حسن ضابطی
مدیرکل امور مجلس و دولت سازمان تأمین اجتماعی

سال ۱۴۰۲، هفتادمین سالـــگرد تاسیس سـازمان تامـــین اجتماعی است. آری! ۷۰ سال گذشت. ۷۰ سال پر از فراز و فرود. امروز سازمان پر قدمت تأمین‌اجتماعی با کوله‌باری از تجربه‌ها شامل تصمیمات درست و غلط، تلخی‌ها و شیرینی‌های روزهای سخت و روزهای آسان پول داشتن‌ها و بی‌پولی‌ها، به هر حال ۷۰ سال پرماجرا را گذراند و صرف‌نظر از اینکه ۷۰ سال چگونه گذشت، نام سازمان تأمین‌اجتماعی بر تارک آسمان خدمات بیمه‌ای و درمانی کشور می‌درخشد. از این رو ما معتقدیم ۷۰ سال افتخار را پشت سر گذاشته‌ایم. امروز جدای از تعارفات مرسوم هفته تامین اجتماعی که در آن قرار داریم، در حال سپری کردن روزهای سخت ماجرا هستیم و این تازه آغاز راه است. پیش از آن که بخواهیم به چرایی روزهای سخت اشاره کنیم، نیم نگاهی به یکسری از اعداد می‌اندازیم: امروز با پویشی بالغ بر نیمی از جمعیت کشور، به بزرگترین سازمان بیمه‌گر اجتماعی تبدیل شده‌ایم. به زبان ساده‌تر ۳۶ میلیون و ۷۰۰ هزار بیمه شده اصلی و تبعی در کل کشور به همراه ۸ میلیون بازنشسته و مستمری بگیر اصلی و تبعی عضو خانواده بزرگ تامین اجتماعی هستند. ۷۹ مرکز بیمارستانی، ۵ مرکز جراحی محدود ملکی و ۳۱۸ مرکز درمانی سرپایی در سطح کشور با بکارگیری ۴۶۱۹۵ نفر نیروی انسانی متخصص پزشک و غیر پزشک در حال خدمات رسانی درمانی به بیمه شدگان کشور هستند و هم اکنون ۶۶ پروژه درمانی دیگر در مراحل احداث قرار دارند. بالغ بر ۲۰ هزار پزشک و دندانپزشک و ۱۳ هزار داروخانه، ۱۵ هزار مرکز پاراکلینیک، ۳ هزار درمانگاه و ۱۰۰۳ بیمارستان در سراسر کشور با سازمان تامین اجتماعی طرف قرارداد هستند. حوزه سرمایه‌گذاری سازمان در ۹ حوزه صنعتی راهبردی و حاکمیتی مانند نفت و گاز، انرژی، پتروشیمی، صنعت دارویی،معدن و صنایع عمومی فعال است. میزان نیروی انسانی فعال در کل سازمان به همراه مجموعه سرمایه گذاری چیزی حدود ۱۵۰هزار نفر است. سازمان تامین اجتماعی هم اکنون و پس از اجرای متناسب سازی حقوق بازنشستگان کشور بالغ بر ۳۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هر ماه به بازنشستگان حقوق پرداخت می‌کند. به این عدد، باید ۹ هزار میلیارد تومان را هم به عنوان هزینه درمان بیمه شدگان به صورت ماهانه بیفزائیم. در کنار این اعداد ماهانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان هزینه تعهدات کوتاه مدت شامل بیمه بیکاری، غرامت دستمزد، اروتز و پروتز را باید اضافه کرد به انضمام ماهانه ۲ هزار میلیارد تومان هزینه جاری شامل حقوق و دستمزد و تعمیرات و.... یک حساب سرانگشتی، ما را به عدد ۵۱ هزار میلیارد تومان در ماه می‌رساند. به خاطر داشته باشیم در روزهای نه چندان دور ضریب پشتیبانی سازمان ۱۲ به یک بود یعنی ۱۲ نفر مشغول کار بودند و ماهانه حق بیمه پرداخت می‌کردند اما امروز این عدد حدود ۴ به یک است که البته به مدد سیاست اشتباه کاهش جمعیت در سنوات گذشته این ضریب در آینده نیز به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد. نمی‌خواهیم از کلمه بحران استفاده کنیم چرا که واقعا وضعیت فعلی سازمان تامین اجتماعی بحرانی نیست اما زمان انتشار این یاداشت آن هم در هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان تامین اجتماعی را می‌توان به زنگ خطری جدی مبنی بر چالش‌های اساسی سازمان در سال‌های آتی در نظر گرفت و پیش‌بینی کرد چنانچه قطار اخذ تصمیمات نادرست برای تامین اجتماعی متوقف نشود، دیری نخواهد پائید که این صندوق هم به سرنوشت خیلی از صندوق‌های ورشکسته بازنشستگی دچار شود.