روزنامه جوان
1402/03/25
انرژی پولدار‌ها باید گران‌تر باشد
اعمال تعرفه‌های پلکانی برای پرمصرف در خانوار‌ها راه مؤثری برای کاهش مصرف انرژی است. زمانی که هزینه مصرف انرژی بالا باشد، مصرف کنندگان بیشتر احتمال دارد مصرف خود را کاهش دهند. این به این دلیل است که آن‌ها می‌خواهند قبض انرژی خود را کاهش دهند و از پرداخت نرخ‌های بالاتر اجتناب کنند. زمانی که هزینه مصرف انرژی پایین باشد، مصرف کنندگان کمتر احتمال دارد مصرف خود را کاهش دهند. آن‌ها ممکن است بیش از نیاز خود انرژی مصرف کنند که منجر به هدر رفتن آن‌ها شود. تعرفه‌های پلکانی برای مصرف بالا به ویژه در کاهش مصرف انرژی مصرف کنندگان پر انرژی مؤثر است. مصرف کنندگان انرژی بالا افراد یا خانوار‌هایی هستند که انرژی بیشتری نسبت به خانوار‌های معمولی مصرف می‌کنند. این خانوار‌ها ممکن است خانه‌های بزرگ‌تر، لوازم خانگی بیشتر یا خانه‌های کم مصرف داشته باشند. هنگامی که این خانوار‌ها نرخ‌های بالاتری برای مصرف انرژی دریافت می‌کنند، احتمال اینکه مصرف انرژی خود را کاهش دهند بیشتر است. این باعث کاهش ردپای کربن آن‌ها و صرفه‌جویی در هزینه در قبض انرژی میشود.
اجرای تعرفه گذاری پلکانی برای پرمصرف‌ها نیز می‌تواند به ساماندهی یارانه‌های انرژی پنهان در بخش خانوار کمک کند. یارانه‌های پنهان، یارانه‌های دولتی هستند که به طور شفاف به اطلاع عموم نمی‌رسد. در بسیاری از کشور‌ها از جمله ایران برای رفاه مصرف کننده، قیمت برق و گاز توسط دولت یارانه پرداخت میشود. با این وجود باید این انرژی ارزان تنها برای مشترکان درون الگوی بهینه و با رفتار عقلایی استفاده شود و نه همه مصرف‌کنندگان. از همین رو تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها منجر میشود که هدر رفت و ناکارآمدی در بخش انرژی کاهش یابد. همچنین تعرفه‌گذاری پلکانی برای پرمصرف‌ها می‌تواند به شناسایی یارانه‌های پنهان و هدایت آن‌ها به توسعه زیرساخت‌های صنعت انرژی کمک کند. با اعمال نرخ‌های بالاتر از خانوار‌های پرمصرف انرژی، این خانوار‌ها دیگر از سوی دولت یارانه دریافت نمی‌کنند. این امر بار دولت را کاهش می‌دهد و صرفه‌جویی اقتصادی بیشتری برای توسعه صنعت انرژی ایجاد می‌کند. این صرفه‌جویی‌ها می‌تواند برای سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر، فناوری‌های انرژی کارآمد و برنامه‌های صرفه‌جویی در انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
اجرای پلکانی تعرفه‌های پرمصرف نیز می‌تواند به صرفه‌جویی اقتصادی برای خانوار‌ها کمک کند. زمانی که خانوار‌های پرمصرف انرژی با نرخ‌های بالاتری دریافت می‌شوند، ممکن است انگیزه کاهش مصرف انرژی به آن‌ها داده شود. این می‌تواند منجربه صرفه جویی قابل توجهی در قبض‌های انرژی شود که می‌تواند به سایر بخش‌های مخارج خانوار هدایت شود. به عنوان مثال، خانوار‌ها ممکن است بتوانند با سرمایه‌گذاری در لوازم برقی کارآمد یا بهبود عایق کاری خانه، در قبض‌های انرژی خود صرفه‌جویی کنند.
این یک وضعیت برد- برد برای خانوار‌ها و صنعت انرژی ایجاد می‌کند. خانوار‌ها از قبوض کمتر انرژی بهره‌مند می‌شوند، در حالی که صنعت انرژی از کاهش مصرف انرژی و افزایش صرفه‌جویی اقتصادی سود می‌برد. این صرفه‌جویی‌های اقتصادی می‌تواند در توسعه صنعت انرژی سرمایه‌گذاری مجدد شود و سیستم انرژی پایدارتر و کارآمدتر برای همه ایجاد شود.
اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی برای پرمصرف‌ها راه مؤثری برای کاهش مصرف انرژی در خانوارهاست. این سیستم انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی در انرژی ایجاد می‌کند، یارانه‌های انرژی پنهان را کاهش می‌دهد، صرفه‌جویی اقتصادی برای خانوار‌ها و صنعت انرژی ایجاد می‌کند و به ایجاد یک سیستم انرژی پایدارتر و کارآمدتر کمک می‌کند.
در ادامه با دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیرامون اصلاح نظام تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها و در نتیجه بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی به گفتگو نشسته‌ایم. اثرگذاری افزایش پلکانی تعرفه‌های مشترکان پرمصرف در بهینه‌سازی مصرف خانگی
رمضانعلی سنگدوینی عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با «جوان» اظهار داشت: «پیش از اینکه در موضوع افزایش تولید انرژی تمرکز کنیم، باید روی بهینه‌سازی کار شود. در بهینه‌سازی مصرف انرژی بخش‌های مختلفی دخیل هستند و یک موضوع بسیار مهم اصلاح مصرف در بخش‌های غیرتجاری و غیرمولد اقتصاد است. به طور مثال کاهش مصرف از طریق اصلاح عملکرد تجهیزات خانگی یکی از این راهکار‌ها است. باید از تولیدکنندگان بخاری‌های گازی خاص با امکان صرفه‌جویی بیش از ۶۰ درصدی مصرف بخاری نسبت به وضعیت فعلی حمایت شوند و حتی سوبسید (یارانه) در جهت خرید این بخاری‌ها و حمایت از تولیدکنندگان صورت بگیرد یا اینکه غالب نیروگاه‌های کشور سیکل ترکیبی نیستند و همین موضوع سبب هدر رفت بسیار بالا گرما و عدم تولید برق مناسب و بازدهی پایین تولید برق در کشور شده است.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: «ایران بزرگ‌ترین دارنده منابع نفت و گاز در جهان است ولی مصرف بسیار زیادی نیز دارد که موجب شده است در فصولی از سال حتی به ناترازی و خاموشی صنعت اقدام کنیم که باید با بهینه‌سازی مصرف به سمت اصلاح مصرف در بخش‌های مختلف برویم.»
وی در بخش دیگری از این گفتگو به افزایش پلکانی تعرفه‌های انرژی اشاره کرد و افزود: «افزایش پلکانی تعرفه‌های انرژی ایده خوب و منطقی محسوب میشود زیرا عمده مصرف در بخش خانگی بر دوش اقلیتی بسیار پرمصرف است که باید با استفاده از سیاست‌های درست قیمتی به سمت اصلاح مصرف این بخش برویم و همچنین از مشترکان درون الگوی مصرف نیز حمایت به عمل بیاید تا با به کارگیری یک نظام تعرفه‌ای مناسب به سمت بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی برویم.»
نماینده مردم گرگان در مجلس شورای اسلامی بیان داشت: «برای لحاظ کردن عدالت در افزایش پلکانی تعرفه‌های انرژی باید دولت در تخصیص یارانه دقت بیشتری به خرج دهد. آن کسانی که مصرف انرژی بیشتری دارند باید هزینه به مراتب بالاتری نسبت به دهک‌های کم‌مصرف و آسیب‌پذیر پرداخت کنند. باید انرژی در این بخش واقعی شود و به هیچ وجه قابل قبول نیست کسی که مصرف بالایی دارد از یارانه انرژی بیشتری نیز استفاده کند. افزایش پلکانی تعرفه‌های انرژی به طور قطعاً در بهینه‌سازی مصرف مؤثر خواهد بود و حتی با استقبال عمومی مواجه میشود.»
وی بر ارزان بودن انرژی در کشور اشاره کرد و گفت: «البته این ارزان بودن به خاطر سطح درآمدی اکثر شاغلان جامعه بوده و اگر دولت بخواهد در این شرایط انرژی را گران کند و حمایتی هم از اقشار و دهک‌های ضعیف انجام ندهد، قطعاً صدای انتقاد مردم بلند خواهد شد، اما اگر دولت متناسب با تورم درآمد‌ها را افزایش دهد، افزایش قیمت انرژی با انتقاد عمومی مواجه نمی‌شود.»
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی درباره کارآمدی طرح گاز امید یا برق امید خاطرنشان کرد: «این طرح، مشوق خوبی برای عموم جامعه محسوب میشود. این طرح‌ها کاهش مصرف انرژی را در پی دارد و انگیزه مردم برای بهینه مصرف کردن و درست مصرف کردن به شدت افزایش پیدا می‌کند. با فرارسیدن فصل سرما و افزایش مصرف گاز اگر مشوق‌های این‌چنینی مطرح شود، مطمئناً مردم از آن استقبال خواهند کرد.» اختصاص بهینه منابع انرژی به سمت توسعه با صرفه‌جویی در مصرف
جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در گفتگو با «جوان» با اشاره به اهمیت پرداختن به بحث یارانه‌های پنهان انرژی، اظهار داشت: «حذف یارانه‌های پنهان انرژی یکی از ضروریات حال حاضر اقتصاد کشور است و هدایت این یارانه‌ها به سمت توسعه اقتصادی، منجربه رشد تولید و ترویج عدالت اجتماعی خواهد شد. متأسفانه سالیان سال است که منابع مالی کشور در قالب یارانه آب، برق، گاز، بنزین، گازوئیل و ... هدر می‌رود و همین مسئله باعث شده تا قدرت مالی دولت به شدت کاهش یابد و نتواند به توسعه اقتصادی صحیح و همچنین رشد صنعت انرژی کشور کمکی کند.»
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «روند فعلی پرداخت یارانه‌ها اصلاً قابل قبول نیست و ادامه این روند منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای در حوزه‌های مختلف نظیر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خواهد شد؛ لذا ضروری است که بازنگری اساسی در حوزه پرداخت یارانه‌های انرژی صورت گیرد.»
وی بیان داشت: «یارانه‌های پنهان باید در بخش‌هایی هزینه شود که برای دهک‌های ضعیف و متوسط جامعه مفید و مؤثر باشد. به عنوان مثال به جای اینکه دولت سالانه میلیارد‌ها دلار صرف پرداخت یارانه پنهان کند، می‌توان این مبلغ کلان را در حوزه ساخت مسکن، کارخانه، توسعه آموزش و حمل‌ونقل عمومی هزینه کند و اقشار ضعیف و متوسط صاحب شغل و خانه شوند.»
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه افرادی مستحق دریافت یارانه هستند که از وضعیت درآمدی کمتری بهره‌مندند، گفت: «اما متأسفانه در حال حاضر افرادی از یارانه نفع می‌برند که شرایط مالی و اقتصادی خوب و قابل قبولی دارند. همچنین به جای اینکه به بخش تولید یارانه پرداخت شود، به بخش مصرف یارانه پرداخت میشود.»
وی افزود: «یکی از اصلی‌ترین مشکلات یارانه پنهان در زنجیره تأمین و توزیع کالاها، به هم زدن قیمت است و این اخلال بزرگی که در سیستم یارانه‌ای کشور وجود دارد، باید حل و فصل شود. یارانه‌ها باید به سمت توسعه زیرساخت‌ها هدایت شوند و مسیر توسعه کشور را هموار کنند و در این زمینه بهترین راهکار اصلاح یارانه به سمت انتهای زنجیره است. کشور در حوزه انرژی نیازمند سرمایه گذاری کلان است و بهترین راهکار در این زمینه اصلاح بخشی از یارانه‌های بدون کاربرد نظیر یارانه سوخت هواپیماست. در حوزه خانگی نیز باید مشترکان خارج از الگوی مصرف با اعمال سیاست قیمتی به سمت اصلاح عملکرد خود بروند.»
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی توصیه کرد: «افرادی که شرایط اقتصادی و مالی مناسبی دارند، چرا باید یارانه به آن‌ها تعلق گیرد؛ یارانه برای اقشار محروم و ضعیف جامعه است.»
قادری با اهمیت اجرایی کردن نظام تعرفه‌گذاری پلکانی برای بخش برق و گاز خانگی اظهار کرد: «یکی از اهمیت‌های اجرایی شدن نظام تعرفه‌گذاری پلکانی به خصوص برای بخش گاز و مشترکان خانگی این حوزه، اصلاح الگوی مصرف در بین مشترکان پرمصرف است. با اصلاح الگوی مصرف و صرفه‌جویی در مصرف از طریق اعمال نظام تعرفه‌گذاری پلکانی امکان اختصاص بهینه منابع انرژی به سمت توسعه و رشد تولید را فراهم خواهد کرد.»
قادری گفت: «با افزایش تعرفه مشترکان بخش خانگی به شکل پلکانی و حذف یارانه انرژی مشترکان پرمصرف، زمینه حضور بخش خصوصی جهت ورود به عرصه تولید انرژی را فراهم خواهد کرد و این بخش جهت حضور در صنعت انرژی کشور انگیزه مضاعفی پیدا خواهد کرد.»
جمع بندی
به نظر می‌رسد مصرف انرژی به یک نگرانی بزرگ برای خانوار‌ها در سراسر جهان تبدیل شده است. این امر به این دلیل است که بیشتر انرژی مصرفی در خانوار‌ها از سوخت‌های فسیلی حاصل میشود که محدود بوده و باعث تخریب محیط‌زیست میشود. برای کاهش سطح مصرف انرژی، بسیاری از دولت‌ها سیاست‌ها و اقدامات مختلفی را با هدف ایجاد کارایی انرژی ارائه کرده‌اند. یکی از این اقدامات اجرای تعرفه‌های پلکانی برای پرمصرف‌هاست. طبعاً هرگونه تصمیم دولت در چنین حوزه‌هایی نیازمند پیوست رسانه‌ای است و باید با گفتگو مستقیم با مردم ابتدا نسبت به اقناع افکار عمومی اقدام و سپس اقدام کنند. مع‌الأسف در برخی حوزه‌ها از جمله در ماجرای بنزین بدون توجه به این مهم، اقدام شد و خسارت‌های زیادی نیز به جا گذشت. بهره‌گیری از متخصصان رسانه و ارتباطات یک اصل برای هر دولتی محسوب میشود که شاهد ضعف جدی آن در دولت هستیم.
سایر اخبار این روزنامه
نتانیاهو: می‌توانیم با «توافق کوچک» غرب با ایران کنار بیاییم
کرانه باختری مثل غزه آماده نبرد
خانه سینما، صنف یا تریبون سیاسی!
سکوت امریکای لاتین به احترام ندای سلیمانی
سران صهیونیستی حق دارند نگران ندیدن ۸۰ سالگی این رژیم باشند
خود مستقل پنداری به بهانه ایذه
کاش پول حج چندباره عبدالحمید خرج فقرا شود
گام بلند دولت سیزدهم در امریکای لاتین
راه‌حل، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر است نه تغییر ساعت کار ادارات
رکوردشکنی در کاهش تولد و رکورد‌داری در سقط جنین
خانه‌خواری بانک‌ها از سفره مردم
تورم فوتبال نجومی‌تر از همیشه!
انرژی پولدار‌ها باید گران‌تر باشد
پاک‌سازی لانه تروریست‌ها در ارتفاعات کردستان
