گروه راه و مسکن: بازار مسکن به دلیل کمبود عرضه در شرایط بغرنجی به سر می‌برد، در حالی که ساخت و‌ساز برای سازندگان به دلیل تورم و پایین بودن قدرت خرید مقرون به صرفه نیست این عدم تعادل در ساخت علاوه بر افزایش نجومی قیمت مسکن، منجر به بدمسکنی، رشد و توسعه نامتوازن حاشیه شهر‌ها و مهاجرت شده آمارهای جدید خبر از یک فاجعه جدید مسکنی می‌دهد آن هم وجود سه میلیون خانه‌ خالی در کشور که مالکان‌شان، آن را در بازار عرضه نمی‌کنند.
به گزارش «تجارت» در روزهای اخیر که موضوع دریافت مالیات از خانه‌های خالی و تصمیم دولت درخصوص اجرای این قانون مالیاتی بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است، طبق آمار مسئولان تاکنون یک میلیون واحد مسکونی خالی در کشور شناسایی شده و برای ۶۳ هزار واحد برگ مطالبه مالیاتی بالغ بر هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان صادر شده است.
به گفته کارشناسان، با شناسایی خانه‌های خالی و اخذ مالیات از مالکان آنها، بازار مسکن و اجاره به مرور به سمت ثبات قیمتی و آرامش هدایت می شود که این اقدام می‌تواند بخشی از نگرانی مستاجران را برطرف کند. یکی از اقداماتی که دولت در دستور کار خود قرار داده، شناسایی خانه های خالی است که این طرح از سال های پیش مطرح شده اما به صورت کامل و مانند امسال اجرایی نشده بود. امسال دولت سعی دارد با همکاری مجلس به صورت کامل این طرح را اجرایی کند. آنطور که ایرنا گزارش داده طبق آخرین آمارها نزدیک به سه میلیون واحد خانه خالی در کشور وجود دارد که این خانه‌ها بیشتر در دست اشخاص حقوقی و یا بانک‌ها هستند، از این تعداد به طور رسمی بیش از ۵۶۰ هزار واحد خالی از سوی وزارت راه و شهرسازی شناسایی و اطلاعات آنها برای سازمان امور مالیاتی ارسال شده است.

معرفی یک میلیون واحد خالی به سازمان مالیاتی
ابوالفضل نوروزی سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی با اشاره به شناسایی یک میلیون واحد مسکونی خالی، در این باره گفته است که برای تمام مالکان پیامکی ارسال شد که مالکان حدود ۵۰۰ هزار واحد مسکونی خوداظهاری کرده و مالکان حدود ۵۷۰ هزار واحد دیگر نیز اطلاعات ملکی خود را در سامانه ملی املاک و اسکان وارد نکردند که مشخصات آنها به سازمان امور مالیاتی ارسال شد. وی عنوان کرد که بعد از ارسال پیامک از سوی سازمان امور مالیاتی به ۵۷۰ هزار واحد مسکونی حدود ۲۰۰ هزار نفر خوداظهاری انجام داده و مشخصات خود را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت کردند. به گفته نوروزی، اکنون بیش از ۳۰۰ هزار واحد مسکونی از واحدهای شناسایی شده خالی بودند که با هماهنگی ستاد اقتصادی دولت با اولویت مالکانی که در ابتدا بیش از یک‌صد واحد خالی، در مرحله بعدی ۵۰ خانه خالی، ۲۰ خانه، ۱۰ خانه و ۲ خانه بودند در مسیر اخذ مالیات قرار گرفتند. به گفته وی، حدود سه هزار ملک صاحبان آنها بالای یک‌صد ملک خالی داشته و سه بانک نیز بیشتر از یک‌صد خانه خالی در اختیار دارند.

پیش بینی اخذ هزار و ۴۰۰میلیارد تومان مالیات

فرمول محاسبه مالیات خانه‌های خالی
نرخ مالیات خانه‌های خالی به استناد ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مطابق با ارزش اجاره ماهیانه واحد مسکونی خالی و سپس کسر ۲۵ درصد استهلاک سالانه ساختمان از رقم به دست آمده، برای محاسبه مالیات اشخاص حقیقی در ۱۵ و حقوقی در ۲۵ درصد ضرب می‌شود. سپس این رقم در تعداد ماه‌های خالی مانده ضرب می‌شود. بر اساس ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، در سال اول خالی بودن، رقم به دست آمده در ۶ در سال دوم در ۱۲ و در سال سوم به بعد در ۱۸ ضرب می‌شود؛ حال اگر مالک این واحد مسکونی خالی بیش از ۵ واحد مسکونی خالی داشته باشد، عدد به دست آمده در ۲ ضرب می‌شود. بر اساس قانون، هرواحدی که بیش از ۱۲۰ روز بدون سکنه باشد، خانه خالی شناخته می‌شود. متصدی شناسایی بودن خانه‌های خالی، وزارت راه و شهرسازی و بر اساس سامانه ملی املاک و اسکان کشور است.
لزوم افزایش نرخ مالیات بر خانه‌های خالی
کارشناسان معتقدند، مالیات بر خانه‌های خالی نه‌تنها باعث ساماندهی بازار مسکن می‌شود بلکه ابزار کنترلی در برابر افزایش قیمت اجاره‌بها و مسکن است که بعضی از سوداگران با احتکار خانه‌های خالی به دنبال سود بیشتر و تورم هستند بنابراین اخذ مالیات از خانه‌های خالی می‌تواند محرک اصلی معاملات کوتاه‌مدت در این بازار باشد چرا که وجود این املاک بلا استفاده به جهش تورمی مسکن و سوداگری در این بخش دامن زده است. به گفته صاحبنظران، نرخ پایین مالیات بر خانه‌های خالی از دیگر موانعی است که سبب افزایش تعداد خانه خالی در کشور شده است بنابراین نرخ مالیات بر خانه خالی باید اصلاح شود تا با افزایش مالیات‌ها در این بخش شاهد بازدارندگی هر چه بیشتر باشیم.

نرخ مالیات بر خانه‌های خالی ۲ تا ۱۰ درصد ارزش ملک
در همین زمینه نیز مرکز پژوهشهای مجلس با تاکید بر اینکه نرخ مالیات بر خانه های خالی به گونه ای تنظیم شود که اجاره دادن خانه نسبت به خالی نگه داشتن آن به صرفه تر شود، پیشنهاد کرد که این نرخ با توجه به تجربه سایر کشورها بین 2 تا 10 درصد ارزش ملک تعیین شود. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح می‌کند که به‌طور معمول در عمده کشورهای بررسی شده، این نرخ بین ۲ تا ۱۰ درصد ارزش ملک است که البته در برخی موارد براساس نرخ اجاره تعیین می‌شود.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین می‌افزاید که برخی از مالکان با توجه به ریسک‌های مترتب بر عملیات اجاره حتی با وجود هزینه مالیات بر خانه خالی از اجاره ملک خود صرف‌نظر می‌کنند. راه‌حل مکمل قانون مالیات بر خانه‌های خالی برای مواجهه با این افراد چاره‌اندیشی درخصوص این ریسک‌ها و تلاش برای کاهش آنهاست و باید در قوانین مربوط به اجاره‌داری، تغییراتی صورت گیرد که علاوه‌بر کاهش قابل‌توجه پرونده‌های قضایی با موضوع اجاره، بخش قابل‌توجهی از ریسک‌ها را برای موجر مرتفع کرده و احقاق حقوق مالکیت را برای وی تسهیل کند که این موارد در کنار مالیات بر خانه‌های خالی می‌تواند به تنظیم‌گری بازار اجاره نیز کمک کند.