خانه‌تکانی اردوغان، تایید گروسی و یادداشت پرواکنش ظریف


 
 
 


 
کابینه جدید دولت اردوغان شامل 17 وزیر و یک معاون اول است که به جز وزیران فرهنگ و بهداشت، چهره های جدیدی در سومین دوره ریاست جمهوری وی محسوب می شوند
خانه تکانی اساسی اردوغان
 
«رجب طیب اردوغان» پس از مراسم تحلیف و ادای سوگند سومین دوره ریاست جمهوری، اعضای کابینه جدید ترکیه را معرفی کرد.از میان وزیران معرفی شده، «محمد نوری ارسوی» وزیر فرهنگ و گردشگری و «فخرالدین کوجا» وزیر بهداشت در دوره قبل در دولت اردوغان حضور داشتند. بقیه اعضای معرفی شده در کابینه دولت آنکارا همگی جدید محسوب می شوند.تردیدی نیست که اردوغان به عنوان سیزدهمین رئیس جمهوری در تاریخ یکصد ساله ترکیه، یکی از سخت ترین شرایط را پیش روی خود دارد. شرایطی که بدون شک از اجرای سیاست های نادرست داخلی و خارجی در دولت پیشین وی ناشی می شود.به رغم تمام مشکلات پیش رو، رجب طیب اردوغان در مراسم تحلیف سومین دوره ریاست جمهوری خود در سخنانی تاکید کرد:«هیچ گاه از حق و حقوق ترکیه و ملت خود چشم‌پوشی نخواهم کرد و در این زمینه کوتاه نخواهم آمد.»وی در این زمینه توضیح بیشتری نداده و مشخص نشده است که منظور رئیس جمهور منتخب مردم ترکیه در این باره که از حق و حقوق مردم ترکیه و دولت خود چشم پوشی نخواهد کرد، چیست؟در این زمینه، چنین به نظر می رسد که دولت رجب طیب اردوغان همچنان درصدد اجرای سیاست های موسوم به «نئوعثمانی گرایی» و دریافت مطالبات تاریخی از برخی کشورهای منطقه از جمله جمهوری آذربایجان و برخی کشورهای اروپای شرقی باشد.در همین زمینه، وزارت دفاع ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد:«پس از حوادثی که در کوزوو رخ داده است، بنابه درخواست فرماندهی مشترک نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، یک گردان کماندویی وابسته به فرماندهی تیپ 65 پیاده نظام مکانیزه با عنوان نیروهای ذخیره به کوزوو اعزام می شوند.»بدیهی است که مشارکت در طرح های سازمان نظامی ناتو از جمله مشکلات دولت ترکیه به ویژه در دوران ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان بوده است، زیرا وی از یک سو تمایلی به همکاری با نهادهای غربی از خود نشان نمی دهد و در سوی دیگر، چاره ای جز همکاری با سازمان نظامی ناتو ندارد.جالب این جاست که هاکان فیدان، رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه در دولت جدید اردوغان وزیر خارجه خواهد بود. او در حوزه تعامل و مذاکره با کردها از جایگاه و اختیارات ویژه ای برخوردار بوده‌است.فیدان در سال ۲۰۰۱ به دانشگاه مریلند آمریکا رفت و در رشته های مدیریت و علوم سیاسی تحصیل کرد. سپس با پایان نامه «نقش سرویس های امنیت در سیاست خارجی: مقایسه سرویس های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و ترکیه» فوق لیسانس خود را در رشته روابط بین الملل از دانشگاه بیلکنت دریافت کرد و در همین دانشگاه در سال ۲۰۰۶ در رشته روابط  بین الملل دکترا گرفت. وی سفیر ترکیه در استرالیا و نیز نماینده ترکیه در سازمان بین المللی انرژی اتمی بوده است و  در  همین سازمان بود که از حق ایران برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای حمایت کرد.روزنامه هاآرتص اسرائیل در باره فیدان نوشته‌بود: فیدان در دوره‌ای که نماینده ترکیه در سازمان بین المللی انرژی اتمی بود، نقش بسیار مهمی در نزدیک کردن ارتباط ترکیه با ایران و انعقاد بیانیه تهران با ایران و برزیل داشت.           آغاز فصل آرامش میان ایران و آژانس ؟ گروسی : پاسخ‌های قابل قبولی از ایران دریافت کرده‌ایم،  نحوه برداشت نتانیاهو به ما ربط ندارد   هادی محمدی – از روز گذشته نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در حالی آغاز شد که اگرچه موضوعات مهمی همچون راکتور هسته ای اوکراین و موضوع آکوس در دستورکار آژانس قرار دارد اما همه نگاه ها به پرونده ایران است که در چند ماه اخیر و پس از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس تحولات مثبتی داشته است . ایران و آژانس از حدود چهار سال قبل بر سر چهار مکان اختلاف داشته اند که بر اساس اعلام منابع موثق تا قبل از نشست فعلی آژانس ، سوالات این نهاد بین المللی درباره دو مکان( جابر بن حیان و آباده) به پایان رسیده و حتی در باره ادعای غنی سازی 83.7 درصد در فردو نیز گزارش مدیرکل می گوید، ابهامات رفع شده اند؛ هر چند با وجود چنین فضایی ، رافائل گروسی هنوز حاضر به اعلام رسمی این موضوع نیست اما به نظر می رسد تداوم سیاست یکی به نعل و یکی به میخ مدیرکل برای جلب رضایت طرف های غربی و حتی صهیونیست ها علت اصلی ابهام گویی او باشد. اما نشانه این که آژانس و ایران به توافقات خوبی دست یافته و روند همکاری ها رو به جلوست همین جیغ بنفش صهیونیست ها به رهبری بنیامین نتانیاهوست . در واقع اگرچه توافقات اخیر، امیدواری ها به حل و فصل اختلافات را افزایش داده و حتی این احتمال را تقویت کرده که بن بست 9ماهه در مذاکرات هسته ای را نیز باز کند اما صدای دشمن اصلی برجام یعنی رژیم صهیونیستی را نیز بلند کرده و باعث شده نتانیاهو که رژیمش ده ها کلاهک هسته ای غیر قانونی دارد از فرط عصبانیت، آژانس را متهم به سیاسی کاری و تسلیم شدن در برابر ایران کند .  داستان تحولات دیپلماتیک به موضوع آژانس خلاصه نمی شود و فایننشال تایمز در گزارشی مدعی شده در چند ماه اخیر راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با سعید ایروانی نماینده ایران در سازمان ملل ملاقات های محرمانه ای داشته و بیشتر بر سر تبادل زندانیان بحث و گفت وگو  کرده اند . اتفاقی که در صورت داشتن صحت می تواند اولین ملاقات های رودررو میان تهران و واشنگتن بعد از خروج ترامپ از برجام باشد به ویژه این که تا قبل از این نماینده ایران در نیویورک مجوز ملاقات با مقامات دولتی آمریکا را نداشته است . پاسخ گروسی به یاوه گویی های نتانیاهو   اما یاوه گویی های نتانیاهو با واکنش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روبه رو شد و وی در کنفرانس خبری خود گفت: «ما به این‌گونه اظهارنظرات عادت داریم، کار آژانس بی‌طرفانه و فنی است. ما همواره وقایع را آن‌طور که هست، بیان می‌کنیم. برداشت آن‌ها از این موضوعات به ما ارتباطی ندارد. ما استانداردهای خود را به دلایل سیاسی پایین نمی‌آوریم و استانداردهای خود را درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران پایین نیاورده‌ایم. »گروسی همچنین درباره همکاری ایران و آژانس افزود: « ما پاسخ‌های قابل قبولی از ایران دریافت کرده‌ایم و آن ها را راستی‌آزمایی خواهیم کرد».ما به طرف ایرانی بر لزوم فعال سازی مجدد دوربین‌ها و دستگاه های نظارت الکترونیکی در سایت‌های هسته‌ای تأکید کردیم.»مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: «ما در ماه مارس با ایران بیانیه مشترکی داشتیم و قرار بود که یک سری اقدامات داوطلبانه نظارتی و راستی‌آزمایی داشته باشیم که البته حقیقت این است که این روند کند پیش می‌رود. ما یک سری دوربین و ابزارآلات الکترونیک نصب کردیم اما هنوز لازم است که اقدامات بیشتری انجام شود و به همین دلیل است که من می‌خواهم آژانس هر چه سریع‌تر قابلیت نظارتی بیشتری داشته باشد. به همین دلیل است که ما باید در محل حضور داشته و نظارت‌های بیشتری داشته باشیم و باید سریع‌تر پیش برویم».گروسی در اظهاراتی متناقض با گزارش اخیر خود و در حالی که می توان آن را ناشی از فشارهای شدید رژیم صهیونیستی دانست ، درباره ابهاماتی درباره مریوان (آباده) گفت: «پاسخ ایران به سؤالات بازرسان آژانس درباره منشأ آثار اورانیوم کشف شده، ممکن است صحیح باشد. آژانس هم اینک آن را رد یا تأیید نمی‌کند اما با حسن نیت آن ها را مورد ارزیابی قرار خواهد داد و بسته شدن موضوع یا پایان یافتن سؤالات بازرسان درباره این مرکز صحت ندارد.تأکید می‌کنم که همچنان باید مسائل پادمانی باقی مانده از تعهدات ایران در چارچوب پادمان حل و فصل شود.»مدیرکل آژانس سپس تصریح کرد که دو نوع شکاف در دانش آژانس وجود دارد و گفت: « اول آن که، همان طور که می‌دانید در سفر فوریه 2021 مقرر شد که تجهیزات نظارتی نصب اما اطلاعات آن مهر و موم شوند و آژانس به آن دسترسی نداشته باشد. این یک مسئله است زمانی که ایران در تابستان گذشته تصمیم به قطع سیستم‌ها گرفت، ما هرگز به این اطلاعات دسترسی نداشته‌ایم و از آن زمان یک شکاف وجود داشته است و ما از آن زمان دسترسی به اطلاعات نداشتیم.»وی در این زمینه گفت: «ما مجدد دوربین‌ها را نصب می‌کنیم و سیستم‌ها دوباره وصل می‌شود اما برای آن‌که بتوانیم تصویر کلی را مجدد بازسازی کنیم باید با مقام‌های ایرانی نشست داشته باشیم و این پازل‌ها و نکاتی را که به صورت معما در این دوران باقی مانده بازسازی کنیم.»گروسی درباره دومین شکاف اظهارکرد: «دومین شکاف در زمینه دانش آژانس مربوط به ژوئن 2022 تا ژوئن 2023 می‌شود که رایزنی‌های دیگری درباره دسترسی به فایل‌های ضبط شده، گفت‌وگو با افراد و مسائل دیگر باید صورت بگیرد.ممکن است بخش‌هایی باشند که کار روی آن ها دشوارتر باشد. درباره شکاف نوع دوم ما به نوع متفاوتی از رایزنی‌ها نیاز داریم.»وی ادامه داد: «به علاوه، آژانس به منظور نظارت بر سطح غنی‌سازی اورانیوم غنی‌شده‌ای که ایران در تأسیسات اعلام شده خود، تولید می‌کند، تاکنون برای اولین‌ بار، یک وسیله نظارت برغنی‌سازی در تأسیسات غنی‌سازی سوخت فردو  و همچنین در واحد پایلوت غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات نطنز نصب کرده است.این به ما کمک می کند تا با سرعت بیشتری هر گونه تغییر در سطوح غنی سازی در این تأسیسات را شناسایی کنیم.»           واکنش ها به پست اینستاگرامی ظریف  محمد جواد ظریف که بعد از افشای فایل صوتی مصاحبه با سعید لیلاز و پایان دولت روحانی از فضای سیاسی فاصله گرفته بود نوشت در طول تاریخ اهدافمان را بر اساس آرزوهایمان چیده ایم و به توانایی هایمان توجه نکرده ایم   انتشار پست اینستاگرامی وزیر خارجه سابق کشورمان با واکنش های زیادی در فضای مجازی همراه شد. محمد جواد ظریف، دیپلمات در توضیحی درباره جمله "خودمان انتخاب کردیم" که در مصاحبه چندسال پیش او حاشیه‌ساز شد، بار دیگر بر حق انتخاب تاکید کرد و گفت:«نیاز امروز ما درک درست و «انتخاب» هوشمندانه است‌. آگاهانه یا ناخودآگاه ما مردم انتخاب کرده‌ایم‌ آنان را که به دنبال آرزوهایمان بوده‌اند بستاییم‌، هر چند برای خود و کشور خسارات فراوان به بار آورده باشند؛ و آنان را که در حد امکانات کوشیده‌اند تا از گستره خسارات ناشی از حرکات آرزومندانه بکاهند، «سازش‌کار» و حتی «خائن» بنامیم.» او همچنین برای تبیین مقصود خود ،گریزی تاریخی به ترکمانچای نیز زد :« راستی نه تنها ما مردم بلکه نخبگان ما کدام یک را بیشتر نکوهش می‌کنند: آن ها که با آرزوی بازپس‌گرفتن سرزمین از دست رفته در قرارداد گلستان، بخش‌های بیشتری از سرزمین و حتی استقلال ایران را به باد دادند، یا آن ها که با قرارداد ترکمانچای دست‌کم قسمتی از سرزمین تازه از دست رفته را بازپس گرفتند‌؟» وی در بخش دیگری از یادداشت خود می نویسد که « حتی در واژه‌هایمان هم توجه به امکانات را ناشایست می‌دانیم» و « چرا «سازش‌کار» منفی‌، و «سازش‌ناپذیر» مثبت است؟»این نگاشته اینستاگرامی ظریف، موافقان و مخالفانی هم داشت.  برخی آن را دقیق و سنجیده توصیف کردند و برخی دیگر اما به انتقاد از آن پرداختند. در همین زمینه،محمد فاضلی، جامعه شناس نوشت:« جواد ظریف نکته بدیهی، اما مهم گفته: در دنیای سیاست، آرزوهایت را به اندازه توانایی‌ها وظرفیت‌ات انتخاب کن. چقدر این حرف بر کسانی که توهماتشان را جای آرزو فروخته اند و توانایی و ظرفیت کشور را خرج این توهمات کرده اند گران آمده.»  مجید تفرشی، پژوهشگر تاریخ نیز  در توئیتی در تایید یادداشت ظریف نوشت که «‏در دور دوم جنگ‌های ایران و روس، نیرو‌های روسیه تا آستانه تهران پیشروی کرده و در آستانه فتح کامل ایران بودند. بهتر این بود که جنگ نمی‌کردیم. بهتر این بود شکست نمی‌خوردیم. ولی گزینه بهتری از ترکمانچای منفور ملعون نبود. عدم پذیرش آن توافق ننگین و ظالمانه یعنی که ایران امروز وجود نداشت.» در مقابل اما  کمیل خجسته با انتقاد از نگرش تاریخی ظریف نوشت :« عباس میرزا اگر عباس میرزا است به این خاطر نیست که در ترکمانچای ایستادگی کرد. که حتما آن هم هست. عباس میرزا کسی بود که تلاش کرد از دل شکست ترکمانچای عقب‌ماندگی کشور را جبران کند. قشون نظامی را بازسازی کند. توپ‌ریزی را به ارتش بیاورد و... عباس میرزا کنار خود قائم مقام فراهانی را داشت که با مدیریتش امید بود که مسیر ایران شکست‌خورده را بازسازی کند. عباس میرزا شکست خورد چون دربار پشتوانه ضعیفی برای او بود. دربار ضعیفی که حتی مذاکره‌کننده ارشدش با روس‌ میرزاابوالحسن_ایلچی می‌شود.» وی در بخش دیگری از واکنش‌نامه خود خطاب به ظریف می نویسد:« واقعا تاسف برانگیز است از این که عمق دانش تاریخی خود را این گونه به نمایش گذاشتید. تاریخ به ما نشان داده که هزینه "سازش" به مراتب بیشتر از "مقاومت هوشمندانه واقع‌بینانه" است....آقای ظریف حیف است برای ملتی که فتح خرمشهر را تجربه کرده، تاریخ را به اشتباه روایت کنید.» کاربر دیگری نیز نوشت:حتی اگر قرار باشد مدیران یک کشور فقط قدر امکانات‌شان کار کنند، نیاز است که برآورد درستی از این امکانات داشته باشند. مثلاً فکر نکنند که آمریکا با یک بمب می‌تواند تمام سیستم دفاعی ما را از کار بیندازد.می‌بینید آقای ظریف، مشکل فقط در تئوری شما نیست!یکی دیگر از کاربران نیز نوشت: آقای ظریف کتاب جادوی بزرگ،تبدیل رویا به واقعیت،قهرمان،ارتعاش فکر،قدرت و صدها کتاب انگیزشی دیگه از نویسنده های غربی نوشته شده که می گه راز موفقیت، داشتن افکار و آرزوهای بزرگ وتلاشه هیچ جا ننوشته بر اساس توان آرزو کنید...