زورآزمایی با عدلیه در میانکاله!

صادق غفوریان –اصرار مجری پروژه پتروشیمی میانکاله بر اجرای این پروژه در حوزه ممنوعه محیط زیستی، پس از چندین نوبت ایست و منع قضایی، حالا به یک موضوع ابهام‌برانگیز تبدیل شده است. چهارم تیرماه، دادستان کل کشور اعلام کرد که پروژه پتروشیمی میانکاله مجوز ندارد. پس از آن، 11 تیرماه نیز غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه دادستان کل کشور گفت: مجری پتروشیمی میانکاله از سال ۱۳۹۴ بالغ بر ۵۸میلیون یورو از بانک صادرات شعبه ساری تسهیلات گرفته که هنوز پس نداده و از بدهکاران بزرگ بانکی است که باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد. بااین‌همه، روز گذشته ایرج حشمتی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد: گزارش‌های میدانی دال بر ادامه فنس‌کشی زمین محل احداث پروژه است که مصداق شروع عملیات اجرایی است. او البته تصریح کرده است که « دستور پیگیری‌های قضایی و حقوقی به اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران ابلاغ شده که بر اساس آخرین اطلاعات واصل‌شده از این اداره کل، پیگیری‌های قضایی و حقوقی به صورت رسمی در سطح دادستانی شهرستان بهشهر و دادستانی استان مازندران آغاز شده است و امیدواریم با توجه به حساسیت‌های زیست محیطی موجود، در اسرع وقت رسیدگی و ضمن توقف عملیات اجرایی از هرگونه تخریب بیشتر و غیرقابل جبران جلوگیری شود.» با این تفاصیل، این پرسش اساسی مطرح می‌شود که چگونه در یک پروژه بدون مجوز و با وجود اظهارنظر صریح دادستان کل کشور، مجری آن به این میزان بر اجرای پروژه اصرار دارد و از رو نمی‌رود. آیا پشتش به جایی گرم است؟ تازه پیش از این صراحت‌های قضایی، فروردین 1401 هم دادیار دادسرای دیوان‌عالی کشور و مدیرکل حوزه حقوق عامه دادستانی کل کشور در پیگیری حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم با ارسال نامه‌ای به دادستان عمومی و انقلاب مازندران، دستور توقف اجرای طرح پتروشیمی میانکاله را صادر کرده بود.(خبرگزاری پانا - 23 فروردین1401) ضمن این که در همان روز، سخنگوی قوه قضاییه درباره طرح پتروشیمی میانکاله گفته بود، تا زمانی که سازمان محیط زیست مجوز ندهد، امکان احداث چنین طرحی وجود ندارد و چنان‌چه اقدام کنند و طرح دعوی شود برخورد لازم با آن صورت می‌گیرد. (پانا – 23 فروردین 1401) محیط زیست: هرگز مجوز ندادیم؛ نمایندگان فشار آوردند آن‌چه مشخص است، تمامی این ایست‌های قضایی مبتنی بر نظر سازمان محیط زیست صادر شده است. 12 تیرماه، یعنی هشت روز قبل خبرگزاری فارس، به نقل از کریمی مدیرکل دفتر ارزیابی زیست محیطی سازمان حفاظت محیط‌ زیست  با بیان این‌که هیچ مجوز زیست محیطی برای پتروشیمی میانکاله تاکنون صادر نشده است، نوشت: اگر کسی ادعایی مبنی بر صدور مجوز زیست محیطی برای این پروژه دارد، آن را منتشر کند. وی با اشاره به سه‌بار برگزاری کمیته ارزیابی زیست محیطی صرف‌نظر از کمیته‌های فنی برای این پروژه، گفت: در نهایت اتفاقی که افتاد، این بود که سازمان حفاظت محیط‌زیست موافقتی با اجرای این پروژه نداشت و آن‌چه درباره صدور چنین مجوزی ادعا می‌شود، کذب است. او با بیان این‌که مجوز باید امضا، هولوگرام و مهر برجسته داشته باشد، تصریح کرد: اصلا چنین مجوزی که این ویژگی‌ها را داشته باشد، وجود ندارد و اگر کسی ادعایی مبنی بر صدور مجوز زیست محیطی برای این پروژه دارد، آن را منتشر کند. اما نکته جالب و در عین حال تأثربرانگیز ماجرا به  آغاز این پروژه برمی‌گردد؛ آن‌جا که یک جای کار می‌لنگد. این موضوع را به روایت سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ 21 فروردین ۱۴۰۱ درست ۳۰ روز پس از کلنگ‌زنی پروژه کارخانه پتروشیمی میانکاله، مرور کنیم: «گاهی فشار نمایندگان مجلس برای ما عجیب است. مجوز محیط زیستی این طرح گرفته نشده است اما نماینده محترم از من می‌خواهد که کلنگ‌زنی انجام شود. به هر شکل کلنگ زده شد اما از دید ما کلنگی که برای این پروژه به زمین زده شد، مورد تایید نیست. در واقع معتقدیم کلنگی به زمین زده نشده است.» که سرانجام در ۲۳ فروردین 1401 با حکم دادستانی اجرای عملیات احداث این پروژه متوقف و ادامه فعالیت به صدور مجوز سازمان حفاظت محیط زیست منوط شد. (ایسنا –  7 تیر 1402) چرا نباید در حوزه تالاب میانکاله، پتروشیمی احداث شود؟ تالاب بین‌المللی میانکاله در شرق مازندران دارای ۴۰ هزار هکتار مساحت آبی است که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان گسترده است؛ این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان، همه‌ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان‌گذران و بیش از ۱۰۰گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است. این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۸ هزار هکتار و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که غذای برخی پرندگان را تامین می‌کند، بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای داده و به نوعی بهشت پرندگان استان نام گرفته است. این منطقه با این تنوع زیستی در شمار یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست کره جهان از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت. حالا جدا از مسائل متعدد و شائبه تخلف در واگذاری اولیه اراضی مربوط به این پروژه در سال های قبل و نیز  اما  و اگر های میزان  اشتغال زایی این پروژه ، از جمله دلایل کارشناسان برای مخالفت با احداث پتروشیمی در منطقه میانکاله به این موارد می‌توان اشاره کرد: -خط انتقال آب شیرین‌‌سازی با ظرفیت ۷ میلیون لیتر آب دریا به بخش غربی میانکاله، فاصله کمی با این طرح دارد که عملاً کیفیت آب منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و زمینه مسمومیت تالاب و بروز بوتولیسم و افزایش شوری آب و تأثیر در اکسیژن آب را ایجاد می‌کند. - امکان ارسال پسماند از عمق ۲۵ متر و فاصلۀ ۲۰ کیلومتری از ساحل وجود ندارد. بنابراین، پسماند مجتمع پتروشیمی به‌مرور زمان انباشته می‌شود و اکوسیستم کل منطقه را در کوتاه‌مدت برهم‌می‌زند. -با توجه به این‌ که تأمین گاز برای نیروگاه شهید سلیمی نکا به منظور تولید برق با مشکل روبه‌رو بوده و به مازوت‌سوزی روی آورده و استان هم با مشکل کمبود گاز روبه‌روست، تأمین حجم قابل توجهی گاز برای مصرف این پتروشیمی، بدون پشتوانه فنی و اجرایی است. - احداث پتروشیمی (که در رده آلاینده‌ترین صنایع قرار دارد) در منطقه حساس زیست‌محیطی نه‌تنها توسعه محسوب نمی‌شود بلکه زخمی تازه بر تن رنجور محیط زیست مازندران می‌نشاند. آلودگی شدید هوا و منابع آبی تنها بخشی از نتایج هولناک این پروژه است.  -و...