صفحه جدید در روابط ایران و آمریکا
گروه سیاسی: در حالی‌که روند تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا در باب پرونده هسته‌ای تا حدود زیادی کند شده است، همچنان موضوع تبادل زندانیان میان دو کشور به عنوان کانونی برای حفظ امیدها نسبت به حل مناقشات میان طرفین، مطرح است. در میانه تعلیق روند رو به جلوی چند وقت اخیر، دیروز –دوشنبه- مقام‌های ارشد ایرانی و آمریکایی در جریان بودن تلاش‌ها برای تنش‌زدایی را تایید کردند تا همچنان امیدها در اردوگاه احیای برجام زنده باقی بماند. به گزارش «تجارت»، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید درگفت‌وگو با شبکه صدای آمریکا خاطر نشان کرد که دولت جو بایدن با هدف آزاد کردن آمریکایی‌های بازداشت‌شده در ایران، با جمهوری اسلامی «مذاکرات غیرمستقیم» دارد. جیک سالیوان در ادامه اظهار داشت: ما به‌طور غیرمستقیم با ایران تماس داشته‌ایم و هیچ مذاکره مستقیمی بر سر موضوع هسته‌ای یا بازداشت‌شدگان وجود ندارد. ما از این دست گفت‌وگوهای غیرمستقیم در مورد بازداشت‌شدگان داشته‌ایم؛ زیرا این وظیفه ما است که تلاش کنیم شهروندان آمریکایی را به خانه بازگردانیم. این مقام کاخ سفید افزود: بنابراین، ما با هر دولتی به هر نحوی که بتوانیم، صحبت می‌کنیم، مانند کاری که با دولت روسیه درباره آمریکایی‌های بازداشت‌شده انجام می‌دهیم. سالیوان این مذاکرات را در راستای «تلاش برای یافتن راه‌حلی برای بازگرداندن شهروندان آمریکایی به خانه» توصیف کرد و گفت: در حال حاضر هیچ خبر جدیدی در مورد این که ما به نتیجه خاصی رسیده باشیم، ندارم. در حال حاضر سه شهروند ایرانی-آمریکایی به نام‌های عماد شرقی، مراد طاهباز و سیامک نمازی و یک ایرانی دارای اقامت دائم آمریکا به نام شهاب دلیلی در ایران زندانی هستند. مشاور امنیت ملی کاخ سفید همچنین در مورد اقدامات احتمالی آمریکا در رابطه با نزدیک شدن «بندهای غروب» برجام در زمینه عدم فروش تسلیحات توسط تهران با توجه به همکاری تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران و روسیه با تکرار ادعاهای بی‌اساس مبنی بر استفاده روسیه از پهپادهای ساخت ایران علیه اوکراین گفت که ایالات متحده اقدامات زیادی را برای تحمیل هزینه بر ایران بابت تحویل پهپاد [به روسیه] انجام داده است. او با تاکید بر تداوم این اقدامات افزود: ما این تحمیل هزینه را قبل از انقضای این مفاد برجام انجام داده‌ایم و پس از آن نیز انجام خواهیم داد.
تایید تحرکات دیپلماتیک در موضوع تبادل زندانیان از سوی ایران
علاوه بر سالیوان، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص تبادل پیام های غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در موضوع تبادل زندانیان و اظهارات اخیر مشاور امنیت ملی کاخ سفید در این زمینه گفت: ما از همه مسیرها و فرصت های دیپلماتیک از جمله تبادل پیام‌ها و گفت‌وگوهای با واسطه برای احقاق حقوق حقه ایران و در موضوع هسته‌ای، تبادل زندانیان، انسداد منابع مالی و موضوعات دیگر استفاده می‌کنیم و تلاش‌های دیپلماتیک ما در این مسیر ادامه دارد. کنعانی یادآور شد که این گفت‌وگوها و تبادل پیام‌ها با فراز و نشیب‌هایی ادامه دارد و روند جاری محسوب می‌شود.
افزایش احتمال تبادل نظامیان
پیش از این برخی رسانه‌های غربی مدعی شده بودند که مقام‌های آمریکایی و ایرانی در خصوص آزادی شهروندان آمریکایی به توافق رسیدند که خود مقام‌های آمریکایی نیز این ادعاها را رد کردند. اواخر خردادماه، «متیو میلر» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه گفت دوست دارد پشت تریبون بایستد و بگوید توافقی برای بازگرداندن شهروندان آمریکایی به خانه حاصل شده اما «این اتفاق رخ نداده. این مسئله‌ای است که کماکان روی آن کار می‌کنیم و وقت و منابع زیادی برای محقق شدن آن صرف می‌کنیم.» پس از روی کار آمدن «جو بایدن» به‌عنوان رئیس جمهور در آمریکا و اعلام آمادگی برای بازگشت به برجام، در اواخر دولت دوازدهم مذاکراتی برای احیای برجام بین ایران و گروه ۱+۴ و به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا انجام شد. ۶ دور مذاکره در این خصوص برگزار شد اما گفت‌وگو به دلیل کارشکنی طرف‌های غربی به ویژه آمریکا به نتیجه نرسید. آخرین دور مذاکرات از روز پنجشنبه ۱۳ مرداد ماه ۱۴۰۱ در شهر وین آغاز و تا ۱۷ مرداد ماه ادامه داشت و پس از آن اعلام شد که رایزنی‌ها و تماس‌ها با هماهنگ کننده و طرف‌های دیگر ادامه خواهد یافت. اخیراً نیز «بدر البوسعیدی» وزیر خارجه عمان ضمن اشاره به نزدیک شدن ایران و آمریکا به توافقی برای تبادل زندانیان، گفت که تهران برای دستیابی به توافق در موضوع هسته‌ای نیز جدی است. سالیوان در رابطه با برخی ادعاها در خصوص عرضه پهپادهای ایران به روسیه برای کشتار غیرنظامیان اوکراینی، گفت که واشنگتن اقدامات زیادی را برای «تحمیل هزینه بر ایران بابت تحویل پهپاد [به روسیه] با هدف کشتن غیرنظامیان اوکراینی» انجام داده است. جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده است که فروش پهپاد به روسیه قبل از جنگ اوکراین بوده است و ایران هیچ اطلاعی از نحوه استفاده این پهپادها ندارد.
پالس مثبت عمان
همزمان با بالا رفتن احتمال تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا، دولت عمان نیز پالسی مثبت را مخابره کرد. «بدر البوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان، بعدازظهر دیروز (دوشنبه)، در ششمین نشست کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه در مسکو سخنرانی کرد. طبق گزارش وبگاه «الخلیج اونلاین»، وزیر خارجه عمان گفت: «امیدواریم نشست میان روسیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به تقویت روابط کمک کند. ما کارشکنی‌های اسرائیل علیه فلسطینیان را محکوم می‌کنیم.» بدر البوسعیدی اضافه کرد: «ما به‌شدت نگران تحولات سودان هستیم. بار دیگر بر لزوم برقراری امنیت و ثبات در یمن تاکید می‌کنیم. جنگ در اوکراین برای امنیت جهانی تبعات خواهد داشت.» البوسعید همچنین بیان کرد: «ما به اهمیت ایجاد راهکار مسالمت‌آمیز برای نزاع اوکراین باور داریم. توافق میان ریاض و تهران بازتاب مثبتی بر منطقه دارد. امیدواریم شراکت کشورهای حاشیه خلیج [فارس] با روسیه به ساخت آینده‌ای باثبات‌تر و شکوفاتری منجر شود.» «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه نیز در این نشست گفت: «روابط کشورهای عضو شورای همکاری و رسویه در برهه اخیر از نظر اقتصادی شاهد رشد بوده است.»
