گلایه از بی‌اعتنایی رسانه‌ها به موسیقی نواحی

   چرا موسیقی نواحی با وجود نقش مهم فرهنگی که دارد تا این حد در مهجوریت رسانه‌ای است؟ در شرایطی که خبر ازدواج فلان بازیگر با فلان دختر در همه سایت‌ها بازتاب پیدا می‌کند، یعنی ما از یک جایی راه را اشتباه رفته‌ایم. مسیر رسانه‌ها از جایی اشتباه شد که به جای کار رسانه‌ای سراغ جذب فالوئر رفتند و اولویت خبری خود را بر مبنای نظر هوادار و مخاطب قرار دادند. برای همین است که می‌بینیم موسیقی نواحی در رسانه‌ها کمترین سهم را دارد. اتفاقاً این جنبه از موسیقی است که به دلیل ابتنا بر سنت‌ها می‌تواند پایه‌های سنت و فرهنگ بومی و ملی را استوار نگه دارد و از دل همین موسیقی است که می‌توانیم جوان‌هایمان را با ملیت خود پیوند بزنیم، برای همین پوشش رسانه‌ای اخبار مربوط به جشنواره موسیقی نواحی در رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه ملی اهمیت خاصی پیدا می‌کند. موسیقی نواحی باید موسیقی اول و مرجع باشد.    در رسانه‌های اجتماعی شاهد حجم بالایی از اخبار مربوط به موسیقی پاپ هستیم، ولی موسیقی نواحی جایی در این بین ندارد! شما نگاه کنید؛ اصولاً چه میزان از رسانه‌های ما به موسیقی می‌پردازند. برخی از روزنامه‌ها اصلاً اخبار موسیقی را منتشر نمی‌کنند، برخی دیگر فقط اخبار برخی از هنرمندان را پوشش می‌دهند و دیگران را قبول ندارند، این مشکلی است که در رسانه‌ها وجود دارد.     اما در مقابل می‌بینیم که برخی از هنرمندان موسیقی نواحی ایران در خارج از کشور شناخته شده‌تر هستند تا در ایران، یعنی اجرا‌های بین‌المللی آن‌ها پوشش رسانه‌ای خوبی در خارج از کشور دارد. دلیل این اتفاق به دهه ۷۰ باز‌می‌گردد که یک دهه پرشور برای موسیقی نواحی بود. در آن دهه بود که هنرمندان موسیقی نواحی ایران توانستند به جشنواره‌های مهم موسیقی جهانی از جمله جشنواره «آوینوین» راه پیدا کنند. پس از آن نیز افرادی مانند محمدرضا درویشی امکان حضور هنرمندان ایرانی در جشنواره‌های خارجی را فراهم کردند و از دل همین ارتباطات بود که هنرمندانی، چون «حاج قربان سلیمانی» یا «شیرمحمد اسپندیار» توانستند اجرا‌هایی در خارج از کشور داشته باشند و در سطح جهان شناخته شوند یا «شاه میرزا مرادی» توانست عنوان بهترین نوازنده سرنا در جهان را به دست آورد و لقب «مروارید اقیانوس» را بگیرد.    چرا جشنواره موسیقی نواحی نتوانسته در داخل کشور چنین موجی از شناخت هنرمندان ایرانی را به وجود آورد؟ در همان سال‌های دهه ۷۰ بود که آقای درویشی جشنواره موسیقی نواحی را پایه‌گذاری کرد و فعالیت آن تا دهه ۸۰ هم ادامه داشت. البته نقد‌هایی به آن جشنواره داشتم، ولی توانسته بود نتایج خوبی به دست آورد. با این حال به خاطر اینکه آینده‌نگری خوبی برای آن دیده نشده بود و ابهاماتی در اجرا داشت، این جشنواره تعطیل شد و هشت سال برگزار نشد. این هشت سال دقیقاً همان سال‌هایی است که انواع موسیقی مبتذل به نام «پاپ» و امثالهم وارد بازار شدند و تهیه‌کنندگان موسیقی که به دنبال سود بودند از آن استقبال کردند و نتیجه هم این شد که گوش‌ها را مسموم کردند.     چه شد که جشنواره بازگشت؟ پس از آن هشت سال، جشنواره دوباره راه‌اندازی شد، اما دیگر خبری از آقای درویشی یا جهانگیر نصراشرفی و هنرمندانی که در عرصه پژوهش موسیقی فعالیت داشتند، نبود. الان موسیقی نواحی ملغمه‌ای است که در آن شاید ۳۰ تا ۴۰ درصد کار‌ها دارای اصالت است. متأسفانه بسیاری از اساتید موسیقی نیز در چشم این جشنواره دیده نمی‌شوند و از آن دور افتاده‌اند. علتش این است که وزارت ارشاد اشراف پژوهشی دقیق به لحاظ شناخت اصل از بدل ندارد و صرفاً در حد فراخوان و اطلاعات مسئولان استانی کار را پیش می‌برد و به دنبال شناخت اساتید محلی نمی‌رود. برای همین می‌بینیم که اساتید بنام موسیقی محلی همان‌هایی هستند که در دهه ۷۰ معرفی شدند که خیلی‌هایشان اکنون در قید حیات نیستند.   به موضوع نپرداختن رسانه‌ها به موسیقی نواحی اشاره کردید. در رسانه ملی وضعیت موسیقی نواحی چطور است؟ در صداوسیما تولید موسیقی نواحی بد نیست. در معاونت امور استان‌ها دفتر موسیقی نواحی دارند، اما مشکل اینجاست که در همه استان‌ها، استاد موسیقی نواحی حضور ندارد، یعنی شخص نوازنده است و آهنگساز موسیقی نواحی نیست. هنرمندانی هم که با صداوسیما کار می‌کنند، شاید درآمدشان یک‌پنجم پولی باشد که در خارج از سازمان به دست می‌آورند و از این نظر شاهد بی‌محلی به موسیقی نواحی هستیم. برای همین کار‌هایی که تولید می‌شود، اصالت ندارد. هم‌اکنون «رادیو نوا» فعالیت دارد و به موسیقی نواحی می‌پردازد، اما این حد کافی نیست. ما در دهه ۵۰، هفتگی برنامه‌ای ویژه برای موسیقی ایرانی داشتیم که در آن اساتیدی، چون فرهاد فخرالدینی و نادر مرتضی‌پور حضور داشتند، اما الان برنامه ویژه موسیقی نواحی در تلویزیون نداریم، مگر برنامه‌هایی که آقای مهدوی در شبکه ۴ اجرا می‌کند. این در حالی است که برای شناساندن موسیقی نواحی باید در شبکه‌های اصلی مانند شبکه یک و شبکه ۳ برنامه اجرا شود، آن هم نه در ساعات کم‌بیننده، بلکه در ساعت طلایی تلویزیون که بیننده‌ها پای تلویزیون هستند.