموزش‌ها نادرست بوده‌است. بنابراین سازمان محیط‌زیست باید این موارد را درست کند و اگر جواب نداد، سراغ کاسبی تکثیر در اسارت برود. نباید بودجه و از همه مهم‌تر وقت را هدر داد. آخرین فرصت‌ها برای حفاظت از یوزپلنگ دارد سپری میشود، اما برخی عین خیالشان هم نیست. نقش کارشناسان حفاظت از حیات‌وحش و دلسوزان این بخش چیست؟
متأسفانه بار‌ها و بار‌ها گفتیم، اما مگر صدای ما به جایی می‌رسد؟ گفته بودیم تکثیر یوزپلنگ در اسارت کار اشتباهی است، اما کار خودشان را کردند. من و چند نفر از پیشکسوتان محیط‌زیست قصد داشتیم با آقای سلاجقه دیدار داشته‌باشیم و نکاتی را به او بگوییم. با این عنوان که وکلا و پیشکسوتان محیط‌زیست وقت دیدار می‌خواهند از دفتر او وقت خواستیم، اما گفتند برای سه ماه آینده و فقط ۱۰ دقیقه به ما وقت می‌دهند! سؤالم این است که مگر رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کیست که ملاقات با او سه ماه وقت نیاز دارد؟! آقای سلاجقه باید خادم این آب و خاک باشد و وقتی دلسوزان محیط‌زیست می‌خواهند نظراتشان را به صورت رایگان در اختیار ایشان قرار دهند، باید استقبال کنند.
متأسفانه هر مدیری که در این سازمان بر سر کار آمد، وضع بدتر از قبل شد. اکثرشان هم تقصیر‌ها را گردن نفر قبلی می‌اندازند. متأسفانه سازمان حفاظت محیط‌زیست غالباً یک سازمان ناکارآمد بوده‌است. برخی از مدیران چشمشان را روی منافع محیط‌زیست بسته‌اند و نتیجه کار آن‌ها گویای عملکردشان است، در صورتی که محیط‌زیست عرصه هم‌افزایی است، اما آقایان این را نمی‌دانند.
سایر اخبار این روزنامه
بازگشت از مأموریت دور دنیا
عزت در نفی دیپلماسی التماسی است
لعنت به این هوش مصنوعی بی استعداد!
کاسبی با تکثیر یوزپلنگ در اسارت!
برنامه هفتم با محور سلامت، معیشت و رفع ناترازی‌ها رونمایی شد
عملکرد بیمه‌ها پاشنه آشیل حمایت از زوج‌های نابارور
تیشه به ریشه نفت آبادان با بومی‌سازی
امریکا دنبال صلح در اوکراین با جنگنده‌های اف ۱۶!
مقاومت دولت‌های عرب را بیدار کرد
آل‌احمد ایستاده در اوج در سده ولادت
