نقش اندک اروپا در مذاکرات برجامی


حسن بهشتی‌پور
کارشناس مسائل بین‌الملل

ما باید به شکل مستقیم با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم زیرا در این موضوع بهتر به نتیجه می‌رسیم. اروپایی‌ها عملا نقش تعیین‌کننده‌ای در روند مذاکرات را ندارند، چون حداقل در زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، یک سال اروپایی‌ها ما را درگیر مسئله اینستکس کردند و گفتند جبران خواهیم کرد و سعی می‌کنیم با ایران مناسبات اقتصادی برقرار کنیم، اما نتوانستند. بعضی‌ها می‌گویند اروپایی‌ها نخواستند که این کار را انجام دهند، اما من معتقدم نتوانستند. چون هژمونی مالی ایالات متحده آمریکا بر بازارهای پولی و فعالیت‌های اقتصادی به قدری گسترده بود که هیچ شرکتی جرائت نکرد عملا با ایران وارد همکاری شود. حتی شرکای چینی و روسی جزو اولین شرکت‌هایی بودند که بعد از خروج آمریکا از برجام از ایران خارج شدند. هندی‌‌ها، کره‌جنوبی، ژاپن، استرالیا و... به ترتیب بعدا خارج شدند. بنابراین واقعیت این است، به نظرم با اروپایی‌ها مذاکره کنیم، ضرری ندارد اما از نظر رویکرد باید حواس‌مان باشد که ما با آمریکا رو به رو هستیم و طرف آمریکایی است که با ما مشکل اساسی دارد و باید از طریق مذاکره مستقیم مسأله‌مان را با آنان حل کنیم. من در خبرها خواندم که امیدوارم صحت نداشته باشد، در مذاکرات عمان، عمانی‌ها دائم از این اتاق به آن اتاق می‌رفتند. یعنی آمریکایی‌ها در یک اتاق نشسته بودند و طرف ایرانی هم در اتاق دیگر و عمانی‌ها کار تبادل پیام را انجام می‌دادند. ما در قرن ۲۱ هستیم و در شرایط خاصی که بدترین فشارهای اقتصادی طول تاریخ به ایران وارد می‌شود؛ این چه روش مذاکره کردن است. اگر ما با آمریکا مستقیم مذاکره نکنیم چه چیزی به دست می‌آوریم؟ یک زمانی بود طرف‌های ایرانی را به اینکه آدم‌های واداده و وابسته به غرب هستند و آمریکا را کدخدای دنیا می‌دانند، متهم می‌کردند. الان که دیگر در مورد دولت آقای رئیسی و مذاکره‌کننده‌گان چنین مطالبی مطرح نمی‌شود و اعتماد کامل دارند. بنابراین باید با قدرت و قوت با طرف آمریکایی بنشینند و مذاکره کنند. چه اشکالی دارد؟ این نوع مذاکرات، مذاکرات قرون‌وسطایی هم نیست. فکر نمی‌کنم در قرون وسطی هم اینطور مذاکره می‌کردند. اروپایی‌ها عملا نشان دادند که به ویژه بعد از جنگ اوکراین، دو سوی آتلانتیک به شدت به هم نزدیک شده و کاملا هماهنگ هستند و آمریکایی‌ها توانستند اروپا را در این جنگ در اختیار خودشان قرار دهند. بنابراین واقعا ما با چه کسی می‌خواهیم گفت‌وگو کنیم که آنها هم، روی آمریکا تأثیرگذار باشند؟ متاسفانه چنین معادله‌ای برقرار نیست. نفس مذاکره کردن عالی و خوب است که با تروئیکای اروپایی مذاکره کنیم اما باید بتوانیم آخر موضوع را حدس بزنیم.