روزنامه خراسان

بانی آشتی روشنفکران با مفاهیم دینی

نوائیان – یادم هست اواخر خردادماه سال 1394، با زنده‌یاد دکتر حسین رزمجو، استاد فقید دانشگاه فردوسی که با دکتر شریعتی دوستی دیرینه داشت و درباره او دو کتاب هم منتشر کرده‌بود، تماس گرفتم تا درباره روانشاد شریعتی صحبتی داشته‌باشیم؛ صحبتی که قرار بود آن را در قالب مصاحبه در روزنامه خراسان منتشر کنم و البته چنین نیز، شد. دکتر رزمجو که دو ماه بعد از این گفت‌وگو، دار فانی را وداع گفت – و در واقع این مصاحبه، آخرین مصاحبه‌ دوران حیاتش بود – در پاسخ به این پرسشِ من که بزرگ ترین خدمت دکتر شریعتی را چه می‌داند؟ بدون مکث گفت: به نظرم مهم ترین خدمت مرحوم دکتر، آوردن دین به دانشگاه و معرفی کردن آن به دانشجویان و روشنفکران آن روزگار جامعه ماست. دکتر رزمجو می‌گفت که مرحوم شریعتی دسترسی مذهبی‌ها را به قشری ممکن کرد که تا پیش از آن، ارتباط برقرار کردن با آن، برای جماعت طرفدار دین ساده نبود. به اعتقاد من نیز، مهم ترین کار دکتر شریعتی در عمر کوتاه اما پرثمرش، همین بوده‌است؛ ترجمه دین به زبان قابل فهم روشنفکران. البته، پیش از دکتر شریعتی هم، افرادی بوده‌اند که برای تحقق این امر، گام‌هایی برداشتند؛ افرادی مانند مرحوم مهندس مهدی بازرگان یا زنده‌یاد دکتر یدا... سحابی، اما این شریعتی بود که توانست ادبیات نوین را برای تفهیم مفاهیم دینی به نسل جدید، به خدمت بگیرد و با مصداق‌یابی‌های دقیق، دین را به عنوان یک راه حل و راهکار عبور از مشکلات اجتماعی و سیاسی، در همه دوران‌، مقابل دیدگان جوانانی قرار دهد که بر اثر تلقین‌های رنگارنگ و جذاب جریان‌های روشنفکری چپگرا، دین را «تریاک توده‌ها» و مانعی بر سر راه تحولات مثبت اجتماعی و عامل اصلی محافظه‌کاری و واپسگرایی می‌دانستند. مصداق‌یابی‌های دکتر شریعتی و تفسیری که از دین، به زبان نوین ارائه می‌داد، البته بی‌نقص نبود و انتقادات تعدادی از دلسوزان انقلاب را برانگیخت و خودِ او را واداشت که در آخرین ماه‌های عُمر، مسئولیت زدودن این نقص‌ها را در آثار پرحجم و پرخواننده‌اش، به علامه محمدرضا حکیمی واگذارد؛ وصیتی که البته، به هر دلیل، هیچ‌گاه عملی نشد و نتوانست پایان خوشی را که آن مرحوم برای آثارش آرزو داشت، رقم بزند. با این حال، هیچ کس نمی‌تواند منکر نقش عمیق دکتر شریعتی در اتفاقی باشد که مرحوم دکتر رزمجو از آن سخن گفت. در آن شرایط پربحران، در دورانی که کمونیست‌ها و جریان‌های تندرو چپگرا، به جان فکر و اندیشه جوانان ایرانی افتاده بودند و رژیم شاه، با سوءاستفاده از نفرت عمومی علیه تفکرات مارکسیستی در بدنه جامعه ایرانیِ عموماً معتقد به مبانی مذهبی، به دنبال کشاندن ظرفیت مبارزاتی جوانان به وادی هپروت و غرق شدن در بحث و گفت‌وگوهای بی‌انتها در حیطه «ایسم‌ها» بود؛ شریعتی چون صاعقه بر پیکر جامعه دانشگاهی و روشنفکری ایران فرود آمد و حجاب تردید و سردرگمی را از پیش روی جوانان راه گم کرده درید و به این ترتیب، فصل جدیدی در مبارزات انقلابی دانشجویان و نخبگان دانشگاهی ایران با رژیم وابسته پهلوی آغاز شد. این نهادینه کردن توانمندی دین برای ارائه راهکار مسائل مُدرن در میان روشنفکران و دانشگاهیان، بی‌تردید هنر دکتر شریعتی و قلم سحرانگیز او بود که هنوز هم با گذشت 46 سال از درگذشت نابه‌هنگام وی، ذهن‌ها را درگیر می‌کند و علاقه‌مندان به خودش را دارد. امروز، 29 خرداد، سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی است.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
نقض عهد (اعتماد) آغاز تجمعات ضد جولانی از ادلب و حلب تا حمص و لاذقیه (کيهان) «نه» بزرگ نجف به انحلال حشدالشعبی (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
گسترش همکاری‌های ایران و ازبکستان بدون توجه به مخالفت ها بانی آشتی روشنفکران با مفاهیم دینی جولان مرگ در جاده های استان ورزشکار حرفه ای در باند دزدان احشام! جشن لاکچری بی‌جنبه‌ها روی کشتی آقای دکتر ظریف با فرصت بی نظیری که داشتید، چه کردید؟ حذف زیارت از برنامه هفتم! برنامه پرهیاهوی هفتم در ایستگاه بهارستان استدلال‌های قرآنی جوادالائمه(ع) برای تقریب مذاهب اسلامی پرواز صنعا به مکه پس از ۷ سال درد دارو از 7 زخم تصویب واردات خودروهای کارکرده، سقوط قیمت مونتاژی ها پشت پرده قراردادهای 30 میلیاردی