روزنامه جوان
1402/04/25
جدال صنايع‌دستي اصيل با بدلي
مرتضي حسيني، هنرمند پيشكسوت ميناكاري است كه حدود 54 سال عمر خود را صرف توليد صنايع‌دستي كرده‌است. وي تاكنون در نمايشگاه‌هاي مختلف داخلي و خارجي حضور داشته و دو نشان از يونسكو و يك مدال از ايتاليا گرفته‌است. فرصتي دست داد با اين هنرمند سرشناس گفت‌وگو كنيم.صنايع دستي ايران اصالت و كيفيت خاص خود را دارد، اما هيچ‌گاه تبديل به يك صنعت بزرگ براي ايران نشده است. اين در حالي است كه در مقطعي با سونامي آثار بدلي نيز مواجه بوديم كه در كشورهاي ديگر توليد مي‌شد. تا چه اندازه با اين چالش دست و پنجه نرم كرديد؟
حدود هفت، هشت سال پيش بود که يك مرتبه با سونامي صنايع‌دستي چيني، هندي و پاكستاني در بازار صنايع‌دستي مواجه شديم كه اصلاً مرغوب نبودند، ولي چون فراوان و ارزان‌تر بودند با اقبال مواجه شدند و همين امر باعث شده بود صنايع تقلبي بي‌كيفيت به جاي صنایع اصيل سنتي خريداري شود، اما خوشبختانه از سوي ميراث فرهنگي اين آثار جمع‌آوري و مانع فروش آنها شدند. البته هنوز هم هستند، اما نه مثل گذشته، بعضي مخفيانه فروش دارند، ولي حيف است که صنايع‌دستي اصيل خودمان را كنار بگذاريم و صنايع‌دستي ماشيني و پرس شده آنها را تهيه كنيم. اصولاً بايد هر كالايي هويت داشته باشد، چون شخصي كه اين صنايع‌دستي را مي‌خرد بعد از 50 سال يا بيشتر همه چيز اثر برايش ثابت مي‌ماند و مي‌گويد اين جنس خوبي بود، ولي وقتي جنس تقلبي و بدلي باشد، دوام ندارد و بعد از چند سال رنگ و کیفیت آن از بين مي‌رود.
چطور شد که در ايتاليا از شما تقدير به عمل آمد؟
حدود12 سال پيش در مدت برپايي نمايشگاه هنر ايراني و اصفهاني، آثاري كه از من در نمايشگاه بود از سوي شهروندان ايتاليايي مورد استقبال قرار گرفت، به شكلي كه اكثر بازديدكننده‌ها از نمايشگاه مايل بودند اطلاعاتي درباره نحوه تهيه و توليد هنرهاي دستي اصفهان كسب كنند و چون ارائه كار در يك كارگاه كوچك براي توليد در نمايشگاه عمومي بود و همه مي‌توانستند بيايند و كار را ببينند با استقبال بازديدكنندگان ايتاليايي مواجه شد.
در طول روند كار پيشنهادي هم در ايتاليا داشتيد؟
بله، يادم می‌آید به من پيشنهاد داده شد به 20دانشجوي ايتاليايي آموزش ميناكاري بدهم و حتي گفتند براي سكونت در ايتاليا مشكلي نخواهم داشت. آنها گفتند آپارتماني به شما مي‌دهيم و سه سال هم هزينه زندگي‌تان تأمين مي‌شود. فقط اين هنر را آموزش بدهيد، ولي من به خاطر عرق ملي و علاقه به سرزمينم اين پيشنهاد را نپذيرفتم، چون اگر به‌خاطر شرايط بهتر اين هنر اصيل ايراني را صادر مي‌كردم در حقيقت در حق ايران و هموطن ايراني خودم ظلم مي‌كردم و آن را از اعتبار ملي مي‌انداختم. بنابراين ترجيح دادم فوت و فن اين هنر را صادر نكنم.
با توجه به مشكلاتي كه در حوزه صنايع‌دستي وجود دارد، آيا از رد كردن پيشنهاد پشيمان نيستيد؟
اصلاً و ابداً. خيلي هم خوشحالم كه اين تصميم را گرفتم. ربطي به شرايط و مشكلات ندارد، چون قرار نيست و نبايد ارزش و اعتبار صنايع‌دستي را براي پول خدشه‌دار كنيم.
جنس مينا از چيست و چرا ميناكاري‌ها لاجوردي و آبي هستند؟
جنس اوليه بايد مس خالص باشد. البته به خاطر اينكه مس در مقايسه با نقره مقرون به‌صرفه‌تر بوده ما به جاي نقره از مس استفاده مي‌كنيم. براي رنگ كار هم اكسيد طلا به كار مي‌رفت كه گران‌ترين رنگ براي كار بود، ولي امروز چون خيلي گران است از رنگ لاجورد كه به‌صرفه‌تر است استفاده مي‌شود و در حال حاضر سال‌هاست رنگ‌هاي آبي براي مينا رايج است، به‌طور كلي رنگ‌هاي سنتي در اين هنر بيشتر مورد پسند است و در رديف كارهاي تاپ صادراتي هستند.
به عنوان يك هنرمند پيشكسوت چه توصيه‌اي به مردم داريد؟
به هموطنانم توصيه مي‌كنم كه از هنرهاي دستي ملي خودمان استقبال كنيم تا در روند توسعه و پيشرفت از بين نروند و حفظ شوند. بياييم توليدات صنايع‌دستي را در زندگي به كار بگيريم.
يك خاطره خوب و به يادماندني از كارتان برايمان تعريف كنيد.
چند سال پيش يكي از پروفسورهاي گياه‌درماني تهران سؤال كرده بود يكسري ظروف مينايي مي‌خواهم كه كاربرد داشته باشد. آدرس من را به او داده بودند که با جست‌وجوي زياد آمده بود، ولي مرا پيدا نكرده بود. بنده خدا رفته بود پيش يكي از دوستان گفته بود فلان استاد را مي‌خواهم او هم جواب داده بود، اگر مينا مي‌خواهي اينها ميناست. فلاني از دنيا رفته و او هم باور كرده بود. بعد رفته بود و از مغازه كناري سؤال كرده بود ميناي حسيني براي فروش داري که گفته بود نه دو، سه تا بيشتر نداريم، چرا از خود استاد حسيني نمي‌خري! گفته بود مي‌گويند فوت كرده است! فروشنده هم جواب داده بود، نه بابا من نيم ساعت پيش با او حرف زدم. زنده است و مغازه‌اش فلان‌جاست. آمد نزد من و گفت سفره قلمكار و يكسري كامل ظروف غذاخوري ميناكاري مي‌خواهم. دوست دارم در ظروف چيني با طرح ميناكاري اصيل ايراني غذا بخورم. اين تعصب و تقيد به صنايع‌دستي برايم جالب بود. آرزو كردم كه چنين توجهي به صنايع‌دستي براي همه ايرانيان وجود داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
هر صهیونیست یک اسلحه از ترس فروپاشی
نظر هاشمي رفسنجاني در خصوص خاطرات منتظري
آيا تروريست‌ها از عبدالحميد حرف‌شنوي دارند؟
چرایی تداوم مذاکرات برجامی
پاداش بازی اوکراین در زمین امریکا
آموزش دو نمره سقوط کرد
جدال صنايع‌دستي اصيل با بدلي
کودکان کار با وجود ۱۵ متولی همچنان در خیابان!
شکست کسب‌وکارهای بی‌دوام
عبور آسان از تونل مرگ
