جنگ‌طلبی «پریگوژین» به در پولادی کرملین خورد

در فضایی که همه دنبال‌کنندگان تحولات روسیه و جنگ اوکراین پیگیر اخبار ضد حمله اوکراین بودند یک بمب خبری باعث تعجب همگان شد و آن هم شورش نیرو‌های واگنر علیه شخص وزیر دفاع این کشور بود.
یوگنی پریگوژین، رئیس واگنر پس از منتشرکردن یک فیلم کوتاه چنددقیقه‌ای از یکی از پایگاه‌های واگنر مدعی شد که هلیکوپتر‌های ارتش روسیه یکی از پایگاه‌های گروه واگنر را مورد هدف قرار داده‌اند و این اقدام با دستور مستقیم شویگو، وزیر دفاع صورت‌گرفته است. پس آن پریگوژین اعلام کرد که برای مقابله با این وضع و نبود فرماندهی درست در عملیات نظامی ویژه او همراه اعضای گروهش به مسکو خواهند آمد تا مسببان وضع موجود را به سزای عمل خود برسانند. این خلاصه کوتاهی از شروع روند درگیری بود. در ادامه سعی خواهد شد به دیگر زوایا و علت این اقدام رئیس گروه واگنر پرداخته شود.
ابتدا لازم است روشن شود که آیا این اقدام پریگوژین علیه شخص پوتین بوده است یا خیر. بر اساس اظهارات متعدد پریگوژین در روز حادثه چه پس از سخنرانی پوتین و چه قبل از آن هدف پریگوژین به‌هیچ‌وجه نه سرنگونی دولت بوده است و نه رسیدن به جایگاه پوتین بلکه هدف او شخص وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش گراسیموف بوده است. رئیس گروه واگنر از ابتدای ورود این گروه به عملیات نظامی روس‌ها در اوکراین با این دو نفر بر سر نحوه اداره جنگ مشکل داشته است، اما علت اصلی را بسیاری از نزدیکان پریگوژین نه اداره جنگ بلکه دورماندن پریگوژین از هسته سخت سیاست روسیه می‌دانند همان حلقه سختی که شویگو جزء لاینفک آن است. انتظار پریگوژین این بوده است که پس از فتح باخموت به دست نیرو‌های واگنر یا از او مانند رمضان قدیروف (رئیس‌جمهور جمهوری خودمختار چچن که پس از آزادسازی ماریوپل توسط نیروهایش مدال قهرمان روسیه را دریافت کرد) تقدیر یا به یکی از مشاوران نزدیک پوتین تبدیل شود و نقش مؤثری در اداره کشور داشته باشد که هیچ یک از این اتفاقات رخ نداد. علاوه‌برآن در ماه گذشته قانونی در روسیه تصویب شد که بنابر آن نیرو‌های داوطلب که مایل به حضور در جبهه نبرد هستند می‌بایست فقط با وزارت دفاع قرارداد منعقد کنند که بنابر این قانون، گروه واگنر به‌شدت تضعیف خواهد شد و بخشی از کادر خود را از دست خواهد داد. در واقع این اقدام پریگوژین نه یک کودتا بلکه یک جنگ قدرت بود تا با حذف شویگو بتواند جایگاه خود را حفظ کند و ارتقا دهد، ولی دچار اشتباه محاسباتی و با واکنش محکم از جانب مسکو روبه‌رو شد.
نیرو‌های ارتش و گارد ملی از ساعات ابتدایی در استان روستوف مستقر شده بودند، اما اقدام نظامی علیه نیرو‌های واگنر انجام نشد، به‌صورت همزمان نیز پرونده‌ای علیه پریگوژین توسط دادستانی مسکو به جرم اقدام برای شورش نظامی به جریان افتاد. با سخنرانی پوتین و منفعت‌جویی شخصی و همچنین شروع خون‌ریزی داخلی خواندن اقدام پریگوژین حمایت‌ها از گروه واگنر در فضای رسانه‌ای تقریباً به صفر رسید. از طرف دیگر کادر گروه واگنر که متشکل از اعضای سابق ارتش (که پس از اتمام قراردادشان به گروه واگنر پیوسته‌اند و عموماً فرماندهان این گروه هستند)، داوطلبان قراردادی و زندانیان با حبس‌های طویل‌المدت (در ازای جنگ به آن‌ها وعده بخشودگی داده شده است و عموماً در رده‌های پایین گروه هستند) بودند نیز انگیزه جدی برای درگیرشدن با ارتش یا گارد ملی روسیه نداشتند و پریگوژین نیز که انتظار واکنش محکم مسکو را نداشت چاره‌ای جز مصالحه ندید.
مصالحه توسط رئیس‌جمهور بلاروس لوکاشنکو که دوستی ۲۰ساله با پریگوژین دارد انجام شد و این پیشنهاد که او با پریگوژین صحبت کند نیز توسط خودش داده شده بود. حال قرار است بر اساس مفاد مصالحه، پریگوژین به بلاروس رفته و پرونده شورش نظامی علیه او لغو شود. اعضای گروه واگنر را نیز خطری تهدید نمی‌کند و آن دست از نیرو‌های واگنر که در شورش شرکت نداشته‌اند نیز می‌توانند با وزارت دفاع قرارداد منعقد کنند، اما از سرنوشت گروه و نحوه اداره آن در آینده هنوز چیزی مشخص نیست، اما بعید است که وزارت دفاع روسیه که کارفرمای اصلی این گروه است این پتانسیل را نابود کند.